Công văn nêu rõ, từ đầu năm đến nay, tình hình dịch bệnh động vật trên cả nước cơ bản được kiểm soát, tuy nhiên nhiều bệnh truyền nhiễm nguy hiểm trên gia súc, gia cầm vẫn xảy ra, cụ thể: Dịch tả lợn châu Phi xảy ra 2.380 ổ dịch tại 34 tỉnh thành phố với tổng số lợn tiêu hủy là 1.201.701 con và hiện nay vẫn còn 31 tỉnh, thành phố có dịch tả lợn châu Phi chưa qua 21 ngày.

Tiếp đến bệnh cúm gia cầm xảy ra 39 ổ dịch tại 13 tỉnh, thành phố với số gia cầm tiêu huỷ là 88.312 con; bệnh lở mồm long móng xảy ra 16 ổ dịch tại 9 tỉnh, số gia súc mắc bệnh là 426 con, số gia súc chết và tiêu huỷ là 41 con; bệnh viêm da nổi cục xảy ra 84 ổ dịch tại 12 tỉnh, thành phố, số gia súc mắc bệnh là 319 con, số chết và tiêu huỷ là 135 con; bệnh dại động vật xảy ra 209 ổ dịch tại 24 tỉnh, thành phố, số động vật tiêu huỷ là 331 con; bệnh tai xanh trên lợn xảy ra 1 ổ dịch, số động vật tiêu huỷ bắt buộc là 1 con.

Trong vụ Đông Xuân cuối năm 2025 và đầu năm 2026, nhận định nguy cơ bùng phát các loại dịch bệnh nguy hiểm trên đàn vật nuôi rất cao do một số nguyên nhân như sau: tình hình lũ lụt trên diện rộng thời gian gần đây làm cho các mầm bệnh truyền nhiễm nguy hiểm có nguy cơ phát tán ra diện rộng, môi trường chăn nuôi bị ô nhiễm. Thời tiết thay đổi chuyển mùa, làm giảm sức đề kháng của đàn vật nuôi và tạo thuận lợi cho mầm bệnh tồn tại, phát tán diện rộng và gây ra dịch bệnh.

Tổng đàn vật nuôi lớn, mật độ chăn nuôi tăng cao; trong đó, chăn nuôi nhỏ lẻ vẫn chiếm tỷ trọng lớn, các biện pháp chăn nuôi an toàn sinh học, vệ sinh, sát trùng phòng bệnh còn hạn chế ở nhiều nơi; virus dịch tả lợn châu Phi biến đổi làm cho các vắc xin phòng bệnh dịch tả lợn châu Phi hiện nay bị giảm tác dụng.

Ngoài ra, các hoạt động chăn nuôi, buôn bán, vận chuyển, giết mổ động vật tăng mạnh để phục vụ nhu cầu trong thời gian trước, trong và sau Tết Bính Ngọ, trong khi đó giết mổ nhỏ lẻ còn chiếm tỷ lệ lớn; công tác tổ chức tiêm phòng vắc xin cho đàn vật nuôi tại một số địa phương chưa được triển khai đầy đủ, tỷ lệ tiêm phòng thấp; việc chủ động giám sát, phát hiện dịch bệnh còn rất hạn chế, nhiều nơi chưa nắm bắt kịp thời, chậm báo cáo tình hình dịch bệnh. Bên cạnh đó, hệ thống thú y cơ sở còn chưa được bố trí đầy đủ, địa bàn quản lý lớn nên công tác giám sát thực hiện tại tuyến cơ sở còn hạn chế dẫn đến dịch bệnh dây dưa kéo dài, nguy cơ lây lan ra diện rộng cao.

Để chủ động tổ chức kiểm soát tốt, không để các loại dịch bệnh nguy hiểm xảy ra diện rộng, bảo đảm nguồn cung thực phẩm, bảo đảm an toàn thực phẩm trong thời gian trước, trong và sau Tết Nguyên đán Bính Ngọ 2026, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề nghị Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chỉ đạo các sở, ngành, chính quyền cấp xã của địa phương tập trung các nguồn lực và khẩn trương triển khai quyết liệt, đồng bộ các biện pháp phòng, chống dịch bệnh theo đúng quy định của Luật Thú y, các văn bản hướng dẫn thi hành Luật, các văn bản chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, của Bộ Nông nghiệp và Môi trường.

