Thực hiện Quyết định số 1353 của Thủ tướng Chính phủ về Đề án “Quy hoạch phát triển các khu kinh tế ven biển của Việt Nam đến năm 2020”, đến nay trên toàn quốc đã hình thành hệ thống 15 khu kinh tế ven biển. Đây được xác định là cơ sở tiền đề cho các đô thị công nghiệp, đô thị cảng biển, các đô thị có chức năng đặc biệt phát triển trong tương lai.

Tiến sĩ, kiến trúc sư Đỗ Tú Lan, Phó Cục trưởng Cục Phát triển Đô thị Bộ Xây dựng cho biết: Trong thời gian tới, cơ quan chức năng sẽ phát triển theo hướng đồng bộ như xây dựng các khu kinh tế ven biển ở miền Bắc trước hết là xây dựng Khu kinh tế Vân Đồn (Quảng Ninh) trở thành cửa mở hướng ra biển, phát triển kinh tế hội nhập với khu vực Đông Bắc Á. Các khu kinh tế ven biển miền Trung cần ưu tiên xây dựng Khu kinh tế Vũng Áng (Hà Tĩnh) và Khu kinh tế Vân Phong (Khánh Hòa) trở thành cửa mở hướng ra biển, theo hướng hợp tác phát triển hành lang kinh tế Đông - Tây và Nam -Bắc. Các khu kinh tế ven biển miền Nam sẽ xây dựng Khu kinh tế Phú Quốc (Kiên Giang) hội nhập kinh tế khu vực ASEAN. Phấn đấu đến năm 2020, các khu kinh tế ven biển đóng góp vào tổng GDP của cả nước khoảng 15 - 20%.

Cảng Dung Quất một bộ phận của khu Kinh tế Dung Quất. Ảnh: Hà Thái - TTXVN

Theo đó, căn cứ vào đặc điểm địa lý và thế mạnh của từng vùng, các địa phương ven biển nên quy hoạch phát triển những mô hình đô thị phù hợp. Như mô hình khu đô thị du lịch sinh thái hướng biển; đô thị sinh thái; khu du lịch sinh thái; đô thị lấn biển và đô thị sinh thái biển đảo. Hiện cả nước có hơn 125 bãi tắm lớn và nhỏ, trong đó có 20 bãi biển đạt tiêu chuẩn quốc tế. Các bãi biển của nước ta nhìn chung khá bằng phẳng, nước trong, sóng gió vừa phải, không có các ổ xoáy và cá dữ, rất thích hợp cho tắm biển và các hoạt động vui chơi giải trí trên biển. Thời gian gần đây, phát huy tiềm năng lợi thế và hệ sinh thái biển, hàng trăm khu nghỉ dưỡng cao cấp đã và đang được xây dựng với bản sắc dân tộc độc đáo, tập trung nhiều nhất là khu vực miền Trung và Nam Trung bộ.

Các khu đô thị vừa và nhỏ ven biển Việt Nam đã có lịch sử hình thành và phát triển từ lâu đời, trong quá trình đầu tư và những định hướng quy hoạch trong tương lai cần có nhiều giải pháp cấu trúc đô thị đảm bảo hệ sinh thái đô thị bền vững, có nhiều không gian đô thị gần gũi thiên nhiên, đảm bảo môi trường sinh thái sạch đẹp, như các đô thị nghỉ mát Đồ Sơn, Sầm Sơn, Cửa Lò, Cửa Đại, Đồng Hới, Nha Trang, Cam Ranh, Mũi Né, Vũng Tàu, Hà Tiên.

Khu đô thị sinh thái phổ biến nhất tại các vùng ven biển, nơi có những bãi biển đẹp, phong cảnh hữu tình và có quỹ đất dồi dào, thuận lợi kết nối hạ tầng kỹ thuật. Nhiều khu du lịch nằm ở đất của xã, huyện có khoảng cách không xa thành phố, nhưng được đầu tư tập trung như Khu du lịch sinh thái Ninh Vân, Hòn Ông, Đại Lãnh, thuộc vịnh Vân Phong...

Những năm gần đây, một số đô thị như Hải Phòng, Hạ Long, Đà Nẵng, Nha Trang, Rạch Giá... phát triển nhiều khu du lịch lấn biển bằng phương pháp nhân tạo, đang được đầu tư xây dựng thành những khu đô thị du lịch ven biển. Nhưng nếu các dự án không đánh giá một cách đầy đủ các tác động sinh thái trong một vùng liên quan, thì sẽ có nguy cơ thiếu bền vững đối với các khu vực gần cửa sông, đầm phá...

Đặc biệt, trên cơ sở tiềm năng sinh thái, đảo Cát Bà vừa có vườn quốc gia, lại vừa gắn với quần thể thiên nhiên vịnh Hạ Long với hàng nghìn đảo lớn nhỏ, Khu đô thị biển đảo Cát Bà đang được Tổng công ty VINACONEX xây dựng với quy mô tương đối lớn. Bao gồm hệ thống biệt thự khách sạn cao cấp, các loại hình vui chơi biển độc đáo. Khu du lịch sinh thái biển, đảo Phú Quốc đang được quy hoạch có đầy đủ cơ sở hạ tầng hiện đại như sân bay, cảng biển và nhiều khu nghỉ sinh thái đặc biệt trên đảo này. Riêng Khu du lịch biển đảo Côn Đảo cũng đang phát triển, vừa bảo tồn Di tích cách mạng, bảo tồn hệ sinh thái hoang sơ, vừa phát huy giá trị khai thác du lịch sinh thái, đã và đang tạo nên sức mạnh của kinh tế biển, góp phần khẳng định thương hiệu Biển Việt Nam.

Văn Hào