Bộ Quốc phòng Philippines ngày 14/7 ra tuyên bố bày tỏ sự ủng hộ mạnh mẽ trước quan điểm mới nhất của Mỹ đối với yêu sách chủ quyền của Trung Quốc ở Biển Đông. Bộ Quốc phòng Philippines hối thúc Trung Quốc tuân thủ phán quyết của PCA. 

Tuyên bố nêu rõ, Philippines đồng thuận mạnh mẽ với quan điểm của cộng đồng quốc tế về việc cần phải có một trật tự dựa trên nền tảng luật lệ ở Biển Đông. Philippines cùng với các bên liên quan cũng có kế hoạch đẩy nhanh việc hoàn tất Bộ Quy tắc ứng xử của các bên ở Biển Đông để giải quyết tranh chấp, ngăn chặn leo thang căng thẳng tại khu vực. 

Trước đó, Bộ Ngoại giao Mỹ ngày 13/7 ra tuyên bố bác bỏ tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc ở hầu hết Biển Đông. Ông Pompeo khẳng định: "Các tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc đối với các tài nguyên ở ngoài khơi trên hầu khắp Biển Đông là hoàn toàn bất hợp pháp, cũng như việc Bắc Kinh đang thực thi chiến dịch hăm dọa nhằm kiểm soát các nguồn tài nguyên này".

Trong một diễn biến khác, phát biểu trên truyền hình cùng ngày, ông Harry Roque - phát ngôn viên Phủ Tổng thống Philippines đưa ra quan điểm của nước này đối với cách tiếp cận mới của Mỹ về Biển Đông và thái độ của Trung Quốc với phán quyết của PCA.

Về bình luận của Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo, ông Roque cho biết Philippines sẽ theo đuổi bảo vệ lợi ích quốc gia của mình, coi tranh chấp chủ quyền cần phải được giải quyết phù hợp với Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS) 1982.  

Đối với tuyên bố của Đại sứ Trung Quốc tại Philippines ngày 13/7 coi phán quyết của PCA là “bất hợp pháp và vô hiệu”, ông Roque cho biết Philippines sẽ tiếp tục quan hệ hữu nghị với Trung Quốc bất chấp việc Bắc Kinh bảo lưu quan điểm không tuân thủ phán quyết của PCA.

“Chúng tôi đồng ý chấp nhận có bất đồng đối với phán quyết và sẽ thúc đẩy quan hệ hợp tác hữu nghị với Trung Quốc. Trung Quốc nhất quán quan điểm của họ và Philippines cũng vậy”, ông Roque nói. 

Trước đó, nhân dịp kỉ niệm 4 năm ngày PCA ra phán quyết (12/7/2016), Ngoại trưởng Philippines Teodoro Locsin kêu gọi Trung Quốc tuân thủ phán quyết của PCA. Ông Locsin gọi phán quyết này là chiến thắng không chỉ của Phillipines mà của tất cả các nước "thượng tôn luật pháp quốc tế", khẳng định phán quyết là “không thể thương lượng”.

Đáp lại, trên mạng xã hội twitter, Đại sứ quán Trung Quốc tại Philippines ra tuyên bố khẳng định Trung Quốc không công nhận hay tham gia vào tiến trình pháp lý của PCA và gọi phán quyết của Tòa này là “bất hợp pháp, vô hiệu”.