Theo trang tin Oilprice.com, sau động thái gây bất ngờ là tăng gấp đôi thuế quan đối với hàng hóa Ấn Độ lên mức 50%, chính quyền Tổng thống Donald Trump đang đề xuất một gói hợp tác lớn nhằm mở rộng nguồn cung cấp dầu khí của Mỹ cho New Delhi. Động thái "vừa đấm vừa xoa" này nhằm mục đích đẩy mạnh quan hệ đối tác chiến lược toàn cầu toàn diện Mỹ - Ấn Độ, trong bối cảnh Washington tìm cách tách Ấn Độ ra khỏi mối quan hệ hợp tác năng lượng và quân sự sâu rộng với Nga.

Lời mời gọi hợp tác năng lượng

Việc Mỹ tăng thuế xuất phát từ sự không hài lòng của Washington đối với hành động từ New Delhi tiếp tục nhập khẩu dầu khí của Moskva. Chiến lược tài chính cốt lõi của Tổng thống Trump là cắt đứt nguồn thu từ dầu khí của Nga để gây áp lực chấm dứt xung đột ở Ukraine.

Trước đó, Mỹ đã thành công trong việc gây áp lực để châu Âu, đặc biệt là Đức, giảm đáng kể nhập khẩu năng lượng giá rẻ từ Nga. Giờ đây, áp lực được chuyển sang Ấn Độ. Bộ trưởng Năng lượng Mỹ Chris Wright đã đưa ra đề nghị tương tự với Ấn Độ: thay thế nguồn cung năng lượng của Nga bằng nguồn cung của Mỹ. Tổng thống Trump cũng bóng gió về việc triển khai nhanh hơn các thỏa thuận toàn diện đã ký hồi tháng 2 năm nay giữa hai nước như một lời mời gọi gián tiếp để Ấn Độ ngừng ủng hộ Nga.

Tuy nhiên, mối quan hệ Nga - Ấn đã tốt đẹp trong nhiều thập kỷ, bắt nguồn từ thời Liên Xô. Ấn Độ phụ thuộc lớn vào Nga về vũ khí chính và nhập khẩu dầu khí giá rẻ. Điều này đã được củng cố bằng một loạt thỏa thuận đặc biệt ký kết vào tháng 12/2021. Trong số 28 thỏa thuận đầu tư được ký kết, có thỏa thuận Rosneft cung cấp cho Indian Oil gần 15 triệu thùng dầu thô. Hai nước cũng đặt mục tiêu đạt 30 tỷ USD về thương mại và 50 tỷ USD về đầu tư vào năm 2025, cùng với việc tăng cường hợp tác quốc phòng, bao gồm cả việc đồng phát triển sản xuất thiết bị quân sự.

Hợp tác quân sự giữa hai nước vẫn tiếp diễn. Theo hãng thông tấn TASS của Nga, quân đội Ấn Độ đã tham gia cuộc tập trận quân sự 'Zapad' do Nga dẫn đầu cùng với Belarus từ ngày 12 - 16/9 vừa qua, bao gồm cả diễn tập sử dụng vũ khí hạt nhân chiến thuật lần đầu tiên.

Chiến lược dài hạn của Mỹ

Mặc dù Nga không phải là thách thức trực tiếp, Trung Quốc lại là mối quan tâm chiến lược lớn đối với Ấn Độ và Mỹ. Một phần quan trọng trong chiến lược dài hạn của Mỹ là tận dụng những lo ngại này để thiết lập New Delhi thành đối trọng kinh tế và quân sự trong khu vực với Bắc Kinh.

Động lực thúc đẩy hành động tăng cường của Washington xuất hiện sau cuộc đụng độ ngày 15/6/2020 giữa quân đội Trung Quốc và Ấn Độ tại Thung lũng Galwan. Mỹ tin rằng Ấn Độ đang tìm cách "kiềm chế" chính sách của Trung Quốc, đặc biệt là thông qua Sáng kiến ​​Vành đai và Con đường (BRI), và mong muốn đạt được tiến bộ thực chất trong chính sách "Láng giềng trên hết" của mình như một giải pháp thay thế.

Để thành công, Ấn Độ cần tiếp cận các nguồn năng lượng an toàn dài hạn, do nước này có rất ít dầu khí. Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) dự báo Ấn Độ sẽ chiếm 25% mức tăng trưởng nhu cầu năng lượng toàn cầu trong hai thập kỷ tới và vượt qua Liên minh châu Âu để trở thành nền kinh tế tiêu thụ năng lượng lớn thứ ba thế giới vào năm 2030.

Ban đầu, Mỹ có kế hoạch sử dụng UAE làm nhà cung cấp dầu mỏ chính cho Ấn Độ. Tuy nhiên, UAE một mình không đủ, khiến Mỹ phải bổ sung nguồn cung cấp dầu khí của riêng mình để cạnh tranh với nguồn cung của Nga.

Để kiềm chế các thỏa thuận Nga - Ấn, Mỹ đã đẩy mạnh việc thực thi các yếu tố cốt lõi của chương trình đối tác chiến lược toàn cầu toàn diện Ấn Độ - Mỹ được phác thảo vào tháng 2 năm nay. Cụ thể, Washington sẽ chính thức hóa một sáng kiến ​​mới là "Hiệp ước Mỹ - Ấn Độ (thúc đẩy cơ hội cho quan hệ đối tác quân sự, tăng tốc thương mại và công nghệ) cho thế kỷ 21".

Trong lĩnh vực quốc phòng, hai bên nhất trí Mỹ sẽ mở rộng bán và hợp tác sản xuất quốc phòng với Ấn Độ để tăng cường khả năng tương tác và hợp tác công nghiệp quốc phòng. Về thương mại, hai bên đặt mục tiêu mới cho thương mại song phương là tăng gấp đôi con số hiện tại, lên 500 tỷ USD vào năm 2030.

Tuy nhiên, thách thức tiếp theo của Mỹ là làm thế nào để thực hiện tốt những mục tiêu trên và các phần khác của thỏa thuận rộng lớn, qua đó giữ chân Ấn Độ. Trong bối cảnh đó, New Delhi vẫn tỏ ra thận trọng trong bối cảnh Washington tìm cách liên kết nước này kiềm chế cả Nga và Trung Quốc.