Việc xây dựng các chính sách về dân tộc và miền núi giúp đồng bào các dân tộc cải thiện đời sống, từng bước vươn lên xóa đói giảm nghèo là một chủ trương đúng đắn của Đảng và Nhà nước. Trước thềm năm mới Tân Mão 2011, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc (UBDT) Giàng Seo Phử (ảnh) đã có cuộc trao đổi với phóng viên báo Tin Tức (TTXVN) về các chương trình, chính sách nhằm phát triển bền vững vùng đồng bào dân tộc và miền núi.

Trong năm qua, Đảng và Nhà nước đã có nhiều chính sách nhằm phát triển kinh tế - xã hội, cải thiện đời sống đồng bào các dân tộc; đặc biệt là ở miền núi, vùng đặc biệt khó khăn (ĐBKK), vùng sâu, vùng xa. Xin Bộ trưởng đánh giá khái quát kết quả việc thực hiện những chính sách đó.

- Năm 2010, mặc dù đất nước còn có nhiều khó khăn, song được sự quan tâm của Đảng và Nhà nước, sự chỉ đạo kịp thời của Thủ tướng Chính phủ, sự phối hợp, tạo điều kiện của các bộ, ngành, sự phấn đấu của các địa phương; đặc biệt là sự tập trung thống nhất trong lãnh đạo, chỉ đạo toàn diện, đồng bộ, bám sát chương trình, kế hoạch công tác của UBDT nên các mặt công tác đã đạt được nhiều kết quả to lớn. Tình hình kinh tế - xã hội, an ninh quốc phòng ở vùng dân tộc và miền núi, vùng sâu, vùng xa, vùng ĐBKK được ổn định, kinh tế - xã hội phát triển, tiến bộ và công bằng xã hội được thực hiện đồng bộ góp phần cải thiện đời sống nhân dân vùng dân tộc và miền núi. Tỷ lệ hộ nghèo khu vực các xã, thôn, bản ĐBKK đã giảm từ 47% năm 2006, xuống chỉ còn 28,8% năm 2010. Đến nay, đã có 96% xã có đường ô tô đến trung tâm, 95% xã có điện, hơn 70% hộ được dùng điện, 100% xã ĐBKK có trường tiểu học, nhà mẫu giáo và lớp bán trú dân nuôi, 100% huyện có trung tâm y tế và bác sỹ, 100% xã ĐBKK có trạm y tế. Sự nghiệp giáo dục, y tế có bước phát triển mạnh, sức khỏe và đời sống văn hóa của đồng bào được nâng cao.

Năm 2010, UBDT đã tham mưu giúp Đảng và Nhà nước tổ chức thành công Đại hội đại biểu toàn quốc các dân tộc thiểu số (DTTS) Việt Nam lần thứ nhất; xây dựng, trình Chính phủ ban hành Nghị định về công tác dân tộc; trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị 1971/CT-TTg về tăng cường công tác dân tộc thời kỳ CNH-HĐH đất nước; tiếp tục xây dựng Chương trình phát triển kinh tế - xã hội ở các xã ĐBKK vùng dân tộc và miền núi giai đoạn 2011 - 2015.

Đẩy mạnh cải cách hành chính và chống tham nhũng, lãng phí; mở rộng quan hệ đối ngoại, tranh thủ được hỗ trợ nguồn nhân lực của các nhà tài trợ quốc tế, học tập được nhiều kinh nghiệm trong quản lý, điều hành về vấn đề dân tộc và công tác dân tộc; củng cố toàn diện bộ máy làm công tác dân tộc từ Trung ương đến cơ sở. Sự đồng thuận, đoàn kết và việc chấp hành kỷ cương, kỷ luật hành chính của cán bộ, công chức, viên chức trong cơ quan tiếp tục được duy trì và có nhiều đổi mới tích cực hơn.

Các chính sách về dân tộc và miền núi đều nhằm đến việc xây dựng nền tảng cho sự phát triển bền vững. Vậy việc xây dựng các đề án, chương trình, chính sách dân tộc được thực hiện như thế nào, thưa Bộ trưởng?

- Theo kế hoạch, năm 2010, UBDT tiếp tục xây dựng 10 đề án, chính sách trình Thủ tướng Chính phủ. Lãnh đạo UBDT đã chỉ đạo quyết liệt xây dựng và thực hiện Chương trình công tác năm, trong đó nhấn mạnh và yêu cầu các đơn vị thuộc Ủy ban chủ động thực hiện nhiệm vụ xây dựng các đề án, trình Thủ tướng Chính phủ đảm bảo tiến độ và chất lượng, như: Chương trình phát triển kinh tế - xã hội các xã ĐBKK vùng dân tộc và miền núi giai đoạn 2011-2015; Đề án bảo tồn và phát triển kinh tế - xã hội đối với 4 dân tộc: Mảng, Cống, Cờ Lao, La Hủ; Chính sách đối với người có uy tín trong đồng bào DTTS.

