Theo Reuters, LandSpace - doanh nghiệp có trụ sở tại Bắc Kinh - đầu tháng này đã trở thành công ty Trung Quốc đầu tiên tiến hành thử nghiệm tên lửa tái sử dụng, qua đó thu hút sự chú ý của giới công nghiệp vũ trụ toàn cầu và cả Elon Musk, nhà sáng lập SpaceX.

Tham vọng “SpaceX phiên bản Trung Quốc”

Dù chuyến bay thử nghiệm đầu tiên của tên lửa Zhuque-3 kết thúc không trọn vẹn, LandSpace vẫn được đánh giá là nhân tố mang lại làn gió mới cho ngành vũ trụ Trung Quốc - lĩnh vực vốn lâu nay do các tập đoàn nhà nước chi phối và có xu hướng né tránh rủi ro.

Ông Dai Zheng, thiết kế trưởng của Zhuque-3, cho biết việc SpaceX chấp nhận thử nghiệm liên tục, kể cả thất bại, là nguồn cảm hứng lớn khiến ông rời Học viện Công nghệ Tên lửa Phóng Trung Quốc (CALT) để gia nhập LandSpace từ năm 2016. “Họ sẵn sàng đẩy sản phẩm đến giới hạn, thậm chí thất bại, để nhanh chóng cải tiến”, ông Dai nói trong một cuộc phỏng vấn với Đài Truyền hình Trung ương Trung Quốc (CCTV).

Mục tiêu của LandSpace là xây dựng một lựa chọn phóng vệ tinh chi phí thấp cho Trung Quốc, tương tự như vai trò của Falcon 9 - dòng tên lửa tái sử dụng đã được kiểm chứng của SpaceX. Đây được xem là mảnh ghép quan trọng trong kế hoạch dài hạn của Bắc Kinh nhằm triển khai các chòm vệ tinh quy mô lớn, với tổng số có thể lên tới hàng chục nghìn vệ tinh trong vài thập kỷ tới, theo các tài liệu chiến lược của Cơ quan Vũ trụ Quốc gia Trung Quốc (CNSA).

Thay đổi tư duy trong ngành vũ trụ

Không chỉ công nghệ, mô hình vận hành mang phong cách startup của LandSpace cũng đang tạo ra sự thay đổi về tư duy. Trước đây, các chương trình vũ trụ do nhà nước dẫn dắt thường hạn chế công khai các thất bại. Tuy nhiên, truyền thông Trung Quốc gần đây đã đưa tin cởi mở hơn về những lần thử nghiệm không thành công trong nỗ lực thu hồi tên lửa tái sử dụng, bao gồm cả các dự án của doanh nghiệp nhà nước.

Song song đó, LandSpace cũng bắt đầu mở cửa hơn với quốc tế. Công ty đã cho phép phóng viên nước ngoài tham quan nhà máy sản xuất động cơ - một bước đi hiếm thấy trong ngành công nghiệp nhạy cảm này.

Theo Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin Trung Quốc, kể từ khi Bắc Kinh cho phép vốn tư nhân tham gia lĩnh vực vũ trụ vào năm 2014, hàng loạt startup đã ra đời. Hiện nay, chính phủ đang tìm cách hỗ trợ các doanh nghiệp dẫn đầu tiếp cận thị trường vốn, trong đó có việc tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các đợt phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO).

Trước khi Zhuque-3 được phóng thử, Elon Musk đã công khai bình luận về thiết kế của tên lửa này trên mạng xã hội X. Ông cho rằng LandSpace đã kết hợp một số yếu tố của Starship - như vật liệu thép không gỉ và động cơ sử dụng nhiên liệu methalox (methane và oxy lỏng) - với cấu trúc tương tự Falcon 9.

Những đặc điểm như thép không gỉ, methalox và đặc biệt là khả năng thu hồi, tái sử dụng tầng đẩy đầu tiên được xem là chìa khóa giúp giảm mạnh chi phí phóng - yếu tố quyết định trong cuộc cạnh tranh không gian hiện nay.

Bài học từ thất bại

Trong lần thử nghiệm vừa qua, tầng đẩy của Zhuque-3 không kích hoạt được động cơ hạ cánh ở độ cao khoảng 3 km, dẫn đến va chạm thay vì hạ cánh có kiểm soát. Dù vậy, giới quan sát cho rằng LandSpace có thể rút kinh nghiệm từ chính SpaceX, công ty chỉ đạt được lần hạ cánh thành công đầu tiên của Falcon 9 vào năm 2015, sau hai lần thất bại.

Với sự hậu thuẫn ngày càng lớn từ thị trường vốn và chính sách cởi mở hơn, LandSpace được kỳ vọng sẽ tiếp tục đóng vai trò tiên phong trong quá trình thương mại hóa ngành vũ trụ Trung Quốc, đồng thời thu hẹp khoảng cách với các “ông lớn” toàn cầu như SpaceX.