Nằm cách Delaware khoảng 4.800 km về phía Đông, nằm nép mình bên bờ biển Đại Tây Dương hoang sơ của Ireland là thị trấn nhỏ Ballina, quê hương của tổ tiên ông Joe Biden.

Sau chiến thắng của ứng cử viên đảng Dân chủ Joe Biden trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ ngày 3/11, thị trấn 10.000 dân thuộc hạt Mayo này đã bùng nổ niềm vui sướng với thành công của chính trị gia mà họ tuyên bố là một hậu duệ của quê hương.

Niềm tự hào ở Ballina

Cờ Mỹ tung bay khắp các góc phố, một bức tranh tường lớn hình ông Biden nhìn ra quảng trường thị trần, trong khi vô số những bức ảnh ông cười rạng rỡ được treo đầy kiêu hãnh trên các cửa sổ, kèm theo khẩu hiệu: “Our man in the White House.” (Người của chúng tôi ở Nhà Trắng).

Ông Biden nằm trong số khoảng 32 triệu người Mỹ có gốc gác Ireland, theo dữ liệu của Cục Điều tra Dân số Mỹ.

Năm 2016, ông đã mang các con cháu về thăm Ireland trong một chuyến đi chính thức, để tìm hiểu về nguồn cội của họ, trong đó có một gia đình dòng tộc ở bờ biển phía đông hạt Louth.

Cụ cố 3 đời của Joe Biden là Edward Blewitt lớn lên ở thị trấn Ballina, nổi tiếng với nghề đánh bắt cá hồi và là nơi sinh ra của nữ Tổng thống Ailen đầu tiên, Mary Robinson.

Sau Nạn đói Khoai tây Ireland vào những năm 1840, ông Blewitt di cư đến Scranton, bang Pennsylvania, nơi khai sinh của Biden, nay là một địa phương kết nghĩa của Ballina.

Một cư dân của thị trấn là Joe Blewitt, 41 tuổi, làm nghề sửa đường nước, là em họ của ông Biden, đã vỡ oà trong niềm tự hào. “Thật tuyệt vời khi chứng kiến ông ấy thành công, bạn biết đây, quá nhiều người đã bỏ phiếu cho ông ấy”, Blewitt phát biểu với NBC News.

Joe Blewitt đã gặp anh họ Joe Biden ở Ballina và chính ông cũng là một vị khách của Nhà Trắng vào năm 2017 khi Tổng thống Obama bất ngờ trao tặng Huy chương Tự do cho "cánh tay phải" Biden của mình.

“Ông ấy là người thực sự đáng kính, thực sự đàng hoàng. Ông ấy là người đàn ông tuyệt vời của nước Mỹ... Và bạn biết đấy, ông là một người của chúng tôi”, Blewitt phát biểu.

Em gái của Blewitt, bà Laurita, cũng được cựu Phó tổng thống Mỹ mời tham gia chiến dịch tranh cử vào đầu năm nay. Bà nói rằng ông Biden “rất tự hào về nguồn gốc Ireland của mình”. Laurita Blewitt nói thêm rằng bà đã nói chuyện với gia đình ông Biden ngay sau chiến thắng và rất muốn tham dự lễ nhậm chức của ông vào tháng 1/2021 nếu các quy định về đi lại cho phép.

Và vấn đề Brexit

Thủ tướng Anh Boris Johnson là một trong những nhà lãnh đạo thế giới đầu tiên nhận được cuộc gọi từ ông Biden, khi cựu Phó tổng thống Mỹ nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo vệ thỏa thuận hòa bình Bắc Ireland trong tiến trình Brexit.

Thủ tướng Ireland Micheál Martin nói với NBC News rằng ông Biden "có thể là chất xúc tác" để thiết lập lại quan hệ giữa Anh và Liên minh châu Âu và cho biết "cam kết của ông đối với Hiệp ước Thứ Sáu Tuần thánh", sẽ là "một điều tích cực đối với Ireland."

Thỏa thuận hòa bình mang tính bước ngoặt năm 1998 này đã chấm dứt 30 năm bạo lực giáo phái ở Bắc Ireland và tạo ra các thể chế mới cho hợp tác xuyên biên giới.

Tổng thống Mỹ khi đó là Bill Clinton đóng vai trò trung tâm làm trung gian cho thỏa thuận, kéo các bên đối lập cứng rắn vào bàn đàm phán, giúp chấm dứt hàng thập kỷ bế tắc chính trị và giao tranh.

Sau một chiến dịch trưng cầu dân ý gay gắt vào năm 2016, người Anh đã bỏ phiếu rời khỏi EU. Và sau khi chính thức rời khối vào tháng 1 năm nay, chính phủ của Thủ tướng Johnson hiện đang đàm phán một thỏa thuận thương mại với EU. Nhưng vì thất vọng với quy trình đó, ông Johnson đã xúc tiến những quy định mà ông thừa nhận có thể vi phạm luật pháp quốc tế và phá vỡ giao thức về Bắc Ireland của Hiệp ước Brexit.

Chính ông Joe Biden đã cảnh báo về điều đó, từ 2 tháng trước. Cựu Phó Tổng thống Mỹ đã nhiều lần nói rằng thoả thuận hoà bình do Mỹ làm trung gian không thể bị phá hoại hoặc “trở thành nạn nhân của Brexit”. Ông cũng cho rằng London phải tôn trọng Hiệp ước năm 1998, nếu không sẽ không có hiệp ước thương mại với Mỹ hậu Brexit mà Điện Westminster đang khao khát.

London cho biết họ sẵn sàng rời đi mà không có thỏa thuận thương mại với EU - mặc dù nhiều doanh nghiệp cảnh báo điều này có thể gây ra hỗn loạn, thậm chí làm phức tạp thêm đường biên giới nhạy cảm của Bắc Ireland - vốn là một phần Vương quốc Anh, với Ireland- một phần của EU.

Trong khi đó, Thủ tướng Ireland Micheál Martin là một trong những nhà lãnh đạo thế giới đầu tiên chúc mừng thành công của ứng cử viên Joe Biden và cho biết đã mời ông Biden đến thăm đất nước sau lễ nhậm chức.