Khoa Chấn thương - Chỉnh hình Cột sống tiếp nhận điều trị bệnh nhi B.Đ 3 tuổi đến từ Thanh Hóa. Cháu bé được bố mẹ phát hiện có bất thường tại cột sống khi 2 tuổi và đưa đi khám, được chẩn đoán là vẹo cột sống ngực -thắt lưng bẩm sinh mức độ lớn do dị tật nửa đốt sống L1.

Cháu bé vẫn đi lại được nhưng cột sống lệch vẹo, cúi ngửa khó khăn, hạn chế vận động do đau lưng. Tình trạng biến dạng cột sống của cháu B.Đ đã là mức độ nặng, góc vẹo 66 độ; nếu trì hoãn mổ đợi khi cháu được 6 tuổi trở lên, sẽ không thể phẫu thuật nắn chỉnh được vẹo cột sống.  

Bệnh nhi B.Đ là một trường hợp đặc biệt vì nhỏ tuổi nhất từ trước đến nay tại Khoa, kèm theo bệnh lý phức tạp của cột sống. Các bác sĩ của khoa đã xác định có rất nhiều khó khăn, thách thức đối với cả phẫu thuật và gây mê hồi sức.

Để nắn chỉnh được tối đa biến dạng vẹo này, cần phải cắt được phần thân đốt dị tật và cố định cột sống tương đối dài từ T10-L3. Nhiều vấn đề có thể xảy ra trong phẫu thuật như: khả năng mất máu lớn trong mổ, nguy cơ làm tổn thương tủy - rễ thần kinh có thể dẫn đến liệt chân, bộc lộ vết mổ rộng, bắt nhiều vít vào cột sống trên nhân nhi. Không có loại vít cột sống dành riêng cho trẻ em, các mũ vít khá lớn với bệnh nhi.

Cháu mới chỉ có 3 tuổi, nặng 12 kg. Đây là thách thức lớn nhất với chuyên ngành gây mê hồi sức. Các bác sĩ áp dụng phương pháp gây mê nội khí quản, theo dõi huyết áp liên tục bằng catheter động mạch quay, lập hai đường truyền lớn, chỉnh tư thế phẫu thuật hạn chế tì đè, ủ ấm và theo dõi thân nhiệt, truyền dịch tính theo nhu cầu cơ bản, bù dịch nhịn ăn uống…

Ca phẫu thuật diễn ra gần 4 tiếng, lượng máu mất nhiều, cần phải truyền 300ml khối hồng cầu và 150ml huyết tương tươi, cân bằng toan hóa máu sau truyền máu, điều chỉnh tất cả các chỉ số xét nghiệm và chỉ số sinh tồn về trong giới hạn. Cuối cuộc mổ, cháu bé được rút ống nội khí quản, tỉnh lại ngay, nói chuyện được và không đau, hai chân vận động tốt trong niềm vui của toàn bộ ekip phẫu thuật viên và gây mê hồi sức.

Sau mổ, bệnh nhi đã được nắn chỉnh tốt biến dạng cong vẹo cột sống, không có tổn thương thần kinh, hồi phục thuận lợi, hai chân vận động bình thường. Bé đang tập ngồi và đi lại được, tiểu tự chủ. Hình ảnh X-quang sau mổ cho thấy biến dạng được nắn chỉnh rất tốt, giữ được chức năng 3 đĩa đệm cuối cùng của cột sống thắt lưng.  

Vẹo cột sống bẩm sinh là biến dạng vẹo của cột sống do sự phát triển bất thường của cột sống ngay từ khi trẻ em sinh ra. Hai nguyên nhân chính của vẹo cột sống bẩm sinh là bất thường về sự phân chia đốt sống, bất thường về hình thành đốt sống hoặc kết hợp cả hai nguyên nhân. Mức độ tiến triển biến dạng gù vẹo cột sống rất dao động tùy theo vị trí đốt sống phát triển bất thường. Một số trẻ có đường cong vẹo ổn định và không thay đổi theo thời gian, trong khi đó có trẻ em biến dạng vẹo tiến triển không ngừng.

Thông thường, các bác sĩ chuyên khoa chỉnh hình cột sống sẽ theo dõi tiến triển của đường cong vẹo bằng cách chụp X-quang cứ 6 tháng một lần. Nếu góc vẹo cột sống tiến triển, cũng cố gắng trì hoãn phẫu thuật đến khi các cháu bé được trên 6 tuổi. Vì khi đó, các cháu bé đủ lớn để gây mê hồi sức và phẫu thuật an toàn hơn. Tuy nhiên, có những dị tật cột sống ngay từ rất sớm đã gây ra biến dạng rất lớn của cột sống nên cần phải can thiệp điều trị phẫu thuật sớm để ngăn chặn và nắn chỉnh biến dạng. Trong trường hợp này, những tai biến biến chứng của phẫu thuật và gây mê hồi sức sẽ cao hơn.