Góp ý cho phương án tăng lương tối thiểu trong khu vực doanh nghiệp đang được lấy ý kiến rộng rãi để áp dụng cho năm 2013, theo TS Đặng Quang Điều, Viện trưởng Viện Công nhân - Công đoàn (Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam), ngay cả với phương án có mức đề xuất cao nhất thì lương tối thiểu cũng mới chỉ đáp ứng được 70% mức sống tối thiểu của người lao động.

Công nhân may hàng xuất khẩu. Ảnh: Trần Việt – TTXVN

´Thưa ông, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ - TB&XH) vừa đưa ra hai phương án điều chỉnh lương tối thiểu trong khu vực doanh nghiệp áp dụng cho năm 2013. Quan điểm của ông nghiêng về phương án nào?

Đợt điều chỉnh tiền lương tối thiểu lần này, Bộ LĐ - TB&XH đề ra 2 phương án. Phương án 1 là điều chỉnh lương tối thiểu từ 2 triệu đồng/tháng lên 2,7 triệu đồng/tháng đối với vùng I. Còn ở vùng IV từ 1,4 triệu đồng lên 1,95 triệu đồng/tháng. Phương án 2 là tăng từ 2 triệu lên 2,5 triệu đồng/tháng (đối với vùng I) và từ 1,4 lên 1,8 triệu đồng/tháng (vùng IV).

Nếu nói nghiêng về phương án nào thì chúng tôi nghiêng về đồng ý với phương án 1.

Tuy nhiên, tôi cũng xin được nhắc lại, Bộ Luật Lao động vừa được Quốc hội thông qua và sẽ có hiệu lực từ tháng 5/2013 có quy định: Tiền lương tối thiểu của người lao động là mức lương thấp nhất đối với công việc giản đơn nhất và mức lương tối thiểu phải đáp ứng được mức sống tối thiểu. Đối chiếu với quy định trên thì thực tế, cả hai phương án điều chỉnh đưa ra để lấy ý kiến vẫn chưa thực hiện đúng với quy định của Bộ Luật Lao động.

´Vậy cụ thể, ông có đánh giá như thế nào về những mức đề xuất tăng ở các phương án tăng lương lần này?

Như chúng ta đã biết, lần tăng lương tối thiểu gần nhất đối với khu vực sản xuất kinh doanh là vào tháng 10/2011. Còn lần này, Bộ LĐ - TBXH đưa ra phương án tăng lương tối thiểu cho khu vực sản xuất kinh doanh là để áp dụng từ 1/1/2013. Như vậy, lương tối thiểu đã không được điều chỉnh trong năm 2012. Trong khi đó, giá cả trong hơn 1 năm qua đã tăng lên khá nhiều. Theo nghiên cứu của chúng tôi, chỉ số CPI của năm 2011, cộng với chỉ số giá tiêu dùng (CPI) của năm 2012 vào khoảng 26 - 27%.

Theo tính toán của chúng tôi, mức sống tối thiểu của lao động ở vùng I là 3,8 triệu đồng/tháng và vùng IV là 3,2 triệu đồng/tháng. Rõ ràng, theo đề xuất do Bộ LĐ - TB&XH đưa ra, phương án 1 so với mức sống tối thiểu cũng chỉ đáp ứng được khoảng 70% mức sống tối thiểu khu vực I và đáp ứng khoảng 60% mức sống tối thiểu khu vực IV.

Như vậy, đề xuất điều chỉnh lương tối thiểu lần này vẫn còn thấp hơn mức sống tối thiểu của người lao động và không phù hợp với quy định của Bộ Luật Lao động. Tôi cho rằng cần phải điều chỉnh tăng với mức cao hơn.

´Vậy nếu đứng ở góc độ chuyên gia về lĩnh vực đời sống công nhân và công đoàn, theo ông mức tăng bao nhiêu là chấp nhận được?

Hiện nay, lương tối thiểu đang chỉ mới đáp ứng khoảng hơn 60% mức sống tối thiểu của người lao động. Nếu vẫn giữ mức điều chỉnh tăng như phương án đề xuất cao nhất của Bộ LĐ - TB&XH thì lương tối thiểu cũng chỉ đáp ứng 70% mức sống tối thiểu của người lao động. Như vậy thì rất khó để lương tối thiểu có thể đuổi kịp được mức sống tối thiểu như lộ trình của cải cách tiền lương mà chúng ta đã đề ra là đến năm 2015 thì lương tối thiểu đuổi kịp mức sống tối thiểu.

Tiền lương tối thiểu ở khu vực sản xuất kinh doanh đã không được điều chỉnh trong năm 2012, như vậy, lần điều chỉnh này phải gánh sự trượt giá cho cả 2 năm 2012 và 2013, áp dụng cho suốt năm 2013. Đến năm 2014 mới lại điều chỉnh. Do đó, việc điều chỉnh này phải cao hơn so với các lần điều chỉnh trước. Nếu có phương án 3 thì trên cơ sở mức sống tối thiểu mà chúng tôi đã tính toán, lần điều chỉnh này, làm sao để lương tối thiểu ít nhất cũng phải bằng 80% mức sống tối thiểu của người lao động. Như vậy, tương đương với mức 3.040.000 đồng/tháng với khu vực I và 2.560.000 đồng/tháng đối với khu vực IV.

Nếu làm được thế, mới đảm bảo đúng như lộ trình đã đề ra.

Xin cảm ơn TS!

Mạnh Minh