Lâu nay, mỗi khi nói đến ý thức nơi công cộng của người Việt Nam, hẳn có người sẽ chép miệng "đó là điều quá xa xỉ". Thực tế, nhiều người rất thiếu ý thức trong việc cư xử với những người xung quanh, từ việc xả rác bừa bãi cho đến văng tục khiến mọi người cảm thấy chướng tai gai mắt. Tình trạng xả rác bậy ra đường, phóng uế bừa bãi, coi hè phố như của mình... đang dần làm mất đi vẻ đẹp thanh lịch của người Hà Nội.

Bộ mặt đô thị Thủ đô đang bị đe dọa bởi tình trạng xả rác vô tội vạ ở những nơi công cộng. Rác luôn rình rập có ở khắp các nẻo đường, vỉa hè, miệng cống… Cứ ra đường là thấy, bất kể ai, từ người già, trẻ nhỏ, người đạp xích lô, cả những người điều khiển những chiếc ô tô sang trọng... cũng có thể xả rác ra đường. 

Trong con mắt của nhiều người nước ngoài, điểm yếu nhất của Hà Nội cũng chính là rác thải. Hà Nội chưa phải là đô thị thanh lịch, văn minh, dù có nhiều khu phố xanh, sạch, đẹp. Hà Nội đang dần mất đi thiện cảm của du khách nước ngoài nếu những hình ảnh phản cảm từ rác thải vẫn cứ hiển hiện. Cho dù có nhiều tòa nhà hiện đại, nhiều cửa hàng dọc phố được trang trí rất đẹp, nhiều bồn hoa đặt dọc phố, nhưng dưới lòng đường hoặc trên vỉa hè rác thải nhan nhản thì cũng thật khó lấy được thiện cảm của du khách. Những người vứt rác nơi công cộng không chỉ thiếu ý thức về bảo vệ môi trường, không chỉ do trình độ dân trí thấp, mà còn do họ nhiễm một căn bệnh khó chữa: Chỉ biết cái lợi cho riêng mình mà quên mất cái lợi cho cả xã hội, cộng đồng. Xin dẫn con số của Ngân hàng Thế giới khi đánh giá về tình trạng vệ sinh môi trường ở Việt Nam: Vệ sinh môi trường kém đã gây thiệt hại cho nền kinh tế Việt Nam khoảng 780 triệu USD mỗi năm, tương đương 1,3% GDP. Con số quả đáng suy ngẫm. Vậy có cách nào để cứu vãn thực trạng nêu trên?

Đã có nhiều quy định pháp luật nghiêm cấm hành vi xả rác bừa bãi. Thế nhưng những quy định này vẫn chưa được thực hiện nghiêm túc. Nguyên nhân là do ý thức của nhiều người còn rất kém, trong khi đó những người thực thi luật pháp, chính quyền địa phương cũng thờ ơ việc nhắc nhở hoặc không kiên quyết xử lý các hành vi vi phạm.

Xã hội ngày càng phát triển thì ý thức của mỗi công dân, ý thức pháp luật cũng như hành vi, thái độ ứng xử hàng ngày của mỗi người phải được nâng cao. Quan trọng hơn, những quy tắc xử sự chung đã được luật pháp quy định mang tính bắt buộc thì mọi người cần phải tuân thủ thực hiện. Để những quy định về việc gìn giữ môi trường sống, ngoài việc vận động, tuyên truyền mọi người thực hiện, thì kèm theo đó phải có những biện pháp chế tài cụ thể đối với hành vi vi phạm. Nhưng, trên hết, phải làm thế nào để người dân hiểu và làm theo pháp luật, đi kèm là biện pháp khuyến khích.