Bộ Văn hóa, Thể Thao và Du lịch vừa ban hành quyết định số 3395 /QĐ-BVHTTDL về phê duyệt Dự án Bảo tồn và phát huy giá trị lễ hội truyền thống tiêu biểu của các dân tộc phục vụ phát triển du lịch gắn với xây dựng nông thôn mới.
Các đoàn nghệ thuật truyền thống Bình Định (cũ) thực hiện các vở diễn, tiết mục nghệ thuật tại lễ hội cầu ngư vạn đầm Xương Lý. Ảnh tư liệu: baogialai.com.vn
Theo Bộ Văn hóa, Thể Thao và Du lịch, việc phê duyệt Dự án Bảo tồn và phát huy giá trị lễ hội truyền thống tiêu biểu của các dân tộc phục vụ phát triển du lịch gắn với xây dựng nông thôn mới theo quyết định lần này gồm: Dự án Bảo tồn và phát huy giá trị Lễ hội Cầu ngư Vạn đầm Xương Lý (phường Quy Nhơn Đông, tỉnh Gia Lai); Dự án Bảo tồn và phát huy giá trị Lễ hội Katê của người Chăm tỉnh Khánh Hòa.
Bộ giao Cục Di sản văn hóa chủ trì, phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch các tỉnh Gia Lai, Khánh Hòa và các cơ quan, đơn vị liên quan tổ chức thực hiện Dự án Bảo tồn và phát huy giá trị lễ hội truyền thống tiêu biểu của các dân tộc phục vụ phát triển du lịch gắn với xây dựng nông thôn mới.
Bộ yêu cầu thực hiện hai Dự án phải phát huy hiệu quả nguồn lực đầu tư của nhà nước trong công tác bảo vệ và phát huy các giá trị di sản văn hóa của các dân tộc phục vụ phát triển du lịch gắn với xây dựng nông thôn mới. Triển khai các hoạt động bảo vệ và phát huy giá trị di sản đảm bảo thiết thực, hiệu quả, phù hợp với điều kiện kinh tế và phong tục, tập quán của cộng đồng địa phương. Việc thực hiện các nhiệm vụ và giải pháp của dự án phải bảo đảm tính khả thi, hiệu quả thiết thực, không gây tốn kém, lãng phí nguồn lực đầu tư của nhà nước. Kế hoạch được triển khai đảm bảo đúng tiến độ, tiết kiệm, mang lại hiệu quả thiết thực cho cộng đồng và di sản của cộng đồng.
Cả hai Dự án trên được thực hiện vào quý IV năm 2025 tại hai địa phương với sự tham gia của các báo cáo viên, các nghệ nhân truyền dạy tri thức và kỹ năng thực hành di sản, các thế hệ kế cận của cộng đồng, người thực hành di sản và các khách mời, giới chuyên môn…
Trước khi thực hiện Dự án, các đơn vị chủ trì và phối hợp tiến hành nghiên cứu, khảo sát nhằm tìm hiểu nhu cầu của cộng đồng, xác định những khó khăn, hạn chế trong thực hành lễ hội của cộng đồng để có hướng hỗ trợ. Trao đổi với cộng đồng để lựa chọn cách thức, kỹ năng trao truyền di sản phù hợp với điều kiện hiện tại; chia sẻ, hướng dẫn, hỗ trợ cộng đồng trong hoạt động trao truyền di sản phù hợp với điều kiện hiện tại; tổ chức luyện tập, trình diễn, giới thiệu một phần nghi thức trong lễ hội.
Lễ hội cầu ngư Vạn đầm Xương Lý gắn liền với đời sống tinh thần và tín ngưỡng của cư dân vùng biển Nhơn Lý, phản ánh truyền thống tôn thờ cá Ông - vị thần hộ mệnh của ngư dân. Với bề dày lịch sử hơn 200 năm, lễ hội đã chứng kiến và đồng hành cùng những thăng trầm của vùng đất, từ những ngày đầu hình thành Trường Lăng vào năm 1815, đến khi chính thức được tổ chức tại vũng Nồm, đầm Hưng Łương vào năm 1839. Trải qua nhiều lần trùng tu, tái thiết, đặc biệt là sau năm 2014, Lễ hội Cầu ngư Vạn đầm Xương Lý ngày càng được phục dựng đầy đủ, trở thành nét đẹp văn hóa.
Lễ hội Katê hay tết Katê là một hình thức tổ chức lễ hội cổ truyền của đồng bào Chăm. Phạm vi lễ hội rộng lớn mang tính cộng đồng cao, chứa đựng rất nhiều các hoạt động văn hóa dân gian do người Chăm tổ chức. Lễ hội không chỉ là niềm vui riêng của bà con người dân tộc Chăm mà còn là một trong những ngày hội lớn của các dân tộc anh em thu hút đông đảo người dân và du khách thập phương trong hành trình nghi lễ truyền thống tại địa phương có lễ hội và cộng đồng các khu vực lân cận.