Để văn hóa trở thành nguồn lực nội sinh

Đóng góp ý kiến liên quan đến nội dung văn hóa được đề cập trong dự thảo các văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng, ông Nguyễn Văn Hòa, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Tuyên Quang nhận định, nội dung về văn hóa được thể hiện sâu sắc, toàn diện, phản ánh đúng quan điểm của Đảng, coi văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu, vừa là động lực phát triển bền vững đất nước. Định hướng phát triển văn hóa giai đoạn mới hoàn toàn phù hợp với yêu cầu thực tiễn; đồng thời thống nhất cao với mục tiêu xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, coi trọng cả bảo tồn và phát triển.

Thực tế cho thấy, khi văn hóa được đặt ở vị trí trung tâm trong phát triển sẽ trở thành nguồn lực nội sinh to lớn. Đối với vùng đất xứ Tuyên, nơi đây là sự kết nối hài hòa giữa không gian lịch sử linh thiêng, nơi cách mạng Việt Nam khởi nguồn và lan tỏa cùng kỳ quan thiên nhiên hùng vĩ mang đậm dấu ấn địa chất toàn cầu. Từ Khu di tích quốc gia đặc biệt Tân Trào đến Công viên Địa chất toàn cầu Cao nguyên đá Đồng Văn, từ lòng hồ Na Hang - Lâm Bình đến Mã Pì Lèng, từ Lễ hội Thành Tuyên rực rỡ đèn hoa đến phiên chợ Khâu Vai chan chứa nghĩa tình…, tất cả tạo nên một dải di sản sống động với chiều sâu lịch sử, chiều rộng không gian và chiều cao khát vọng.

Đặc biệt, mới đây Công viên đá Đồng Văn được Tổ chức Giải thưởng Du lịch Thế giới (World Travel Awards - WTA) trao tặng danh hiệu “Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Cao nguyên đá Đồng Văn, Tuyên Quang, Việt Nam - Điểm đến văn hóa khu vực hàng đầu châu Á năm 2025”. Đây là một trong những hạng mục danh giá nhất của Tổ chức Giải thưởng Du lịch Thế giới nhằm tôn vinh các điểm đến có thành tích nổi bật trong bảo tồn văn hóa bản địa, phát triển du lịch bền vững và gìn giữ hệ sinh thái tự nhiên. Tổ chức Du lịch thế giới (UN Tourism) mới đây cũng đã vinh danh Lô Lô Chải - ngôi làng nhỏ nằm dưới chân cột cờ Lũng Cú (Tuyên Quang) là “Làng du lịch tốt nhất thế giới năm 2025”.

Về dự thảo các văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng, ông Nguyễn Văn Hòa cho rằng, một vấn đề cần đặc biệt lưu tâm là giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa truyền thống của các dân tộc. Do đó, ông đề nghị Đảng, Nhà nước quan tâm hơn nữa tới chính sách đãi ngộ, tôn vinh nghệ nhân, những người đang ngày đêm gìn giữ và truyền dạy các giá trị văn hóa dân tộc; đẩy mạnh giáo dục văn hóa truyền thống trong trường học; khuyến khích hình thành các không gian sinh hoạt văn hóa cộng đồng, giúp di sản được “sống” trong đời sống hôm nay; chú trọng bảo tồn, khai thác và phát huy mạnh mẽ các giá trị di sản văn hóa; ưu tiên nguồn lực đầu tư bảo tồn các làng văn hóa dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch; phục hồi, tôn tạo các di tích lịch sử cách mạng; đẩy mạnh chuyển đổi số trong công tác quản lý và quảng bá văn hóa.

Phát triển văn hóa không chỉ là gìn giữ di sản, mà còn là cách tạo dựng sức mạnh mềm, là nguồn lực tinh thần quan trọng thúc đẩy du lịch và kinh tế địa phương phát triển. Đây cũng là nội dung cần tiếp tục nhấn mạnh và cụ thể hóa trong các văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng, để văn hóa thật sự trở thành động lực phát triển con người và đất nước trong thời kỳ mới.

