Chính phủ của Thủ tướng Friedrich Merz hồi tháng 8 thông qua một dự thảo luật mới, theo đó từ năm 2026, nam giới khi tròn 18 tuổi sẽ phải điền một bảng khảo sát về việc liệu có muốn gia nhập quân đội hay không. Dự luật này hiện còn cần sự đồng ý của quốc hội trước khi đi vào hiệu lực, nhưng nhiều ý kiến cho rằng đây là bước đầu tiên hướng tới việc tái áp dụng nghĩa vụ quân sự bắt buộc, vốn bị đình chỉ từ năm 2011.

Trong một cuộc phỏng vấn với đài TF1 (Pháp), ông Merz thừa nhận việc đình chỉ nghĩa vụ quân sự trước đây là “một sai lầm nếu nhìn từ góc độ hiện nay”, song nhấn mạnh việc tái áp dụng là vấn đề phức tạp. Hiện Bundeswehr (quân đội Đức) có khoảng 180.000 binh sĩ, trong khi để đáp ứng nghĩa vụ trong NATO, lực lượng này cần phải có 260.000 quân nhân thường trực và 200.000 quân dự bị. Chính phủ đặt mục tiêu tuyển thêm 30.000 binh sĩ mỗi năm cho đến 2029. Bộ trưởng Quốc phòng Boris Pistorius cho biết luật mới cho phép quốc hội ban hành các biện pháp bổ sung nếu mục tiêu không đạt được.

Các tổ chức hòa bình tại Đức cho biết số lượng tìm kiếm thông tin về quyền từ chối phục vụ quân sự tăng mạnh. Hiệp hội Hòa bình Đức (DFG-VK) ghi nhận gần 55.000 lượt truy cập trang tư vấn trong tháng 8, tăng gấp đôi so với tháng 5. Bà Cornelia Mannewitz, người phát ngôn của DFG-VK, cho biết ngày càng có nhiều người tìm đến tổ chức này vì nhận ra rằng khả năng xảy ra chiến tranh là có thật và họ có thể phải tham gia. Trước nhu cầu gia tăng, DFG-VK đã bắt đầu đào tạo thêm đội ngũ cố vấn để hỗ trợ thế hệ trẻ nắm rõ quyền lợi và các thủ tục phản đối nghĩa vụ quân sự.

Giới trẻ Đức bày tỏ nhiều lo lắng trước viễn cảnh tái áp dụng nghĩa vụ quân sự. Anh Quentin Gärtner, Tổng thư ký Hội đồng Học sinh Liên bang (BSK), nhận định thanh niên cần được tham gia vào quá trình ra quyết định bởi đây là vấn đề ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống của hàng triệu người trẻ. Theo anh Gärtner, cách tiếp cận áp đặt từ trên xuống sẽ khó thuyết phục và không tạo động lực cho giới trẻ trong việc bảo vệ đất nước. Một số học sinh trung học khác cũng cho biết họ phản đối xu hướng “bình thường hóa” yếu tố quân sự trong xã hội.

Khảo sát của YouGov tháng 6/2025 cho thấy 54% người Đức ủng hộ khôi phục nghĩa vụ quân sự, nhưng trong đó chỉ 35% nhóm 18-29 tuổi ủng hộ, trong khi 66% người trên 70 tuổi đồng tình. Một khảo sát khác của Quỹ Liz Mohn tháng 9/2025 cho thấy 53% thanh thiếu niên 12-18 tuổi ủng hộ mô hình nghĩa vụ quốc gia nhưng mong muốn có quyền chọn loại hình phục vụ, thay vì bắt buộc tham gia quân đội.

Theo Hiến pháp của Đức, công dân có quyền từ chối phục vụ quân sự vì lý do lương tâm. Người phản đối nghĩa vụ phải viết thư gửi Bundeswehr, viện dẫn Điều 4, Khoản 3 của Luật Cơ bản, đồng thời giải thích lý do mang tính cá nhân, từ tôn giáo đến chính trị hay đạo đức. Các chuyên gia tư vấn nhấn mạnh rằng lý do “sợ hãi” không được chấp nhận, mà phải dựa trên niềm tin và lương tâm.

Ông Jens Lattke, ủy viên hòa bình khu vực thuộc Giáo hội Tin Lành, cho biết ông nhận được nhiều cuộc gọi và email mỗi ngày, phần lớn đến từ các phụ huynh lo ngại cho con cái. Theo ông, đa số đã xác định sẵn sẽ từ chối nghĩa vụ nếu được tái áp dụng và nhiệm vụ của ông là hỗ trợ họ diễn đạt lý do một cách trung thực và phù hợp.