Bên cạnh đó, còn có các chương trình, đề án, chính sách đang gấp rút và đẩy nhanh tiến độ trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trong quí I/2011 đó là: Chính sách phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2011-2015, định hướng đến năm 2020; Đề án phát triển nguồn nhân lực vùng DTTS và miền núi giai đoạn 2011-2020; Chính sách đặc thù hỗ trợ bình đẳng giới tại vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào DTTS và vùng có điều kiện kinh tế - xã hội ĐBKK; Chính sách khuyến khích, thu hút các tổ chức, doanh nghiệp đầu tư vào vùng dân tộc và miền núi; Chính sách đặc thù đối với cán bộ trong hệ thống cơ quan công tác dân tộc; Đề án chương trình hỗ trợ các dân tộc có số dân dưới 10.000 người.

Thưa Bộ trưởng, trong năm 2011 và giai đoạn 2011-2015, những chính sách nào tiếp tục được triển khai, đồng thời cần có những hoạch định chiến lược như thế nào để nhanh chóng rút ngắn khoảng cách phát triển giữa các dân tộc và vùng miền?

- Trong năm 2011, nhiệm vụ trọng tâm của UBDT là tập trung xây dựng chương trình hành động thực hiện công tác dân tộc theo Nghị quyết Đại hội Đảng khóa XI; kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2011-2015.

Tiếp tục thực hiện có hiệu quả Nghị quyết Hội nghị Trung ương 7 (khóa IX) của Ban chấp hành Trung ương Đảng và Kết luận số 57 KL/TW ngày 3/11/2009 của Bộ Chính trị về công tác dân tộc; chỉ đạo, tổ chức triển khai thực hiện Nghị định về công tác dân tộc và ban hành văn bản hướng dẫn thực hiện Nghị định; Chỉ thị số 1971/CT-TTg ngày 27/10/2010 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường công tác dân tộc thời kỳ CNH-HĐH đất nước. Tích cực phối hợp với các bộ, ngành, địa phương xây dựng Chương trình hành động cụ thể để thực hiện có hiệu quả các chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước về công tác dân tộc, nhằm phát triển nhanh và bền vững vùng dân tộc và miền núi.

Tổ chức Kỷ niệm 65 năm ngày thành lập cơ quan công tác dân tộc (3/5/1946 – 3/5/2011) với những hoạt động chào mừng thiết thực, hiệu quả của toàn ngành công tác dân tộc.

UBDT tiếp tục chỉ đạo tổ chức triển khai thực hiện chương trình phát triển kinh tế - xã hội các xã, thôn bản ĐBKK vùng DTTS và miền núi giai đoạn 2011-2015, các đề án, chính sách dân tộc giai đoạn 2011-2015 sau khi Thủ tướng Chính phủ phê duyệt; thực hiện có hiệu quả các chính sách hiện hành; tiếp tục rà soát, điều chỉnh, bổ sung và xây dựng chương trình, dự án, chính sách dân tộc và kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, xóa đói giảm nghèo vùng dân tộc và vùng miền núi giai đoạn 2011-2015; kết hợp các chương trình để tập trung cho các xã thuộc Chương trình 135, Nghị quyết 30a, tập trung cho hộ nghèo nhất và bố trí nguồn lực để thực hiện; Thống nhất đầu mối quản lý Nghị quyết 30a, Chương trình 135, tạo điều kiện cho các địa phương chủ động triển khai; Tăng cường công tác tuyên truyền phổ biến pháp luật; Xây dựng bộ tiêu chí phân định vùng DTTS và miền núi theo trình độ phát triển áp dụng cho giai đoạn 2011-2015; tổ chức phân định vùng DTTS và miền núi theo Bộ tiêu chí mới.

Ủy ban cũng sẽ tăng cường công tác đối ngoại, tích cực chủ động hội nhập quốc tế, học tập kinh nghiệm của thế giới trong quản lý nhà nước về lĩnh vực dân tộc. Triển khai thực hiện có hiệu quả chương trình chính sách cải cách hành chính giai đoạn 2011-2015.

Bên cạnh đó, Ủy ban sẽ tham mưu trình Chính phủ Nghị định về chức năng nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức UBDT nhiệm kỳ Chính phủ khóa 13 (2011-2016) và Chiến lược phát triển toàn diện kinh tế - xã hội vùng DTTS và miền núi giai đoạn 2011-2020.

Tập trung xây dựng cơ quan, đơn vị đoàn kết, vững mạnh toàn diện; nâng cao trách nhiệm và năng lực chuyên môn, có đủ khả năng đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ công tác dân tộc trong giai đoạn mới. Tổ chức tốt công tác kiểm tra, đôn đốc, tổng kết đánh giá việc thực hiện các chính sách, chương trình, dự án phát triển kinh tế - xã hội, xóa đói giảm nghèo trên địa bàn vùng dân tộc và miền núi.

Các cấp ủy đảng, thủ trưởng các đơn vị trong toàn ngành trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo công tác dân tộc và nhiệm vụ chính trị được giao.

Xin trân trọng cảm ơn Bộ trưởng!

Nguyễn Viết Tôn (thực hiện)