01:06 11/01/2018

Tái hiện Tết Khu Cù Tê của dân tộc La Chí

“Khu Cù Tê” là tết riêng của người La Chí vào tháng Bảy âm lịch. Đồng bào La Chí coi Khu Cù Tê là ngày tết dân gian truyền thống lớn nhất của mình trong một năm, phải mổ trâu để uống rượu mừng mùa màng được thu hoạch. Đây cũng là dịp để người La Chí cầu cho dân bản có cuộc sống bình yên, ấm no, mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt…

Đầu tiên là việc bầu ra người chủ trì lễ cúng của cộng đồng La Chí, người này được gọi là Mổ Cóc, người được đề cử phải là người đã lập gia đình và đã có con, gia đình hạnh phúc không vi phạm luật lệ của cộng đồng làng bản, có uy tín trong cộng đồng, trong nhà không có người ốm yếu, hội đồng các vị trưởng tộc sẽ lấy chân gà khô để xem. Nếu chân gà tốt thì người đó mới được làm còn không phải chọn người khác, những người phụ giúp cho Mổ Cóc gọi là So Vé.

Theo phong tục truyền thống của người La Chí họ chỉ thờ cúng những người đã mất tính từ 3 đời trở lại tại nhà của trưởng tộc của các dòng họ. Các gia đình khi đi mang theo một chai rượu, một gói xôi, một miếng thịt, mặc quần áo truyền thống của dân tộc mình, những người được trưởng tộc chỉ định sẽ ngồi xung quanh một cái mâm gỗ có các giỏ đựng xôi, thịt, họ giúp trưởng tộc cùng cúng để gọi hồn những người đã mất về ăn Tết.

Đồ lễ cúng gồm: Sừng trâu (biểu hiện cho chiếc chén mời tổ tiên), củ gừng (tượng trưng cho lời mời gọi tổ tiên về ăn Tết), xọt tre (tượng trưng cho bát, đĩa đựng thức ăn đồ cúng mời tổ tiên), chén vại (để rót rượu mời tổ tiên), thịt trâu, thịt lợn, rượu hoẵng.

Khi các linh hồn nam giới được mời về đầy đủ, trưởng tộc lại dùng củ gừng và sừng trâu chứa rượu, miệng đọc bài cúng đọc tên mời từng linh hồn nữ giới trong dòng tộc về. Các linh hồn này cũng sẽ nhập vào những người nam giới giúp việc. Khi các linh hồn đã về đông đủ thì trưởng tộc lại mời các linh hồn uống nước cà đắng và ăn thịt trâu, ăn xôi, uống rượu hoẵng. Trưởng tộc xin các linh hồn phù hộ cho dòng họ ngày càng cường thịnh.

Khi các linh hồn nam giới được mời về đầy đủ, trưởng tộc lại dùng củ gừng và sừng trâu chứa rượu, miệng đọc bài cúng đọc tên mời từng linh hồn nữ giới trong dòng tộc về. Các linh hồn này cũng sẽ nhập vào những người nam giới giúp việc. Khi các linh hồn đã về đông đủ thì trưởng tộc lại mời các linh hồn uống nước cà đắng và ăn thịt trâu, ăn xôi, uống rượu hoẵng. Trưởng tộc xin các linh hồn phù hộ cho dòng họ ngày càng cường thịnh.

Tiếp đến thầy cúng nhảy một vòng theo chiều kim đồng hồ sang đánh mặt trống đối diện, cứ như vậy các trưởng họ lần lượt đánh trống. Điệu múa trống, múa chiêng thể hiện sự vui mừng phấn khởi của dân bản sau một năm trồng trọt chăn nuôi, mùa màng bội thu và cũng là sự tôn kính và cảm ơn tổ tiên đã phù hộ cho dân bản sức khỏe, cuộc sống ấm no, hạnh phúc.

Sau mỗi một năm tổ chức tết Khu Cù Tê của Dân tộc La Chí các tràng trai, cô gài lại được gặp nhau trò chuyện, tâm sự với nhau thông qua các lời hát giao duyên của các tràng trai, cô gái họ gửi gắm chia sẻ với nhau những tình cảm, tình yêu đôi lứa sau một thời gian lao động vất vả và chào đón một năm mùa màng bội thu, cuộc sống ấm no hạnh phúc.

 

Sau các nghi lễ quan trọng, trai gái tụ tập hát đối với nhau, chung vui trong các hoạt động cộng đồng.

Trò chơi tung còn cũng được phụ nữ La Chí say sưa chơi trong ngày hội.



Lê Phú/Báo Tin tức