Quang cảnh hội nghị

Dự án PRPP được triển khai tại 8 tỉnh gồm: Hà Giang, Cao Bằng, Điện Biên, Bắc Kạn, Thanh Hóa, Quảng Ngãi, Kon Tum, Trà Vinh. Dự án PRPP hướng tới đổi mới, cải thiện hệ thống chính sách và chương trình liên quan đến giảm nghèo ở tầm vĩ mô, phù hợp với bối cảnh của Việt Nam và thế giới; đồng thời phù hợp với thực tế đa dạng và mang lại hiệu quả thiết thực cho người dân và chính quyền cơ sở.

PRPP đã triển khai tổng số 566 nhóm hoạt động từ trung ương đến tận thôn bản; 192 hội thảo, đối thoại, tham vấn, tập huấn nâng cao năng lực; rà soát 168 chính sách, văn bản liên quan đến giảm nghèo.

“Bên cạnh hỗ trợ rà soát chính sách, điểm nổi bật của dự án PRPP xây dựng mô hình giảm nghèo tại các địa phương với phương châm người dân làm chủ để phát huy nội lực của chính người dân. Người dân lập kế hoạch, tự quyết định lựa chọn cây con giống thích hợp với gia đình để giảm nghèo”, ông Nguyễn Trọng Đàm, Thứ trưởng Bộ LĐTBXH, giám đốc dự án PRPP cho biết.

Là một trong những địa phương hưởng lợi từ dự án, ông Lê Văn Quý, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Điện Biên cho biết: “Tỉnh có hơn 48% hộ nghèo theo tiêu chuẩn mới, nên việc hỗ trợ xây dựng chính sách giảm nghèo của dự án PRPP có vai trò rất quan trọng. Tuy nhiên, thời gian qua, chính sách giảm nghèo chồng chéo trên cùng đối tượng, khiến hiệu quả công tác giảm nghèo chưa cao. Nguồn lực cho thực hiện chính sách không nhiều. Điểm yếu của việc giảm nghèo nói chung là khâu thực hiện. Thực tế việc giao cho cấp xã làm chủ đầu tư khiến giá thành đội lên cao, chất lượng cây, con giống chưa đảm bảo. Do đó, thời gian tới nên chuyển việc đầu tư các chương trình giảm nghèo cho người dân tự quyết. Chính quyền cấp xã chỉ quản lý về mặt nhà nước và kỹ thuật. Bên cạnh đó, các chính sách cần hạn chế việc cho không, mà chuyển sang cho vay vốn, để tránh tư tưởng ỷ lại”.

Kết thúc chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo bền vững 2012-2016, các chuyên gia tư vấn độc lập của dự án PRPP nhận định: Lần đầu tiên trong giảm nghèo, cơ chế hỗ trợ tài chính trọn gói cho xã và cộng đồng được thể chế hóa thành chiến lược và chính sách giảm nghèo ở cấp quốc gia. Các mô hình sáng tạo trong giảm nghèo, phát huy nội lực của cộng đồng, tiếp cận nhân học, trao quyền cho phụ nữ, mô hình tạo việc làm công cho người nghèo được tại liệu hóa và chính thức, được phê duyệt trong Khung thiết kế của Chương trình mục tiêu Quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2016-2020.

Cũng lần đầu tiên trong giảm nghèo, xã và cộng đồng được phân bổ ngân sách trung hạn (3-5 năm) và lập kế hoạch trung hạn (3-5 năm) trong giảm nghèo. Chính sách “nghèo đa chiều” được thể chế hóa thành phương pháp đo lường nghèo chính thức, làm cơ sở định hướng chiến lược và chính sách can thiệp ở cấp Quốc gia.

Ông Đỗ Văn Chiến, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc cho biết: Thời gian qua, Ủy ban Dân tộc đã phối hợp với Bộ LĐTBXH và 8 tỉnh dự án PRPP nỗ lực tham gia thực hiện dự án, qua đó đóng góp quan trọng cho việc thực hiện hiệu quả Nghị quyết 80/NQ-CP về định hướng giảm nghèo bền vững giai đoạn 2011-2020 và Chương trình mục tiêu Quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2012-2016.

