Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khoá XV, sáng 25/11, Quốc hội thảo luận về Chủ trương đầu tư Chương trình Mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2026-2035; Chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026 - 2035.

Phát biểu tại buổi thảo luận ở tổ, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh, văn hóa, y tế, giáo dục là trụ cột quan trọng, động lực để phát triển. Ở ba lĩnh vực này đều nhấn mạnh đến nguồn lực, một trong 3 trọng tâm đột phá. Nguồn nhân lực phải có bản lĩnh, tư duy, kiến thức, tri thức… Mục tiêu trước mắt là 20 năm nữa bàn giao cho thế hệ tiếp nối để bảo vệ, xây dựng đất nước. Mục tiêu cuộc sống của con người là khỏe mạnh, có tri thức, có văn hóa. Đây là những lĩnh vực rất cốt lõi, quan trọng của đất nước cũng là mục tiêu của Đảng. Tăng trưởng, ổn định thế nào đi chăng nữa, người dân phải được thụ hưởng.

Tổng Bí thư Tô Lâm nêu về việc nhiều ĐBQH nói tên rất hay “mục tiêu quốc gia” nhưng không phải chỉ của các ngành y tế, giáo dục mà cần phải thoát ra khỏi khuôn khổ lĩnh vực các ngành. Theo Tổng Bí thư, "quốc gia" là toàn xã hội phải làm, ý này phải được thảo luận, xem xét.

"Chúng ta có rất nhiều chương trình mục tiêu quốc gia, vừa qua phải sáp nhập các chương trình vì trùng lặp. Ban Quản lý, đề án mất rất nhiều thời gian, cuộc họp. Nhìn lại kết quả không được như mong muốn. Chẳng hạn, miền núi, nông thôn chỉ cần một chương trình để cần là có ngay. Mục tiêu quốc gia mà cái nào cũng có, không biết ai làm chính... Vừa rồi tôi yêu cầu thống nhất lại", Tổng Bí thư Tô Lâm nói.

Dẫn chứng với ngành giáo dục, y tế, Tổng Bí thư cho rằng cần đạt được yêu cầu gì, mục tiêu đến đâu và có sự tham gia của Bộ, ngành địa phương. Thực tế cho thấy, chương trình mục tiêu quốc gia nào cũng rất hoành tráng nhưng mục tiêu chung và cuối cùng vẫn là sự thụ hưởng của người dân. Vì vậy, cần tính toán để các chương trình không được trùng lắp. Nếu quá nhiều chương trình mục tiêu quốc gia, cái nào cũng quan trọng, nguồn lực phân tán, mục tiêu không rõ sẽ không hiệu quả.  

Chẳng hạn, về y tế, mục tiêu đạt được gì phải thật rõ. Chẳng hạn đến đến năm 2030, ngành y tế nâng cao sức khỏe cho nhân dân đạt được những yêu cầu cụ thể gì. Hoặc vấn đề phòng bệnh đặt mục tiêu 5 năm nữa có thanh toán được không. Như bệnh truyền nhiễm cần tập trung xóa được những bệnh gì. Bệnh lao trên thế giới đã xóa bỏ rồi...

Tổng Bí thư cho rằng điều quan trọng là chăm sóc sức khỏe ban đầu và tập trung cho y tế dự phòng thay vì tập trung khám chữa bệnh như hiện nay. Nếu dự phòng kém, bệnh phát triển sẽ kinh khủng. Đặt vấn đề về việc chữa bệnh nhưng Tổng Bí thư Tô Lâm nêu những vấn đề về môi trường, an toàn thực phẩm chính là nguyên nhân dẫn đến rất nhiều bệnh. Nếu không giải quyết vấn đề căn cơ này, chương trình mục tiêu quốc gia không giải quyết được.  

Trong lĩnh vực y tế, giáo dục, Tổng Bí thư nêu 3 vấn đề nổi bật đặt ra:

Thứ nhất, cơ sở hạ tầng, trang thiết bị… Dẫn chứng về chương trình kiên cố hóa trường học được nêu ra nhưng trong quá trình đến nơi Tổng Bí thư thấy các xã biên giới còn rất khó khăn... Bộ Giáo dục và Đào tạo cố gắng năm học 2026 -2027 phải hoàn thiện 100 trường học để đón học sinh. Đồng thời làm tiếp 148 trường nữa. Trước năm 2030 sẽ xây dựng tiếp, không chỉ dừng ở các vùng biên giới.  

Thứ hai, thầy giáo, thầy thuốc phải thực sự đạt chuẩn. Đâu đó chỗ này chỗ kia làm mất tín nhiệm với người thầy nhưng là rất ít và phải giải quyết triệt để, không ảnh hưởng đến sự tôn nghiêm của người thầy.

Thứ ba về chất lượng, Tổng Bí thư dẫn chứng về việc đưa tiếng Anh là ngôn ngữ thứ hai trong nhà trường và đặt câu hỏi có bao nhiêu giáo viên thành thạo tiếng Anh. Mục tiêu không chỉ dạy tiếng Anh mà giáo viên các môn Toán, Văn, Lịch sử… bằng tiếng Anh. Đưa học sinh đi thi quốc tế các môn bằng tiếng Anh. Hay câu chuyện nhân lực ngành y tế, học 10 năm nhưng vẫn phải học nữa, vẫn cần bồi dưỡng. Trong khi đó diễn biến về con người, bệnh tật chưa dừng lại.  

Theo Tổng Bí thư  Tô Lâm phải rất đồng bộ 3 nội dung này mới đạt được mục tiêu đặt ra.  Mục tiêu phát triển vừa giáo dục, khoa học công nghệ cần phải thể hiện ngay từ học mẫu giáo, phổ thông, đại học, sau đại học. Đó là chu trình trong việc đào tạo nguồn nhân lực... Muốn năng suất lao động cao, khoa học công nghệ phải có giáo dục, đây là gốc.  

Ngoài ra, Tổng Bí thư Tô Lâm cũng lưu ý quan tâm tới đối tượng trẻ bị bỏ rơi. Thực tế cơ sở nuôi dưỡng công lập chỉ đáp ứng được 3%, khoảng 15.000 cháu nên rất khó khăn. Do đó, Tổng Bí thư yêu cầu hai ngành y tế, giáo dục nghiên cứu vấn đề này. Bên cạnh đó, còn 8 triệu người khuyết tật, trong đó có cả trẻ em cần được quan tâm chăm sóc.

Theo Tổng Bí thư Tô Lâm, nếu để trẻ lớn lên không nơi nương tựa, tương lai có khi lại thành tội phạm. Do đó, phải đầu tư tốt nhất ngay từ đầu, nuôi dưỡng các cháu thành người tử tế, được học hành, đóng góp, cống hiến và mang ơn xã hội. Đây là mục tiêu quốc gia nhưng là trách nhiệm của xã hội.

Trước đó, tại hội trường, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo, thừa uỷ quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Tờ trình về Chủ trương đầu tư Chương trình Mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2026-2035. Bộ trưởng Bộ Y tế, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Tờ trình về Chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026-2035. Chủ nhiệm Ủy ban Văn hoá và Xã hội của Quốc hội trình bày Báo cáo thẩm tra về 2 chương trình trên.