Đây là chuyến công du đầu tiên của ông Ishiba tới Hàn Quốc kể từ khi nhậm chức tháng 10/2024 và có thể là chuyến đi nước ngoài cuối cùng trước khi ông rời nhiệm sở. Chuyến thăm được xem là nỗ lực duy trì đà cải thiện quan hệ song phương, hướng tới tương lai ổn định và hợp tác sâu sắc hơn trong bối cảnh khu vực châu Á - Thái Bình Dương biến động.

Tại Busan, hai nhà lãnh đạo nhất trí thúc đẩy quan hệ Nhật - Hàn theo hướng “ổn định và hướng tới tương lai”, tiếp tục cơ chế “ngoại giao con thoi” với các chuyến thăm lẫn nhau định kỳ. Thủ tướng Ishiba nhấn mạnh duy trì tiếp xúc thường xuyên là “rất quan trọng” để biến cam kết thành thực chất. Hai bên chia sẻ kinh nghiệm ứng phó các thách thức chung như suy giảm dân số, mất cân bằng vùng miền, an ninh lương thực - năng lượng và tác động của chính sách thuế mới từ Mỹ.

Giới quan sát cho rằng chuyến thăm phản ánh quyết tâm của hai nước củng cố thành quả về an ninh, kinh tế, đồng thời báo hiệu ý định của Seoul gia nhập Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) do Tokyo dẫn đầu. Đáng chú ý, đây là lần đầu sau 21 năm một thủ tướng Nhật Bản thăm thành phố ngoài Seoul - dấu mốc ý nghĩa trong năm kỷ niệm 60 năm bình thường hóa quan hệ ngoại giao. Các nhà phân tích nhận định Thủ tướng Ishiba mong muốn củng cố nền tảng hợp tác song phương, đảm bảo mối quan hệ vững chắc sau khi ông rời nhiệm sở, trong bối cảnh chính trường Tokyo đang chuyển giao lãnh đạo.

Ông Andrew Yeo, chuyên gia tại Viện Brookings (Mỹ), đánh giá tình hình chính trị bất ổn ở Tokyo có thể ảnh hưởng đến các bước tiến trong quan hệ Nhật - Hàn, và chuyến thăm này thể hiện nỗ lực “đóng dấu di sản ổn định” trước khi Thủ tướng Ishiba rời nhiệm sở.

Về phía Hàn Quốc, Tổng thống Lee Jae Myung theo đuổi đường lối ngoại giao thực dụng, ưu tiên thắt chặt hợp tác quan hệ kinh tế và thương mại với Nhật Bản. Sau chuyến thăm Tokyo tháng 8, ông đã đón tiếp Thủ tướng Ishiba, thể hiện cam kết duy trì đà hợp tác. Giáo sư Ramon Pacheco Pardo (Đại học King’s College London, Anh) nhận định Seoul đang phát tín hiệu sẽ sớm nộp đơn gia nhập CPTPP, điều được Tokyo đánh giá cao, giúp hai nước tăng cường thương mại, đầu tư và giảm phụ thuộc trong bối cảnh cạnh tranh Mỹ - Trung leo thang.

Theo chuyên gia Alexander Hynd, giảng viên tại Viện Châu Á thuộc Đại học Melbourne (Australia), Hàn Quốc đồng thời tìm cách mở rộng quan hệ với các đối tác như Việt Nam, Australia, Indonesia, trong khi vẫn duy trì kênh hợp tác ổn định với Nhật Bản. Chuyên gia Hynd nhận xét ưu tiên hàng đầu hiện nay của Tổng thống Lee là đàm phán các vấn đề thương mại với Mỹ và "trong khi quá trình này diễn ra, điều quan trọng đối với nền kinh tế Hàn Quốc là các mối quan hệ thương mại lớn khác, với Nhật Bản và các nước khác, phải được duy trì ổn định".

Hợp tác an ninh - chiến lược cũng là nội dung được giới chuyên gia quan tâm trong chuyến thăm này của Thủ tướng Ishiba. Với Nhật Bản, hợp tác với Hàn Quốc ngày càng trở nên quan trọng trong bối cảnh môi trường an ninh khu vực phức tạp và chính sách khó dự đoán từ Mỹ dưới thời Tổng thống Donald Trump. Cả Tokyo và Seoul đều phải cân bằng giữa yêu sách thương mại của Washington và nhu cầu duy trì liên minh an ninh chiến lược.

Dù vẫn tồn tại khác biệt lịch sử liên quan đến thời kỳ phát xít Nhật chiếm đóng bán đảo Triều Tiên, Tổng thống Lee Jae Myung khẳng định “các thỏa thuận song phương trong quá khứ cần được tôn trọng” và điều quan trọng là “hướng tới tương lai trong khi vẫn thẳng thắn nhìn lại quá khứ”.

Chuyên gia Alexander Hynd nhận định Chính phủ Hàn Quốc đương nhiệm quyết tâm tránh việc quay trở lại những bế tắc ngoại giao như trong quá khứ. Ông lưu ý bế tắc ngoại giao vẫn có thể xảy ra vào một thời điểm nào đó nếu có sự bùng phát các vấn đề lịch sử do các sự kiện nằm ngoài tầm kiểm soát. song Tổng thống Lee Jae Myung dường như muốn duy trì sự ổn định trong tương lai gần, và "trọng tâm của ông ấy cho đến nay là đúng đắn trong việc khôi phục vận mệnh kinh tế của Hàn Quốc".

Về phía Nhật Bản, giới chuyên gia cho rằng việc Tokyo tìm kiếm hợp tác với Seoul có ý nghĩa quan trọng hơn, đặc biệt trong bối cảnh tình hình quốc tế đã thay đổi đáng kể. Môi trường an ninh châu Á tiếp tục diễn biến phức tạp, các cuộc xung đột quân sự trên thế giới và chính quyền Tổng thống Trump có những chuyển hướng chính sách khó dự đoán. Cả Seoul và Tokyo đều đang chật vật tìm kiếm các chiến lược để đối phó với những yêu sách mới từ Mỹ, trong khi vẫn cố gắng duy trì các liên minh vốn là nền tảng cho an ninh quốc gia của mỗi quốc gia. 

Quan hệ Nhật - Hàn thời gian qua đã ấm lên rõ rệt, thể hiện qua lượng khách du lịch hai chiều hơn 12 triệu lượt mỗi năm và sự phối hợp trong các vấn đề khu vực. Theo các nhà phân tích, ngoại giao con thoi - cơ chế gặp gỡ thường xuyên, trao đổi thông tin và vun đắp lòng tin - sẽ là nền tảng duy trì ổn định lâu dài, giúp hai nước cùng ứng phó với thách thức chung về kinh tế, an ninh và công nghệ trong thập niên tới. Chuyến thăm của Thủ tướng Shigeru Ishiba, dù mang tính chia tay, vẫn gửi đi thông điệp mạnh mẽ: quan hệ Nhật - Hàn đang bước vào giai đoạn trưởng thành hơn, khi hai bên cùng vượt qua khác biệt lịch sử để tập trung vào hợp tác thực chất và hướng tới tương lai.