Cụ thể chú trọng tổ chức ngay các biện pháp sau: bố trí các nguồn lực để tổ chức có hiệu quả kế hoạch phòng, chống dịch bệnh gia súc, gia cầm năm 2025 trong những tháng cuối năm; xây dựng và ban hành kế hoạch phòng, chống dịch bệnh gia súc, gia cầm năm 2026 trước 31/12/2025 để kịp thời triển khai ngay từ đầu năm 2026; trong đó, cần bố trí đầy đủ kinh phí cho các hoạt động của công tác phòng, chống dịch bệnh gia súc, gia cầm.

Khẩn trương kiện toàn và nâng cao năng lực của hệ thống thú y tại địa phương, đặc biệt là bố trí nhân viên thú y cấp xã đầy đủ, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong bối cảnh địa giới hành chính cấp xã được mở rộng.

Công bố dịch và tổ chức chống dịch bệnh theo đúng quy định khi có dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm xảy ra trên gia súc, gia cầm; trường hợp dịch bệnh lây lan nhanh ra diện rộng, kéo dài, nếu đáp ứng các điều kiện công bố dịch của Luật Thú y, cần thực hiện công bố dịch bệnh cấp tỉnh để huy động được đầy đủ các nguồn lực cho công tác xử lý dịch bệnh; huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc, tránh trường hợp khoán trắng cho ngành nông nghiệp hoặc hệ thống thú y trong công tác phòng, chống dịch bệnh gia súc, gia cầm.

Đồng thời, rà soát, tiêm phòng mới, tiêm nhắc lại, tiêm bổ sung cho đàn vật nuôi, bảo đảm tối thiểu trên 80% tổng đàn thuộc diện tiêm phòng được tiêm vaccine, nhất là đối với bệnh cúm gia cầm, lở mồm long móng, viêm da nổi cục, tai xanh, dại... trong những tháng cuối năm 2025 và ngay từ đầu năm 2026.

Chủ động giám sát dịch bệnh gia súc, gia cầm, nhất là tại các khu vực đã từng có dịch bệnh xuất hiện, khu vực có nguy cơ cao để phát hiện sớm, cảnh báo và xử lý dứt điểm khi dịch bệnh mới được phát hiện; xử lý nghiêm các trường hợp giấu, không báo cáo hoặc vứt xác động vật ra môi trường dẫn đến dịch bệnh lây lan rộng, gây bức xúc cho người dân và cộng đồng .

Quản lý kiểm dịch, kiểm soát giết mổ động vật, kiểm dịch vận chuyển động vật, sản phẩm động vật; tổ chức ngăn chặn và xử lý nghiêm các trường hợp vận chuyển động vật, sản phẩm động vật trái phép; chỉ đạo cơ quan quản lý thị trường và các cơ quan liên quan tăng cường kiểm tra, giám sát, phát hiện và xử lý nghiêm các trường hợp buôn bán, vận chuyển, giết mổ động vật, chế biến các sản phẩm không đảm bảo yêu cầu về phòng, chống dịch bệnh, an toàn thực phẩm.

Đồng thời, hướng dẫn người chăn nuôi tăng cường áp dụng các biện pháp chăn nuôi an toàn sinh học; hàng ngày vệ sinh, sát trùng bằng vôi bột, hoá chất khu vực chuồng nuôi và khu vực xung quanh có nguy cơ cao; có biện pháp ngăn chặn các loài trung gian truyền bệnh xâm nhập vào chuồng nuôi, phun thuốc sát trùng, thuốc diệt các loài này.

Các địa phương chấn chỉnh, khắc phục những tồn tại, bất cập trong phòng, chống dịch bệnh, báo cáo số liệu dịch bệnh không đúng quy định; tổ chức kiểm tra, kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm các trường hợp cung ứng, buôn bán các loại vaccine, thuốc thú y không bảo đảm chất lượng theo quy định của pháp luật hiện hành.

Các cơ quan thông tấn, báo chí và hệ thống đài truyền thanh, truyền hình tại địa phương tăng cường thông tin, tuyên truyền sâu rộng bằng nhiều hình thức, nội dung phù hợp với từng đối tượng và nguy cơ, tác hại của dịch bệnh và các biện pháp phòng, chống dịch bệnh gia súc, gia cầm.

Chỉ đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường thành lập các đoàn công tác tổ chức kiểm tra, đôn đốc phòng, chống dịch bệnh động vật, nhất là tại các địa phương đang có các bệnh nói trên để kiểm soát, xử lý dứt điểm các ổ dịch, không để lây lan, dây dưa kéo dài.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường giao Cục Chăn nuôi và Thú y và các đơn vị thuộc Cục tổ chức các đoàn công tác đến các địa phương trọng điểm, nguy cơ cao về dịch bệnh để hướng dẫn, đôn đốc, kiểm tra công tác phòng chống dịch bệnh của các địa phương, đặc biệt tại cấp xã.