Trẻ hóa đội ngũ gìn giữ và lan tỏa văn hóa

Tuyên Quang là vùng đất giàu bản sắc, với những di sản văn hóa đặc sắc như: Lễ hội Thành Tuyên, hát Then, hát Cọi; không gian văn hóa các dân tộc Tày, Dao, Mông... Đây là nguồn tài nguyên quý giá, vừa là niềm tự hào dân tộc, vừa là nền tảng để phát triển du lịch văn hóa. Để gìn giữ và lan tỏa những giá trị ấy, vai trò của thế hệ trẻ vô cùng quan trọng.

Đóng góp ý kiến vào nội dung này, chị Dương Minh Nguyệt, Bí thư Tỉnh đoàn Tuyên Quang nhận định, trong bối cảnh hội nhập và phát triển, việc gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống gắn với phát triển du lịch bền vững đang là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của tỉnh Tuyên Quang. Đặc biệt, lớp trẻ là lực lượng năng động, sáng tạo và đầy nhiệt huyết phải được xem là nhân tố quan trọng, là lực lượng tiên phong trong việc bảo tồn và phát huy văn hóa truyền thống.

Thời gian qua, Tỉnh Đoàn Tuyên Quang đã triển khai nhiều hoạt động như tổ chức các cuộc thi tìm hiểu văn hóa dân tộc, hướng dẫn thanh niên làm du lịch cộng đồng, quảng bá văn hóa Tuyên Quang trên nền tảng số. Đơn vị cũng phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh đào tạo kỹ năng du lịch cho thanh niên địa phương, khuyến khích các mô hình khởi nghiệp du lịch gắn với văn hóa bản địa, góp phần giữ gìn bản sắc và tạo sinh kế bền vững.

Điển hình, nhiều bạn trẻ ở các địa phương trong tỉnh như: Lâm Bình, Na Hang, Chiêm Hóa, Đồng Văn... đã trở thành hướng dẫn viên du lịch cộng đồng, giới thiệu văn hóa dân tộc đến du khách trong và ngoài nước. Họ chính là “đại sứ văn hóa” của quê hương, góp phần đưa hình ảnh Tuyên Quang thân thiện, mến khách lan tỏa rộng rãi ở trong và ngoài nước.

Bí thư Tỉnh đoàn Tuyên Quang Dương Minh Nguyệt cho biết, việc đưa các tiết học ngoại khóa về văn hóa truyền thống vào trường học đang được nhiều địa phương trong tỉnh triển khai thực hiện, giúp học sinh sớm được tiếp cận, tìm hiểu và tự hào về giá trị văn hóa dân tộc mình. Các hoạt động như: học hát Then, múa Tắc xình, trải nghiệm nghề thủ công truyền thống... không chỉ khơi dậy tình yêu quê hương mà còn hình thành ý thức gìn giữ di sản trong thế hệ trẻ. Đã xuất hiện nhiều tấm gương nghệ nhân trẻ, những người vừa học, vừa sáng tạo để “thổi hồn” vào văn hóa dân tộc, lan tỏa giá trị truyền thống theo cách gần gũi, hiện đại hơn.

Để tiếp tục phát huy vai trò của thanh niên, Bí thư Tỉnh đoàn Tuyên Quang đề xuất cần có thêm cơ chế hỗ trợ, chính sách khuyến khích khởi nghiệp sáng tạo trong lĩnh vực văn hóa - du lịch; tạo môi trường để lớp trẻ được học hỏi, trải nghiệm và cống hiến. Khi thanh niên thực sự được trao cơ hội và niềm tin, họ sẽ trở thành lực lượng tiên phong đưa giá trị văn hóa truyền thống dân tộc vươn xa hơn nữa, trở thành động lực phát triển bền vững đất nước.