12:05 12/12/2014

Sốc trước báo cáo CIA bức cung, nhục hình

Nhiều ý kiến đã kêu gọi tiến hành điều tra hình sự sau khi Thượng viện Mỹ công bố một bản báo cáo gây sốc, trong đó tiết lộ việc các nhân viên Cục tình báo trung ương Mỹ (CIA) từng tra tấn dã man nhiều nghi can khủng bố mà không mang lại kết quả nào.

Nhiều ý kiến đã kêu gọi tiến hành điều tra hình sự sau khi Thượng viện Mỹ công bố một bản báo cáo gây sốc, trong đó tiết lộ việc các nhân viên Cục tình báo trung ương Mỹ (CIA) từng tra tấn dã man nhiều nghi can khủng bố mà không mang lại kết quả nào.

Vi phạm nhân quyền

Liên hợp quốc khẳng định chương trình tra tấn tù nhân của CIA đã vi phạm nhân quyền cơ bản và luật pháp quốc tế. Cao ủy Liên hợp quốc về nhân quyền Zeid Raad al - Hussein ngày 10/12 đã yêu cầu Mỹ truy tố các quan chức cấp cao CIA “đầu xỏ” trong chương trình tra tấn, cho rằng Mỹ phải có trách nhiệm tuân thủ Công ước Liên hợp quốc về chống tra tấn mà nước này đã phê chuẩn.

Bà Dianne Feinstein phát biểu với phóng viên sau khi công bố báo cáo ngày 9/12. Ảnh: AFP



Iran, nước thường bị Mỹ chỉ trích về nhân quyền, nhân báo cáo này đã phản lại giọng điệu của Mỹ. Thủ lĩnh tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei lên Twitter tuyên bố Mỹ là “biểu tượng chuyên chế chống lại nhân loại”, không chỉ thể hiện qua chương trình tra tấn của CIA mà còn trong cả cách thực thi pháp luật ở chính nước Mỹ. Tổng thống Afghanistan Asharfa Ghani khẳng định trong một cuộc họp báo đặc biệt ở Kabul: “Không thể có lời nào bào chữa cho hành động tra tấn vô nhân tính trong thế giới hiện nay”.

Cựu Tổng thống Ba Lan Aleksander Kwasniewski, nước có một trong những nhà tù bí mật của CIA, cho biết khi còn đương chức ông đã gây sức ép với người đồng cấp Mỹ lúc đó là Tổng thống George W. Bush yêu cầu chấm dứt hành động tra tấn tàn ác tại nhà tù này. Ông Kwasniewski cũng khẳng định cần truy tố những kẻ vi phạm luật pháp quốc tế. Các đồng minh phương Tây cũng không hề dịu giọng hơn trước báo cáo nói trên của Thượng viện Mỹ. Ngoại trưởng Đức Frank - Walter Steinmeier nói: “Hành động vi phạm trắng trợn các giá trị dân chủ, tự do không thể lặp lại lần nữa”. Ủy ban châu Âu đã cảnh báo về hành vi vi phạm nhân quyền của chính quyền Mỹ.

Tổng thống Mỹ Barack Obama cũng phải thừa nhận tra tấn là phản tác dụng và đi ngược với các giá trị Mỹ. Tuy nhiên, Giám đốc CIA John Brennan đã bảo vệ chiến thuật tra tấn cứng rắn của CIA dưới thời Tổng thống Bush. Ông này nói rằng dù có sai lầm nhưng tra tấn mạnh tay đã giúp Mỹ có được thông tin tình báo để đập tan các âm mưu tấn công, bắt giữ khủng bố và cứu mạng sống người dân.

Sau khi báo cáo được công bố, các đại sứ quán Mỹ khắp thế giới được cảnh báo đề phòng bị trả đũa.

Tra tấn kiểu CIA

Trước đó, Chủ tịch Ủy ban Tình báo Thượng viện Mỹ, bà Dianne Feinstein cho biết CIA cũng lừa dối cả Nhà Trắng và Quốc hội khi đưa ra tuyên bố không chính xác về tác dụng của chương trình tra tấn.

Trong báo cáo bà Feinstein đưa ra trước Thượng viện, ít nhất 119 tù nhân bị giam giữ trong khuôn khổ chương trình tra tấn, bị thẩm vấn ép buộc và bị tra tấn bằng những biện pháp dã man. Một nhân viên CIA từng dùng “trò Roulette kiểu Nga” để hù dọa tù nhân, một người khác không có kỹ năng thẩm vấn đã dọa tra tấn tù nhân bằng khoan điện. Có vụ tù nhân bị tra tấn bằng các biện pháp đau đớn như bơm chất lỏng qua hậu môn. Có người bị chết khi bị cùm, có người bị gẫy tay chân.

Số tù nhân này bị các đặc vụ CIA bắt giữ trong thời gian từ năm 2001 sau vụ tấn công khủng bố ngày 11/9 cho đến năm 2009. Họ bị thẩm vấn tại các nhà tù bí mật của CIA đặt tại các nước đồng minh hoặc tại nhà tù của Mỹ ở Vịnh Guantanamo ở Cuba. Quá trình quản lý chương trình này bê bối đến mức có nơi, CIA không thể xác định được số lượng và danh tính các tù nhân mình giam giữ.

Báo cáo cho thấy sử dụng biện pháp tra tấn không hiệu quả trong moi thông tin từ tù nhân và cũng không khiến họ hợp tác. 7 trong số 39 tù nhân bị “thẩm vấn tăng cường” không cung cấp được thông tin tình báo nào khi bị CIA giam giữ. Số còn lại có cung cấp thông tin chính xác và quan trọng nhưng CIA có được thông tin này không phải nhờ tra tấn.

Báo cáo nói trên là dự án kéo dài nhiều năm của các thành viên Dân chủ thuộc Ủy ban Tình báo Thượng viện. Phe Cộng hòa tẩy chay dự án này và coi đây là cuộc tấn công chính trị nhằm vào CIA.

Thùy Dương