Tháng ba về, mùa hè cũng chớm ngấp nghé bên thềm là lúc đồng lúa bắt đầu chín vàng và nhà nông chuẩn bị gặt. Khi những cơn mưa dông đầu mùa ban chiều đổ xuống, trời sụp tối là lúc khúc nhạc đồng quê của ếch, nhái trỗi rộn ràng. Từ đầm, ao hay trên cánh đồng, chúng kêu inh ỏi bằng một thứ tiếng vang rất xa. Đây chính là lúc dân xóm tôi rủ nhau ra đồng bắt ếch.


“Ếch tháng ba, gà tháng mười” hàm ý ếch mùa này là ngon nhất bởi thời điểm này nhà nông thường tháo nước ra khỏi ruộng để ruộng tự khô thu hoạch lúa cho dễ dàng. Nước khô, các loài tôm cua, cá nhỏ phơi mình trong những ô nước nhỏ còn sót lại trên mặt ruộng. Ăn no, nhiều chú ếch không quay lại ao hồ, mà đùn hang ngay trên mặt ruộng. Nhờ dồi dào mồi sống, con ếch không chỉ mập mạp mà thịt trở nên thơm ngon hơn so với những tháng mùa khác.

Vào những ngày gặt, trên đồng thỉnh thoảng người gặt lúa chụp được vài ba chú ếch đùn trong các chiếc hang "dã chiến" trên mặt ruộng chỉ cần dùng tay moi đất lên là bắt được. Nhưng muốn bắt ếch được nhiều thì phải đi vào lúc ban đêm, lúc này ếch thường chui ra khỏi hang để tìm mồi. Khi đi soi ếch người ta tắt đèn, lắng nghe, phát hiện nơi ếch kêu thì tiến lại gần rồi bật đèn lên “chộp” thật nhanh sao cho chính xác. Vì vậy mà ông bà ta có câu “con ếch chết vì cái miệng”. Nói thì đơn giản như vậy chứ cực kỳ khó khăn. Màu da của ếch rất giống với màu xám của đất nên khi thấy ánh đèn, ếch mọp đầu sát đất hay nhảy đi là kể như vô phương phát hiện.

Thịt ếch là một trong số các loại thịt ngon nhất nên còn gọi là "gà đồng". Ếch có thể chế biến thành nhiều món như xào lăn, hấp, luộc, xé phay, rô ti, nướng,… Nhưng có lẽ món cháo ếch sẽ là thú vị nhất sau một đêm vất vả vật lộn ngoài đồng. Ếch bắt được lấy lá tre và tro sát vào thân ếch để làm cho hết chất nhờn đồng thời làm cho ếch không còn động đậy mà nằm im để dễ làm thịt.

Dùng kéo hay dao nhọn lột lớp da để riêng, sau đó loại bỏ hết bộ phận ngũ tạng của nó chỉ để lại bộ lòng, trứng. Rửa thật sạch và để cho ráo nước, chặt ếch ra từng miếng rồi đem băm thật nhuyễn, cho bột ngọt, muối vừa phải, ướp gia vị tỏi, tiêu, một ít sả để cho thấm. Ruột ếch làm sạch ngâm muối cho giòn, cắt nhỏ cùng với da ếch. Bắc chảo lên xào thịt, ruột và da vừa chín tới là nhấc xuống. Bụng đói sau một buổi tối soi ếch mà có một tô cháo ếch nóng giữa khuya thì thật là tuyệt không gì bằng. Ngoài ra ếch rô ti hay xào sả ớt là món nhậu đồng quê số một cho cánh thanh niên hay các bác nông dân sau những buổi làm đồng mệt mỏi.

Giờ đây ở chốn phố thị muốn ăn thịt ếch cũng rất dễ dàng khi ra các nhà hàng, quán nhậu. Nhưng sau mỗi cơn mưa dông trút xuống, đêm về ồn ào trong tiếng xe, tiếng nhạc lòng tôi lại bồi hồi, rạo rực nhớ những kỷ niệm êm đềm, thi vị cùng đám trẻ quê rủ nhau bắt ếch đồng xa vang rộn tiếng ếch a, ếch ộp…

VĂN THY HOÀNG