Khai thông bế tắc

Theo Tân hoa xã, bầu được thủ tướng mới là một bước ngoặt quan trọng trên chính trường Iraq trong bối cảnh nước này phải đối mặt với thách thức lớn từ nhóm phiến quân tự xưng là Nhà nước Hồi giáo (IS). Chọn được thủ tướng mới, chính trường Iraq coi như đã được khai thông bế tắc bước đầu, dọn đường cho tiến trình thành lập chính phủ đoàn kết dân tộc. Ông Abadi sẽ có 30 ngày để thành lập một chính phủ toàn diện, có sự tham gia của mọi thành phần xã hội, tôn giáo. Theo dự đoán, ông Abadi có thể sẽ nhận sự ủng hộ cần thiết từ người Sunni và người Kurd.

Tổng thống Iraq (thứ 2, bên trái) và tân Thủ tướng Haidar al-Abadi (phải) trong buổi họp báo phát trên truyền hình nhà nước ngày 11/8. Ảnh: AFP-TTXVN

Trước đó, ông Abadi đã được 127 trong tổng số 170 nghị sĩ thuộc Liên minh dân tộc Iraq, trong đó có cả liên minh của cựu Thủ tướng Maliki, đề cử làm thủ tướng với kỳ vọng có thể đoàn kết được đất nước trong giai đoạn khó khăn. Sau khi được Tổng thống Fouad Massoum trao quyền thành lập chính phủ mới, ông Abadi cam kết nỗ lực hết sức trong 1 tháng tới để hoàn thành nhiệm vụ. Ông kêu gọi mọi người dân sát cánh chiến đấu chống lại nhóm IS đang hoành hành ở khu vực miền bắc và tây Iraq.

Ông Abadi năm nay 62 tuổi, là Chủ nhiệm văn phòng chính trị của đảng Dawa mà Thủ tướng Maliki là người đứng đầu. Ông trở thành thành viên ban điều hành đảng Dawa từ năm 1979.

Tuy nhiên, quá trình chuyển giao quyền lực ở Iraq chắc chắn sẽ gặp nhiều gian nan vì ông Maliki - người đã nắm quyền suốt 8 năm qua - đã phản đối việc đề cử ông Abadi, coi đây là một vi phạm nguy hiểm đối với hiến pháp Iraq và là một cuộc đảo chính gây ra “hậu quả nghiêm trọng với đoàn kết, chủ quyền và độc lập của Iraq”. Ông Maliki đã nộp đơn kiện lên tòa án và cho biết có mọi bằng chứng cho thấy liên minh của ông chiếm nhiều ghế nhất trong quốc hội và có quyền đề cử ứng cử viên vào vị trí thủ tướng. Ông còn cáo buộc các đối thủ chính trị của mình câu kết với Mỹ để gạt ông ra khỏi chính trường. Ngày 12/8 ông Maliki, với tư cách là Tổng Tư lệnh các lực lượng vũ trang Iraq, đã ra lệnh cho các lực lượng an ninh đứng ngoài cuộc khủng hoảng chính trị hiện nay.

Liên hợp quốc, Mỹ ủng hộ

Sự kiện ông Maliki buộc phải ra đi và ông Abadi được chọn làm thủ tướng mới đã được người dân ở thủ phủ Arbil của khu tự trị người Kurd hoan nghênh. Người dân ở thành phố Baquba của người Sunni đã tụ tập trên phố và bắn súng chỉ thiên ăn mừng sự kiện này.

Tổng Thư ký Liên hợp quốc Ban Ki-moon đã hoan nghênh sự kiện mà ông coi là một bước tiến dẫn tới thành lập chính phủ ở Iraq. Ông hi vọng thủ tướng được đề cử sẽ thành lập một chính phủ toàn diện được mọi thành phần xã hội Iraq chấp nhận. Ngày 12/8, Liên đoàn Arập, Arập Xêút và Iran cũng đã bày tỏ sự ủng hộ đối với ông Abadi.

Về phía Mỹ, Tổng thống Mỹ Barack Obama đã gọi điện thoại chúc mừng ông Abadi, cho biết chính quyền Mỹ hoàn toàn ủng hộ thủ tướng mới của Iraq. Về kế hoạch hỗ trợ Iraq chống IS, Tổng thống Obama một lần nữa nhấn mạnh không có giải pháp quân sự cho cuộc khủng hoảng ở Iraq.

Trong khi đó, mặc dù đã quyết định không kích phiến quân IS, nhưng Lầu Năm góc cho biết không có kế hoạch mở rộng chiến dịch không kích này. Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Marie Harf thì nói rằngt Mỹ đang khẩn cấp chuyển vũ khí cho lực lượng người Kurd để chống lại IS.Thùy Dương