Trải qua 95 năm hình thành và phát triển, công tác Tuyên giáo và Dân vận của Đảng ta có vai trò đặc biệt quan trọng trong sự nghiệp cách mạng, là “cầu nối” giữa Đảng với nhân dân, “ngọn lửa” soi đường tư tưởng và góp sức hun đúc khối đại đoàn kết toàn dân tộc.
Tổng Bí thư Tô Lâm trao Biểu trưng; Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa trao Giấy chứng nhận tôn vinh các điển hình tiêu biểu toàn quốc trong học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh tại Chương trình” Hồ Chí Minh - Hành trình khát vọng 2024”. Ảnh: Thống Nhất/TTXVN
Đặc biệt, năm 2025 đánh dấu một bước ngoặt quan trọng khi Đảng quyết định hợp nhất hai ngành Tuyên giáo và Dân vận thành một thể thống nhất nhằm đáp ứng bối cảnh đất nước bước vào giai đoạn phát triển mới.
Định hình sứ mệnh" đi trước, mở đường"
Ngay trong quá trình hoạt động, để tiến tới thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam, Lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh đặc biệt coi trọng công tác truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng, đường lối cách mạng vào trong nước, vào các tầng lớp nhân dân. Chính những hoạt động đó của Người đã đặt nền móng đầu tiên cho công tác tuyên truyền, tuyên giáo của Đảng; định hình sứ mệnh" đi trước, mở đường" của công tác tuyên giáo.
Ngay sau khi thành lập Đảng, trong suốt giai đoạn cách mạng 1930 - 1945, công tác tuyên giáo của Đảng đã góp phần xây dựng, phát triển phong trào cách mạng, khơi dậy và phát huy cao độ tinh thần yêu nước, ý chí đấu tranh cách mạng, thực hiện thắng lợi cuộc cách mạng tháng Tám 1945. Trong ảnh: Ngày 14/8/1945, đội du kích Ba Tơ tiến về thị xã Quảng Ngãi, cùng nhân dân khởi nghĩa giành chính quyền. Ảnh: Tư liệu TTXVN
Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời, công tác tuyên truyền, giáo dục được tổ chức chặt chẽ; coi đây là mặt trận quan trọng hàng đầu trong toàn bộ hoạt động của Đảng. Ngay sau Hội nghị thành lập Đảng tháng 2 năm 1930, Ban Chấp hành Trung ương đã lập Ban Cổ động và Tuyên truyền - Cơ quan tham mưu chỉ đạo và tổ chức công tác tuyên truyền, cổ động của Đảng. Ngày 1/8/1930, nhân kỷ niệm Ngày quốc tế đấu tranh chống chiến tranh đế quốc, bảo vệ hòa bình, Ban đã xuất bản tài liệu “Ngày quốc tế đỏ, mồng một tháng Tám”. Sau khi phát hành, Tài liệu tạo tiếng vang lớn, cổ vũ mạnh mẽ quần chúng nhân dân yêu nước đứng lên đấu tranh chống chủ nghĩa đế quốc, chống áp bức, bóc lột, ủng hộ phong trào giải phóng dân tộc.
Cũng từ đó, ngày 1/8/1930 đánh dấu hoạt động chính thức của cơ quan Cổ động và Tuyên truyền của Đảng - tiền thân của Ban Tuyên giáo Trung ương. Năm 2000, Bộ Chính trị đã quyết định lấy ngày 1/8 hằng năm làm Ngày truyền thống công tác Tư tưởng - Văn hoá của Đảng. Năm 2007, sau khi Ban Khoa giáo Trung ương và Ban Tư tưởng - Văn hoá Trung ương hợp nhất thành Ban Tuyên giáo Trung ương, Ban Bí thư quyết định lấy ngày 1/8 hằng năm làm Ngày Truyền thống ngành Tuyên giáo của Đảng.
Ngay sau khi thành lập Đảng, trong suốt giai đoạn cách mạng 1930 - 1945, công tác tuyên giáo của Đảng đã góp phần xây dựng, phát triển phong trào cách mạng, khơi dậy và phát huy cao độ tinh thần yêu nước, ý chí đấu tranh cách mạng, thực hiện thắng lợi cuộc cách mạng tháng Tám 1945. Trong ảnh: Đồng bào Sài Gòn tổng khởi nghĩa giành chính quyền ngày 25/8/1945, hưởng ứng Lời kêu gọi Tổng khởi nghĩa của Trung ương Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh. Ảnh: Tư liệu TTXVN
95 năm qua, ngành Tuyên giáo và công tác tuyên giáo trở thành bộ phận không tách rời, luôn gắn bó sâu sắc với sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc. Những thắng lợi vĩ đại mà Đảng và nhân dân ta đã đạt được trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước cũng như trong sự nghiệp đổi mới, xây dựng, phát triển và bảo vệ Tổ quốc đều có sự đóng góp to lớn của Ngành Tuyên giáo và công tác tuyên giáo của Đảng.
