Tại Hội trường, các đại biểu quan tâm về nội dung dự thảo Luật điều chỉnh quy định tăng giá trị tài sản kê khai từ 50 triệu đồng lên 150 triệu đồng; tăng giá trị tài sản, thu nhập khi kê khai biến động trong năm từ 300 triệu đồng lên 1 tỷ đồng.

Ủng hộ quy định này, đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) cho rằng, ngưỡng 1 tỷ đồng kê khai bổ sung khi có thay đổi về giá trị tài sản, thu nhập là phù hợp bối cảnh kinh tế hiện nay. Tuy nhiên, đại biểu lo ngại việc có những trường hợp né tránh và tìm cách chia nhỏ tài sản để không phải kê khai bổ sung.

Tán thành với quy định trong dự thảo Luật về việc xử lý khi kê khai tài sản, thu nhập không trung thực, giải trình nguồn gốc tài sản, thu nhập tăng thêm không trung thực, theo đại biểu tỉnh Đồng Tháp, không thể chấp nhận những trường hợp kê khai tài sản, thu nhập không trung thực, hay có những hành vi trốn tránh, tẩu tán tài sản sau khi bị phát hiện. Mọi biến động tài sản bất thường, không phù hợp thu nhập, dù dưới 1 tỷ đồng, đều phải giải trình để tạo cơ chế quan trọng ngăn chặn các hành vi kỹ thuật né kê khai. 

Đại biểu Phạm Văn Hòa nhấn mạnh, phải xử lý nghiêm hành vi này, xem xét xử lý kỷ luật, thậm chí là truy cứu trách nhiệm hình sự, không thể chấp nhận tư tưởng “hy sinh đời bố, củng cố đời con” đã xuất hiện trong thời gian qua.

Đồng quan điểm, nhưng đại biểu Mai Văn Hải (Thanh Hóa) băn khoăn, theo quy định của dự thảo Luật, thì tài sản, thu nhập hình thành trong năm có giá trị dưới 1 tỷ đồng sẽ không phải kê khai bổ sung, nhưng chưa rõ nếu cộng dồn từ những năm trước nếu tài sản, thu nhập lên đến trên 1 tỷ đồng thì có phải kê khai bổ sung không?

Đại biểu Mai Văn Hải đề nghị, cần đưa ra khung tiêu chí cụ thể để các cơ quan, đơn vị làm căn cứ xác định mức độ không trung thực của bản kê khai hoặc không hợp lý của việc giải trình. Qua đó, tạo cơ sở vững chắc để đưa vào nội dung đánh giá xếp loại cán bộ, công chức, viên chức hằng năm.

Các đại biểu cũng ủng hộ dự thảo Luật quy định đã sửa đổi, bổ sung quy định ứng dụng “chuyển đổi số” trong quản lý, nhằm bảo đảm các cơ quan trong hệ thống cơ quan Đảng và Nhà nước có thẩm quyền trong công tác phòng, chống tham nhũng đều có trách nhiệm xây dựng, vận hành hệ thống thông tin cơ sở dữ liệu thuộc phạm vi trách nhiệm của mình; kết nối, tích hợp, chia sẻ đồng bộ với cơ sở dữ liệu quốc gia để bảo đảm liên thông, an toàn thông tin. Việc quy định ứng dụng khoa học, công nghệ, chuyển đổi số trong quản lý phù hợp với tình hình thực tiễn chung của đất nước hiện nay.

Theo đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (TP Hồ Chí Minh), việc sửa đổi bổ sung Điều 28 mới dừng lại ở yêu cầu đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, vì vậy đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu xem xét phải quy định rõ ràng hơn nội dung này. Đại biểu cho rằng, cơ sở dữ liệu phòng, chống tham nhũng phải bắt buộc kết nối với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, đất đai, đăng ký doanh nghiệp, thuế, hải quan, ngân hàng, công chứng. Đây là yêu cầu chiến lược, bởi 98% hành vi tham nhũng đều để lại dấu vết thông qua biến động tài sản và các giao dịch tài chính. Chỉ khi dữ liệu được tích hợp, cơ quan kiểm soát mới có thể phát hiện giao dịch bất thường, tài sản chuyển dịch lòng vòng hoặc đứng tên thay. Nếu không quy định mức độ bắt buộc hệ thống sẽ tiếp tục phân mảnh và khó khăn trong việc kiểm soát ở thực tiễn.

Cùng quan điểm trên, đại biểu Trịnh Thị Tú Anh (Lâm Đồng) đề nghị tại Điều 28 cần xem xét bổ sung quy định giao Chính phủ xây dựng lộ trình phù hợp nhằm từng bước liên thông Cơ sở dữ liệu về tài sản, thu nhập với các cơ sở dữ liệu sẵn có của quốc gia như: dân cư, đất đai, thuế, ngân hàng, chứng khoán… Đại biểu tỉnh Lâm Đồng cho rằng, đây là quy định cần thiết, bởi hiện nay, công tác kiểm soát tài sản và thu nhập vẫn phụ thuộc chủ yếu vào bản kê khai thủ công và hồ sơ giấy, gây ra quá tải, phân tán và chậm trễ trong việc phát hiện biến động bất thường. 

Theo đại biểu Trịnh Thị Tú Anh, ứng dụng công nghệ thông tin cho phép thay đổi triết lý kiểm soát, chuyển từ việc chờ cán bộ kê khai và giải trình sang việc hệ thống tự động phát hiện dấu hiệu rủi ro. Đại biểu đề nghị giao Chính phủ nghiên cứu thí điểm ứng dụng các công nghệ hiện đại (như công nghệ phân tích dữ liệu lớn và trí tuệ nhân tạo) trong việc hỗ trợ phát hiện sớm các biến động tài sản bất thường. Đồng thời, triển khai thí điểm ở một số Bộ ngành địa phương, để vừa rút kinh nghiệm vừa đảm bảo tính khả thi và ổn định của hệ thống.

Đại biểu Trịnh Thị Tú Anh nhấn mạnh, việc ứng dụng công nghệ sẽ tạo ra một “lá chắn số” hiện đại trong công tác phòng, chống tham nhũng, giúp minh bạch hóa quyền lực, làm trong sạch tổ chức, củng cố niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước…