Đối với ngành năng lượng, tỉnh Khánh Hòa đặt rất nhiều kỳ vọng phát triển, phấn đấu tốc độ phát triển bình quân tăng 20%/năm trong giai đoạn 2026 - 2030, sớm đưa tỉnh trở thành trung tâm năng lượng điện quốc gia, đóng góp đáng kể vào tăng trưởng chung của tỉnh.

Những năm qua, việc thúc đẩy phát triển mạnh mẽ các nguồn năng lượng tái tạo nhằm thay thế tối đa các nguồn năng lượng hóa thạch, hình thành trung tâm năng lượng tái tạo của cả nước đã được tỉnh Ninh Thuận (trước đây), nay là tỉnh Khánh Hòa triển khai một cách quyết liệt. Với sự quan tâm hỗ trợ của Trung ương, sự nỗ lực và quyết tâm của tỉnh, bất lợi về nắng và gió đã được tỉnh Khánh Hòa biến thành “nắng vàng, gió bạc” được tạo ra từ các dự án năng lượng, năng lượng tái tạo.

Biến nắng, gió thành nguồn điện sáng

Tại các địa phương phía Nam của tỉnh Khánh Hòa, tiềm năng và lợi thế mà không một tỉnh/thành trong cả nước có thể sánh được, đó là “nắng và gió”. Đặc trưng “nắng như rang, gió như phan” tuy là bất lợi lớn đối với ngành nghề khác nhưng đó lại là tiềm năng “có 1, không 2” cho phát triển của ngành công nghiệp năng lượng, nhất là năng lượng tái tạo. Theo kết quả nghiên cứu của Ngân hàng Thế giới (World Bank), các địa phương ở Nam Khánh Hòa có tiềm năng phát triển điện gió, điện mặt trời lớn nhất so với cả nước. Tốc độ gió trung bình ở độ cao 65 mét đạt 7,25 mét/giây; đặc biệt ít có bão và lượng gió thổi đều suốt 10 tháng với tốc độ từ 6,4 - 9,6 m/s, đảm bảo cho turbin gió phát điện ổn định.

Nơi đây cũng là khu vực có tiềm năng lớn để phát triển điện mặt trời. Thời gian có nắng để sản xuất điện hầu như quanh năm, số giờ nắng trung bình cả năm từ 2.600 - 2.800 giờ. Tổng sản lượng bức xạ nhiệt mặt trời trung bình 5,221 kWh/m2, cao hơn mức trung bình cả nước. Ngoài ra, địa phương nằm trong khu vực ít có bão nhờ vào sự bao bọc, che chắn của các dãy núi và cao nguyên nên rất thuận lợi cho việc xây dựng các nhà máy năng lượng điện mặt trời.

Theo Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa Trần Quốc Nam, để khai thác hiệu quả tiềm năng, lợi thế trên, cùng với sự hỗ trợ của Trung ương, UBND tỉnh tiếp tục huy động mọi nguồn lực để thu hút đầu tư; đồng thời xác định lĩnh vực, ngành nghề ưu tiên thu hút đầu tư theo thứ tự đó là điện mặt trời; điện gió; điện khí LNG và điện hạt nhân.

Khánh Hòa cũng định hướng rõ vùng, vị trí phát triển phù hợp. Theo đó, chọn xã Vĩnh Hải, Phước Dinh và khu vực lân cận để phát triển điện hạt nhân; xã Bác Ái, Ninh Sơn và khu vực lân cận phát triển điện tích năng; xã Thuận Nam, Thuận Bắc và khu vực lân cận phát triển điện mặt trời, điện gió và điện khí LNG; khu Vân Phong phát triển LNG; các khu vực khác theo Quy hoạch điện VIII sẽ phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050.

UBND tỉnh cũng chú trọng lựa chọn nhà đầu tư chiến lược trong và ngoài nước đến bắt tay triển khai đầu tư, sớm hiện thực hóa đưa tỉnh trở thành Trung tâm năng lượng quốc gia trong thời gian tới.

Lợi ích “kép”

Với các quyết sách đúng đắn trong thu hút đầu tư, nhiều doanh nghiệp và tập đoàn lớn như: Trungnam Group; Bim Group; Công ty Huyndai… đã tranh thủ cơ hội vàng, không ngại tìm đến đầu tư với quyết tâm lớn. Nhờ đó, những năm qua hầu hết những mảnh đất khô cằn ở các địa phương của tỉnh Khánh Hòa đã bắt đầu nảy mầm xanh, trỗi dậy và phát triển từng ngày bởi những dự án tầm cỡ như năng lượng tái tạo, nhiệt điện, điện khí và sắp tới đây là điện tích năng, điện hạt nhân…

Lãnh đạo Trungnam Group cho hay, khi bước chân đến Ninh Thuận (trước đây), Trungnam Group đã thấy được tiềm năng, lợi thế để đầu tư phát triển dự án năng lượng tái tạo. Được sự hỗ trợ của lãnh đạo tỉnh, Trungnam Group đã bắt tay ngay vào việc, mua công nghệ từ nước ngoài về lắp ráp, hình thành nên những trụ điện gió đứng hiên ngang quay cánh, tạo nguồn điện sáng cho đất nước. Sau đó, Trungnam Group tiếp tục khai thác, đầu tư dự án điện mặt trời công suất 450 MW tại xã Phước Minh (cũ). Được sự chấp thuận của Trung ương, Trungnam Group cũng tự đầu tư trạm biến áp và đường dây 500 kV để giải quyết điểm nghẽn về truyền tải điện, dự án được bàn giao 0 đồng cho ngành điện quản lý, vận hành. 

Ông Hồ Xuân Ninh, Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Khánh Hòa cho biết, đến tháng 6/2025, tại khu vực phía Nam của tỉnh đã có 57 dự án năng lượng, năng lượng tái tạo đi vào hoạt động với công suất trên 3.749 MW; trong đó, có 11 dự án thủy điện công suất trên 329 MW; 11 dự án điện gió trên bờ công suất trên 667 MW; 35 dự án điện mặt trời tập trung công suất trên 2.466 MW và hơn 286 MW điện mặt trời mái nhà. Sản lượng điện phát lên hệ thống điện quốc gia khoảng 8,7 tỷ kWh, chiếm 6,69% tổng sản lượng điện phát của năng lượng tái tạo cả nước (130 tỷ kWh), góp phần cung ứng điện, bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia.

Trong khi đó, ở khu vực phía Bắc của tỉnh cũng có 9 dự án năng lượng tái tạo, với công suất trên 580 MW được đưa vào vận hành thương mại. Đặc biệt, nơi đây cũng có Nhà máy Nhiệt điện BOT Vân Phong 1 đã đi vào hoạt động, với tổng công suất 1.320 MW, mỗi năm cung cấp cho hệ thống lưới điện quốc gia khoảng 9 tỷ kWh thông qua hệ thống đường dây truyền tải 500 kV Vân Phong - Vĩnh Tân, đóng góp khoảng 3% lượng điện quốc gia. Các dự án năng lượng, năng lượng tái tạo không chỉ góp phần nâng cao giá trị sử dụng đất, tối ưu hóa sử dụng đất mà còn đóng góp đáng kể vào tăng trưởng kinh tế chung của tỉnh. Điển hình, năm 2024 các dự án năng lượng tái tạo chiếm 1/4 tổng số thu ngân sách của tỉnh Ninh Thuận (trước đây). Nhà máy Nhiệt điện BOT Vân Phong 1, năm 2024 đóng góp cho ngân sách tỉnh trên 1.100 tỷ đồng. Các dự án góp phần đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia trong bối cảnh phát triển mới; giảm phát thải khí nhà kính với tỷ lệ giảm phát thải trên 97%, góp phần thực hiện mục tiêu ứng phó với biến đổi khí hậu, bảo vệ môi trường, thực hiện rõ cam kết của Việt Nam tại Hội nghị COP26, hướng đến mục tiêu chuyển dịch năng lượng đưa phát thải ròng bằng 0 đến năm 2050.

Vươn mình cất cánh phát triển

Nhiều dự án năng lượng, năng lượng tái tạo quy mô lớn, trọng điểm quốc gia tiếp tục được triển khai xây dựng tại tỉnh như dự án thủy điện tích năng Bác Ái; thủy điện tích năng Phước Hòa; dự án điện khí LNG; dự án điện hạt nhân…

Riêng đối với dự án LNG Cà Ná, vừa qua tỉnh Khánh Hòa cũng đã tìm được nhà đầu tư là Liên danh Trung Nam - Sideros River tìm đến triển khai dự án giai đoạn một vowius công suất 1.500 MW, tổng mức đầu tư hơn 57.000 tỷ đồng, nhằm hiện thực hóa mục tiêu xây dựng tỉnh thành trung tâm năng lượng sạch quốc gia và phát triển mạnh mẽ vùng động lực phía Nam của tỉnh theo Nghị quyết số 31/2016/QH14 của Quốc hội, Nghị quyết số 115/NQ-CP ngày 31/8/2018 của Chính phủ. 

Đặc biệt, vùng phía Nam của tỉnh khánh Hòa được Trung ương chọn xây dựng 2 Nhà máy điện hạt nhân, công suất 4.000 MW. Đây là dự án đặc biệt quan trọng quốc gia, được Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo, được nhân dân ủng hộ và đồng thuận, được UBND tỉnh khẩn trương triển khai gấp rút về giải phóng mặt bằng, di dân tái định cư, phấn đấu hoàn thành các dự án thành phần vào cuối năm 2025 để bàn giao cho chủ đầu tư triển khai thi công. Khi 2 Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận đưa vào vận hành, tỉnh sẽ có thêm 4.800 MW năng lượng sạch.

Tỉnh Khánh Hòa cũng đang kiến nghị với Trung ương cho triển khai xây dựng Đề án Trung tâm Dịch vụ công nghiệp, dịch vụ năng lượng tái tạo liên vùng; phát triển tổ hợp công nghiệp chế tạo xanh, công nghiệp phụ trợ; Trung tâm Công nghiệp xanh - NetZero; Trung tâm Sản xuất chip bán dẫn, công nghệ trí tuệ AI; Trung tâm Dữ liệu quốc gia, khu vực, thế giới... Đây là điều kiện để đưa tỉnh trở thành trung tâm năng lượng lớn nhất cả nước và là “thủ phủ năng lượng sạch của Việt Nam” trong thời gian đến.

Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa Trần Quốc Nam nêu rõ, để phát triển trở thành trung tâm năng lượng điện quốc gia, đến năm 2030, tỉnh phấn đấu đưa vào khai thác vận hành 14.000 MW; trong đó giai đoạn 2025 - 2030 đưa vào khai thác 8.200 MW (2.300 MW điện mặt trời tập trung, 1.800 MW điện năng lượng gió trên bờ, 1.500 MW điện khí LNG; 2.400 MW thủy điện tích năng và các loại điện khác).

Để đạt kết quả như mong muốn, tỉnh Khánh Hòa đang khẩn trương thực hiện các phần việc được Trung ương giao, nhất là các dự án quan trọng của đất nước. Bên cạnh đó, tập trung giải quyết và tháo gỡ các điểm nghẽn có liên quan; đẩy mạnh công tác tuyên truyền, tạo đồng thuận sâu sắc trong nhân dân cùng đón nhận các dự án triển khai trên địa bàn. Ngoài ra, tỉnh tiếp tục thúc đẩy đào tạo và phát triển nguồn nhân lực, tăng cường hợp tác quốc tế. Xây dựng các chương trình đào tạo chuyên sâu về năng lượng tái tạo để phát triển đội ngũ nhân lực chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu thực tiễn phát triển mới.

Bài 3: Du lịch - ngành kinh tế mũi nhọn