Mạng lưới khủng bố al-Qaeda cùng với hệ tư tưởng cực đoan của nó đang trỗi dậy mạnh mẽ tại các nước thuộc thế giới Arập. Một thế giới Arập Thức tỉnh hậu “Mùa xuân Arập” đã đưa đến cái gọi là al-Qaeda phiên bản 3.0.


Chưa đầy 3 năm trước đây, al-Qaeda xét trên khía cạnh tổ chức và hệ tư tưởng, dường như ở thời kì lụi tàn. Thủ lĩnh Osama bin Laden bị giết hại tại ở Abbottabad, Pakistan. Liền sau đó, những tay chân thân cận của trùm khủng bố này như Ilyas Kashmiri người gốc Pakistan và Anwar al-Awlaki liên tục bị truy đuổi và cuối cùng bị giết hại trong các cuộc không kích bởi máy bay không người lái. Thế nhưng, al-Qaeda không chết!

Chính Awlaki lúc còn sống đã tuyên đoán về sự trở lại của al-Qaeda. Trong một bài viết đăng trên tờ Inspire bằng tiếng Anh, viên thủ lĩnh al-Qaeda này đã mô tả “Một thế giới Arập Tỉnh giấc” như là một cơn sóng thần quét qua này cuối cùng sẽ mang lại đà tiến cho al-Qaeda. Năm 2014 bắt đầu với một bức tranh hoàn toàn khác biệt so với thời điểm 2011. Các nhánh thuộc al-Qaeda ở vùng Lưỡng Hà (tức Trung Đông) - từ Liban cho tới Iraq, đều có những bước “nổi dậy” mạnh mẽ. Tại Iraq, Nhóm Nhà nước Hồi giáo của Iraq và vùng Cận Đông (ISIS) đã tuyên bố thành lập nhà nước, mở các cuộc tấn công và thậm chí đã kiểm soát đoạt tỉnh Anbar. Còn tại Syria, hàng ngàn chiến binh thuộc al-Qaeda cũng đã đổ tới nước này, vừa chống lại chính quyền Tổng thống Assad vừa sẵn sàng đánh lại các nhóm vũ trang bản địa. Nhánh al-Quaeda ở Liban - Lữ đoàn Abdullah Azzam cũng đang có động thái kích động xung đột Syria lan sang nước láng giềng.

Al-Qaeda hậu “Mùa xuân Arập” – hay còn gọi là al-Queda phiên bản 3.0, đã trở lại. Al-Qaeda 3.0 mang đặc điểm phân tán, phi tập trung hơn so với các thời kì trước. Những thủ lĩnh của mạng lưới này, ví dụ như Mohammad al-Golani hoặc người đứng đầu ISIS Muhammad al-Baghdadi hoạt động ẩn mình hơn, hành tung bí ẩn hơn so với bin Laden, Zawahri và Abu Musab Zarqawi. Phải đến mãi hôm 25/12 vừa qua, thế giới lần đầu tiên mới thấy được tấm hình của Golani.

Al-Qaeda tìm thấy cơ hội lớn nhất của mình ở Ai Cập. Cuộc đảo chính đưa đến sự cầm quyền của giới tướng lĩnh quân sự tại quốc gia đông dân nhất thế giới Arập này đã làm sống lại hệ tư tưởng al-Qaeda ở đây. Ai Cập trong năm 2014 dường như sẽ phải chứng kiến sự bùng phát của làn sóng thánh chiến bạo lực. Các nhân vật tướng lĩnh sẽ là mục tiêu ám sát hàng đầu. Các Đại sứ quán, cơ quan đại diện nước ngoài ở Ai Cập cũng sẽ là những điểm phải đối mặt với nguy cơ tấn công khủng bố. Nhóm chủ chốt mà chính quyền Cairo sẽ phải chú ý nhiều sẽ là Ansar Jerusalem – lực lượng không ngần ngại bày tỏ sự ủng hộ đối với al-Qaeda. Khi đã có các bước tiến ở Ai Cập, Iraq, Liban và Syria, al-Qaeda sẽ hướng tới các hoạt động chống phá nhằm vào Israel. Không phải ngẫu nhiên mà Nhóm mặt trận Jabhat al-Nusra ở Syria lại lựa chọn đi theo Golani, thủ lĩnh của al-Qaeda: Đó là cách để  lực lượng này “nhắc nhở” người dân Syria về một tỉnh bị “lấy cắp” cũng như kẻ thù tuyệt đối của mình.

Một Arập Thức tỉnh (Arab Awakening) hậu “Mùa xuân Arập” dường như chỉ tạo ra sự thất vọng, vỡ mộng cho nhiều người mà chỉ 3 năm trước đây còn tràn đầy hy vọng về một sự thay đổi lớn. Giai đoạn Arập Thức tỉnh vẫn chưa chấm dứt, còn al-Qaeda thì đã tìm lại được “đường sống” của mình.


HT (al-monitor)