Bên cạnh đó, tiểu dự án PRPP “Đề xuất kế hoạch hành động thúc đẩy thực hiện các mục tiêu phát triển thiên niên kỷ đối với dân tộc thiểu số ở Việt Nam”, đã hỗ trợ cho Ủy ban Dân tộc có các thông tin về cơ sở thực tiễn, luận cứ khoa học xác thực, để tham mưu cho Chính phủ ban hành những chính sách quan trọng, hiệu quả phù hợp với thực tiễn vùng dân tộc thiểu số và miền núi; trong đó có những chính sách nền tảng như: Kế hoạch hành động thực hiện Chiến lược công tác dân tộc đến 2020; Đề án Phát triển nguồn nhân lực dân tộc thiểu số đến 2020, định hướng 2030 và gần đây là Quyết định 1557/QĐ-TTg về chỉ tiêu thực hiện các mục tiêu Thiên niên kỷ đối với đồng báo dân tộc thiểu số, gắn với mục tiêu phát triển bền vững sau năm 2015. 

“Với sự hỗ trợ của dự án PRPP, Ủy ban Dân tộc đã và đang từng bước áp dựng phương pháp tiếp cận nhân học, lấy người nghèo dân tộc thiểu số làm trung tâm trong việc thiết kế, xây dựng và thực hiện các chương trình, chính sách dân tộc; áp dụng tiếp cận nhân học thông qua Bộ tài liệu đào tạo nhân học, Bộ công cụ đánh giá chính sách phát triển kinh tế xã hội đối với dân tộc thiểu số, góp phần tăng cường năng lực và phương pháp làm việc hiệu quả, khoa học, không chỉ đối với các cán bộ Ủy ban Dân tộc mà còn với các cán bộ làm công tác dân tộc ở các Bộ, ngành liên quan và các địa phương, Bộ trưởng Đỗ Văn Chiến cho biết.

Tuy nhiên, theo Bộ trưởng Đỗ Văn Chiến, bên cạnh kết quả đã đạt được, mục tiêu phấn đấu giảm nghèo nhanh (4%) vùng dân tộc thiểu số và miền núi trong giai đoạn 2012-2016 chưa đạt được. Một số chính sách quan trọng do dự án PRPP hỗ trợ xây dựng chỉ mới được khởi động. Do đó, Ủy ban Dân tộc kiến nghị tiếp tục được nhận hỗ trợ kỹ thuật từ UNDP, Irish Aid và các đối tác trong giai đoạn 2017-2020, để có thể hoàn thành các mục tiêu dự án.

Ông Đào Ngọc Dung, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ LĐTBXH cho biết: Giảm nghèo trong giai đoạn 2011-2015 là điểm sáng trong phát triển kinh tế xã hội Việt Nam. Tuy nhiên, việc giảm nghèo này chưa bền vững. Công bố nghèo theo tiêu chí đa chiều của Việt Nam giai đoạn 2016-2020, số hộ nghèo là 9,88% và cận nghèo 5,22%; trong đó 86% là nghèo thu nhập. Đây là thách thức lớn đối với giảm nghèo Việt Nam trong giai đoạn tiếp theo, nhất là với 64 huyện nghèo, nơi tập trung nhiều người nghèo nhất và chủ yếu tập trung tại vùng đồng bào dân tộc, miền núi.

Chính vì vậy, những kết quả của việc thực hiện dự án PRPP giai đoạn 2012-2016 sẽ là kinh nghiệm ban đầu, cần tiếp tục nhân rộng.

“Để giảm nghèo bền vững, giai đoạn tiếp theo của dự án PRPP cần tập trung rà soát lại chính sách giảm nghèo theo hướng tích hợp, hệ thống; cho vay có điều kiện, giảm tối đa cho không. Việc giảm nghèo đa chiều theo hướng tiếp cận đa chiều để phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế xã hội. Đồng thời nhân rộng mô hình giảm nghèo theo hướng thay đổi phương pháp tiếp cận giảm nghèo, trong đó quan trọng nhất là thay đổi hành vi, nhận thức về giảm nghèo”, ông Đào Ngọc Dung cho biết.