Từ khi dự án thủy điện An Khê - Ka Nak tích nước và chuyển dòng về sông Côn của tỉnh Bình Định cũng chính là thời điểm sông Ba trở thành “sông chết”.
Sông Ba vốn hiền hòa, trù phú khơi nguồn sự sống biết bao thế hệ người dân Gia Lai nơi dòng sông chảy qua. Hơn 5 năm qua, sông Ba luôn rơi vào tình cảnh khô cạn, ô nhiễm nặng vùng hạ du.
Nguồn nước sông Ba bị ô nhiễm. |
Đặc biệt, thời gian gần đây, đoạn sông Ba chảy qua địa phận huyện Krông Pa xuất hiện tình trạng nước nổi váng, rêu xanh phủ kín và bốc mùi hôi tanh, ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống sinh hoạt của người dân; nhất là thời điểm quan trọng hiện nay khi mà nguồn nước sinh hoạt đang thiếu trầm trọng do nắng hạn kéo dài.
Theo người dân ở đây, tình trạng trên mới chỉ xảy ra từ đầu tháng 4/2016 trở lại đây, trước đó chưa từng có hiện tượng này. Đang trong cơn đại hạn, người dân rất hoang mang, lo lắng vì nguồn nước chính ít ỏi còn lại vô cớ bị ô nhiễm.
Không có nguồn nước sinh hoạt hàng ngày, nhiều hộ dân chỉ còn cách đào những hố cát hai bên bờ sông lắng lọc để dùng, dẫu biết rằng ít nhiều cũng ảnh hưởng đến sức khỏe.
Anh Ksor Chớp, người dân xã Chư Ngọc buồn rầu cho biết: Từ trước tới nay, sông Ba chưa bao giờ xuất hiện hiện tượng nước có rong rêu màu xanh lục đặc quánh như thế này. Mặc dù rất sợ bị bệnh nhưng vì thiếu nước nên bà con chỉ còn cách dùng những hố cát để lọc nước dùng hàng ngày cho cả người và gia súc.
Theo ông Hà Văn Vinh - Phó Chủ tịch xã Chư Ngọc, sông Ba là nguồn nước chính của bà con trên địa bàn sử dụng trong sinh hoạt, sản xuất và chăn nuôi.
Thời gian gần đây, dòng sông xuất hiện tảo nổi xanh dày đặc ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống của người dân, có những thời điểm gia súc cũng không dám xuống sông uống nước. Địa phương mong muốn ngành chức năng sớm phân tích mẫu nước và có biện pháp xử lý tạo môi trường nước sạch để cho bà con yên tâm sử dụng.
Sau khi nhận được phản ánh của người dân, huyện Krông Pa đã kịp thời báo cáo với ngành chức năng, Sở Tài nguyên - Môi trường tỉnh xuống kiểm tra thực tế, lấy mẫu kiểm nghiệm và đang chờ kết quả. Theo nhận định ban đầu của các cơ quan chuyên môn, đây là hiện tượng “phú dưỡng hóa” gây ra do tình trạng nước lòng sông chứa nhiều chất thải hữu cơ, gặp thời tiết nắng nóng tạo điều kiện cho vi tảo xanh phát triển.
Theo quy trình của hiện tượng “phú dưỡng hóa” sau khi vi tảo xanh phát triển lan rộng, khoảng 3 - 4 tuần thì tảo chết, có thể đưa đến hiện tượng nước chuyển sang màu đỏ, ô nhiễm nặng, các sinh vật gặp nước ô nhiễm sẽ chết.
Hiện tượng trên được cho là do thời gian qua, thời tiết nắng hạn, nguồn nước suy kiệt không đủ lưu lượng chảy vì thủy điện An Khê - Ka Nak chặn dòng, trong khi các nhà máy chế biến tinh bột sắn, chế biến gỗ MDF, mía... nằm ở đầu nguồn sông Ba xả nước thải có chứa nhiều chất thải hữu cơ xuống dòng sông tạo điều kiện cho vi tảo phát triển.
Ngày qua ngày, các thế hệ người dân sinh sống dọc theo con sông Ba luôn ghi dấu một niềm tin dòng nước mát trong xanh của con sông sẽ mang lại sự sống ấm no, đủ đầy.
Niềm tin ấy bỗng chốc bị đổ vỡ chỉ vì thủy điện An Khê - Ka Nak “nắn dòng” khiến vùng hạ du trở nên cạn kiệt, hình thành nên các vùng nước ứ đọng, ao tù với đủ loại chất thải dồn ứ ô nhiễm nặng không còn sức sống. Hơn bao giờ hết, người dân vùng khát Krông Pa mong mỏi ngành chức năng sớm có kết luận và biện pháp khắc phục để giải khát cơn đại hạn.