Ông Poroshenko tổ chức họp báo tại thủ đô Kiev sau khi kết quả thăm dò được công bố ngày 25/5. Ảnh: AFP-TTXVN

Phát biểu sau khi các số liệu sơ bộ được công bố, tỷ phú Poroshenko tuyên bố các ưu tiên của ông là hội nhập châu Âu, chấm dứt tình trạng hỗn loạn ở miền đông, hòa hợp dân tộc và quyết không để Crimea trở thành "chuyện đã rồi" trong tay Nga.

Cuộc bầu cử được tổ chức trong bối cảnh Ukraine chìm ngập trong cuộc khủng hoảng chính trị sâu sắc, liên quan các hoạt động trấn áp quân sự mà chính phủ tạm thời nước này thực hiện tại các tỉnh miền đông. Tuy nhiên, có thể thấy Ukraine đã nỗ lực hết sức để tổ chức bầu cử. Riêng Ông hoàng Chocolate Poroshenko đã chi cho các chiến dịch tranh cử hơn 7 triệu USD.

Ủy ban bầu cử trung ương (SIC) Ukraine cho biết khoảng 60% cử tri đã tham gia bầu cử. Có tổng cộng 225 khu vực bầu cử, song chỉ có 189 khu vực trong số này hoạt động. Số cử tri đi bầu cao nhất được ghi nhận ở khu vực Lviv với hơn 77% số cử tri tham gia và nơi thấp nhất là tại Donetsk - gần 14%. Số cử tri tham gia bỏ phiếu tại Lugansk vào khoảng 20%.

Công việc kiểm phiếu đã được tiến hành ngay sau khi bầu cử kết thúc, song có thể thấy những chi tiết bất thường. Chẳng hạn "Hệ thống bầu cử điện tử" của nước này đã bị hacker tấn công hôm 22/5, ngay trước thềm bầu cử, trong khi các chuyên gia an ninh mạng khẳng định chương trình tấn công mạng bầu cử điện tử của Ukraine được phát triển không thể chỉ bởi một người. Thậm chí, Ukraine còn cáo buộc: "Chúng tôi có lý do để tin rằng chương trình máy tính tấn công (hoặc virus) được phát triển bởi một trong những cơ quan tình báo của các nước phát triển". Điều này cho thấy phải chăng Báo Độc lập (Nga) có căn cứ khi cho rằng "người nào làm Tổng thống Ukraine không quan trọng, bởi chính các nhà lãnh đạo Phương Tây và Tổng thống Nga mới là người quyết định tương lai Ukraine".

Được biết, kết quả cuối cùng cuộc bầu cử Tổng thống sớm sẽ được SIC công bố vào ngày 4/6 tới, song ông Poroshenko khẳng định lễ nhậm chức cần được tiến hành càng sớm càng tốt.

Cử tri Ukraine bỏ phiếu tại một điểm bầu cử ở Donetsk ngày 25/5. Ảnh: THX-TTXVN

Ông Poroshenko cũng đã công bố những dự định trước mắt nhằm đảm bảo hòa bình ở Ukraine. Trước hết ông sẽ đến Donbass càng sớm càng tốt để thương thuyết với các phe phái ly khai tại đây. Poroshenko khẳng định Ukraine cần tổ chức bầu cử quốc hội sớm, song nhấn mạnh rằng Verkhovna Rada (Quốc hội Ukraine) sẽ không bị giải thể cho đến khi ổn định tình hình trong nước. Ông cũng khẳng định sẽ cải tổ triệt để các cơ quan thực thi pháp luật, trong đó có Bộ Nội vụ, Văn phòng Tổng Công tố và Bộ Quốc phòng. Ông Poroshen cũng nói đến việc cần xây dựng một cơ cấu an ninh mới của Ukraine thay cho Biên bản Ghi nhớ Budapest đã lỗi thời, đồng thời nhấn mạnh "Nga đóng vai trò quan trọng trong việc bảo đảm nền an ninh Ukraine".

Biên bản Ghi nhớ Budapest được ký năm 1994, bất chấp lực lượng tình báo Ukraine phản đối điều này. Biên bản này nhằm mục đích loại bỏ hàng nghìn đầu đạn hạt nhân ở Ukraine để đổi lấy sự bảo đảm cho độc lập và toàn vẹn lãnh thổ của nước này. Biên bản Ghi nhớ cũng quy định các bên "không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực chống lại sự toàn vẹn lãnh thổ của Ukraina". Nhưng thỏa thuận này không phải là một hiệp ước và không đòi hỏi các nước ký kết phải làm bất kỳ điều gì trong trường hợp có vi phạm.

Về kế hoạch công du nước ngoài, mặc dù ông Poroshenko tuyên bố muốn gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin, song chuyến thăm nước ngoài đầu tiên của ông theo kế hoạch là đến Ba Lan chứ không phải đi thăm "người láng giềng" phía Đông.

Trong khi đó, cựu Thủ tướng Ukraina Yulia Tymoshenko đã thừa nhận thất bại của mình. Thay vì nhắc lại những lời "đe dọa đất nước" kiểu như sẽ phát động một "Maidan thứ ba" nếu thất cử, bà đã lên tiếng chúc mừng Ukraine tổ chức thành công cuộc bầu cử, cảm ơn các cử tri và cam kết đem hết khả năng để "giúp đỡ ngành năng lượng Ukraine phát triển vững mạnh". Nữ hoàng tóc tết cũng bày tỏ mong muốn Ukraine sớm tổ chức một cuộc trưng cầu về gia nhập NATO.

Dư luận quốc tế ngay sau khi các kết quả sơ bộ được công bố cũng gần như ngay lập tức tuyên bố ủng hộ ông Poroshenko. Trong những lời chúc mừng sớm nhất dành cho Poroshenko có lời chúc của Tổng thống Mỹ Barack Obama, Tổng thư ký Hội đồng châu Âu Thorbjorn Jagland, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Thụy Điển và Estonia. Bộ Ngoại giao Anh cũng bày tỏ sẵn sàng đối thoại với Tổng thống mới của Ukraine. Ngoại trưởng Đức Frank Walter Steinmeier bày tỏ hy vọng Ukraine sớm vãn hồi nền hòa bình. Có lẽ đây cũng là lời chúc, là mong ước lớn nhất của dư luận yêu chuộng hòa bình thế giới dành cho nhân dân Ukraine.

Quế Anh (P/v TTXVN đưa tin từ Kiev)