Bước vào thời kỳ đổi mới, công tác tuyên giáo đã tích cực góp phần vào đổi mới tư duy, nhất là đổi mới tư duy kinh tế, đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng; khơi dậy khát vọng dân tộc, xây dựng, giữ gìn và phát huy truyền thống văn hóa tốt đẹp của con người Việt Nam, bảo đảm quốc phòng - an ninh, giữ vững ổn định chính trị và trật tự an toàn xã hội. Đồng thời, góp phần quan trọng làm nên những thành tựu to lớn và có ý nghĩa lịch sử trong gần 40 năm đổi mới, tạo tiền đề vững chắc để đưa đất nước ta tiếp tục giành những thắng lợi to lớn hơn.
Giai đoạn 1961–1965, công tác tuyên giáo tập trung tuyên truyền, vận động, đẩy mạnh các phong trào thi đua yêu nước, phấn đấu hoàn thành vượt mức kế hoạch 5 năm lần thứ nhất. Nhiều điển hình xuất sắc xuất hiện trong phong trào quần chúng đã trở thành ngọn cờ cổ vũ phong trào thi đua. Trong ảnh: Hưởng ứng phong trào Thanh niên “Ba sẵn sàng”, thanh niên Hà Tây nô nức lên đường chiến đấu (tháng 8/1964), sau khi Mỹ mở rộng đánh phá bằng không quân ra miền Bắc trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. Ảnh: Kim Hùng/TTXVN
Nhưng công tác tư tưởng và công tác vận động quần chúng luôn là hai mặt gắn bó chặt chẽ, cùng tạo thành “mặt trận mềm” quan trọng trong sự nghiệp cách mạng của Đảng. Khi đất nước chuyển sang giai đoạn mới - với nhiều kỳ vọng phát triển nhưng cũng không ít thách thức, thì sự phối hợp, thống nhất giữa hai lĩnh vực này càng trở nên cần thiết để đảm bảo sự đồng thuận xã hội, củng cố niềm tin của nhân dân và phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc.
Các phong trào văn hóa - văn nghệ phát triển mạnh; công tác xây dựng Đảng về tư tưởng kịp thời chuyển hướng để bảo đảm yêu cầu lãnh đạo quân dân ta thực hiện tốt những nhiệm vụ cấp bách của miền Bắc: tăng cường hơn nữa công tác giáo dục đảng viên, học tập kết hợp chặt chẽ với phê bình và tự phê bình, phát huy tính tiền phong, gương mẫu. Trong ảnh: Đồng chí Tố Hữu, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương nói chuyện tại Hội nghị giáo dục miền núi toàn miền Bắc lần thứ 4, từ 10-15/12/1973, tại Bắc Thái. Ảnh: TTXVN
Năm 2025 đã ghi dấu bước chuyển quan trọng khi Ngành Tuyên giáo và Ngành Dân vận chính thức hợp nhất theo chủ trương của Đảng. Đây là sự hội tụ thành một chỉnh thể thống nhất về tổ chức và hành động, thể hiện tầm nhìn chiến lược trong việc nâng cao hiệu quả công tác xây dựng Đảng, gắn tư tưởng với hành động, gắn lý luận với thực tiễn, gắn tuyên truyền với vận động quần chúng nhân dân. Cũng từ đây, công tác Tuyên giáo và Dân vận tiếp tục đổi mới toàn diện cả về tư duy, nội dung lẫn phương thức hoạt động.
Tạo nên “làn sóng yêu nước, yêu dân tộc mạnh mẽ”
Như Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa nhấn mạnh, công tác tuyên giáo, dân vận không “thụ động chờ chỉ đạo hay phản ứng theo tình huống, dư luận”; mà thể hiện rõ vai trò “kiến tạo”, góp phần định hình, dẫn dắt quá trình hoạch định và tổ chức thực hiện chính sách.
Công tác tuyên giáo là một trong ba trụ cột quan trọng của công tác xây dựng Đảng, bao gồm chính trị, tư tưởng, và tổ chức; đóng vai trò đi trước – mở đường, bảo đảm cho sự trường tồn và sự lãnh đạo toàn diện của Đảng. Trong ảnh: Bộ Chính trị, Ban Bí thư tổ chức Hội nghị toàn quốc quán triệt và triển khai thực hiện Nghị quyết số 66-NQ/TW, ngày 30/4/2025 của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới và Nghị quyết số 68-NQ/TW, ngày 4/5/2025 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân. Ảnh: TTXVN
Thời gian qua có thể thấy rõ nỗ lực lớn trong đổi mới nội dung, phương pháp và phương thức hoạt động của Ngành Tuyên giáo và Dân vận. Những chủ trương, chính sách lớn, quyết sách chưa từng có tiền lệ, đặc biệt là việc sắp xếp tinh gọn tổ chức bộ máy, sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã và tổ chức hệ thống chính quyền địa phương hai cấp chính thức hoạt động từ 1/7/2025... đã được kịp thời thông tin, tuyên truyền. Các sự kiện kỷ niệm lớn của đất nước như 50 năm Giải phóng miền Nam, 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh, 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam đã được tổ chức trang trọng, tạo nên “làn sóng yêu nước, yêu dân tộc mạnh mẽ”, đặc biệt trong thế hệ trẻ. Công tác nắm bắt dư luận xã hội, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng được tăng cường, kịp thời đấu tranh với các thông tin sai trái, xuyên tạc, duy trì "phủ xanh" thông tin tích cực trên không gian mạng.
Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa phát biểu tại hội thảo "Chủ tịch Hồ Chí Minh và quan hệ truyền thống Việt Nam - Sri Lanka" (Sri Lanka, 03/06/2025). Ảnh: Ngọc Thúy/ TTXVN
Các hội nghị quán triệt nghị quyết Trung ương cũng được đổi mới về hình thức và nội dung, lan tỏa sâu rộng thông điệp của Đảng đến cán bộ, đảng viên và nhân dân, thu hút sự chú ý của truyền thông quốc tế.
Song thực tế cũng cho thấy, những diễn biến nhanh chóng, khó lường từ tình hình khu vực và thế giới hiện nay đang đòi hỏi công tác tuyên giáo và dân vận cần tiếp tục đổi mới mạnh mẽ toàn diện và thực chất hơn nữa, hướng tới từng nhóm đối tượng; là cầu nối vững chắc giữa Đảng với nhân dân; đặt ra yêu cầu người làm công tác tuyên giáo và dân vận bám sát thực tiễn, giúp cho cán bộ, đảng viên và nhân dân giải quyết những vấn đề của thực tiễn cuộc sống.
Lãnh đạo Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương nhấn nút khai trương Hệ thống thông tin Tuyên giáo và Dân vận (Hà Nội, 04/7/2025). Ảnh: Phương Hoa/TTXVN
Trong bài viết "Nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tư tưởng, góp phần tạo mọi điều kiện thuận lợi để đất nước bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc", đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa cũng đã nhấn mạnh mỗi cán bộ làm công tác tư tưởng phải không ngừng nỗ lực, rèn luyện nâng cao bản lĩnh chính trị, trình độ lý luận, khả năng tư duy, phương pháp giải quyết vấn đề tư tưởng nảy sinh, phải thực sự say mê, tâm huyết với nghề, luôn hướng về cơ sở, bám sát thực tiễn và gắn bó mật thiết với nhân dân, đặc biệt là làm tốt công tác nêu gương...
Công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh, phản bác các thông tin, quan điểm sai trái, thù địch có nhiều chuyển biến, đạt những kết quả tích cực. Ban Tuyên giáo Trung ương và Ban Chỉ đạo 35 của các bộ, ngành, địa phương triển khai đồng bộ các giải pháp đấu tranh ngăn chặn, gỡ bỏ các thông tin xấu độc, phản bác quan điểm sai trái thù địch. Trong ảnh: Bộ đội Biên phòng tỉnh Điện Biên tuyên truyền, phổ biến pháp luật về an ninh biên giới, chủ quyền lãnh thổ cho các em học sinh các dân tộc tại Trường THPT Mường Nhé. Ảnh: Xuân Tiến/TTXVN
Trong bối cảnh kỷ nguyên số hiện nay, công tác tư tưởng và vận động quần chúng không chỉ còn là việc tuyên truyền hay vận động một chiều, mà đang trở thành quá trình tương tác đa chiều với xã hội. Khi người dân được tiếp cận thông tin qua nhiều nguồn, trên nhiều nền tảng và khi những luồng dư luận có thể định hình chính sách chỉ trong thời gian ngắn, thì tuyên truyền và dân vận không dừng lại là “truyền đạt” mà phải “dẫn dắt”, “kiến tạo”, “giải thích” và “thuyết phục”.
Tổng Bí thư Tô Lâm thăm Phòng truyền thống của Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương (Hà Nội, 11/6/2025). Ảnh: Thống Nhất/ TTXVN
Như Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh, công tác Tuyên giáo và Dân vận ngày càng có ý nghĩa chiến lược, là cầu nối không thể thiếu giữa Đảng và nhân dân, là động lực khơi dậy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc. Hiện nay, chúng ta đang đứng trước cơ hội vững bước tiến vào kỷ nguyên mới với khát vọng xây dựng một đất nước Việt Nam giàu mạnh và thịnh vượng, sánh vai các cường quốc năm châu như Bác Hồ hằng mong muốn. Cần có những lực lượng xung kích đi đầu, trong đó có đội ngũ cán bộ của ngành Tuyên giáo và Dân vận- những người đóng vai trò nuôi dưỡng, lan tỏa, truyền cảm hứng về sự đoàn kết, kiên cường, không ngừng theo đuổi các nỗ lực thực hiện khát vọng dân tộc và niềm tin phát triển đất nước.