Vụ đột kích vào bảo tàng hàng đầu nước Pháp, nơi những tên trộm đã tẩu thoát cùng với những món trang sức có giá trị lịch sử, đã đặt ra những câu hỏi khó trả lời về việc di sản văn hóa vô giá của đất nước này đang được bảo vệ tốt như thế nào.
Tòa kim tự tháp bằng kính ở lối vào Bảo tàng Louvre, Paris (Pháp). Ảnh tư liệu: AFP/TTXVN
Làm thế nào những tên trộm có thể dùng công cụ điện đột nhập và đánh cắp vương miện, vòng cổ bằng đá sapphire và ngọc lục bảo? Và làm thế nào một bảo tàng rộng 73.000 m2 và lưu giữ khoảng 35.000 tác phẩm nghệ thuật có thể được bảo vệ?
Chính phủ Pháp cho biết các cơ quan chức năng đã bắt đầu rà soát an ninh tại địa điểm rộng lớn ở Paris trước vụ trộm. Trước đó, các nghiệp đoàn lao động đã phàn nàn về tình trạng cắt giảm nhân viên an ninh tại bảo tàng.
Cách đây 1 thập kỷ, Giám đốc Bảo tàng Louvre lúc đó, ông Pierre Rosenberg, đã cảnh báo rằng an ninh của bảo tàng rất "mong manh", sau khi một bức tranh của bậc thầy người Pháp Camille Corot bị đánh cắp giữa ban ngày vào năm 1998. Tiếp quản chiếc “ghế nóng” này vào năm 2021, Fiám đốc hiện tại của bảo tàng, bà Laurence des Cars đã yêu cầu cảnh sát Paris tiến hành kiểm tra an ninh của bảo tàng. Ngày 19/10, Bộ trưởng Văn hóa Rachida Dati cho biết sau cuộc kiểm tra này, cảnh sát đã đưa ra một loạt khuyến nghị cách đây "vài tuần và chúng đang bắt đầu được thực hiện", song không giải thích thêm.
Trong khi đó, các nghiệp đoàn lao động cho biết an ninh của bảo tàng đã bị suy yếu do việc cắt giảm nhân sự trong những năm gần đây, trong khi lượng khách tham quan bảo tàng tăng vọt. Trong 15 năm qua, bảo tàng đã cắt giảm tương đương 200 vị trí toàn thời gian trong tổng số gần 2.000 nhân viên. Giữa tháng 6 vừa qua, nhân viên bảo tàng đã tổ chức một cuộc đình công ngắn để phản đối tình trạng "thiếu nhân sự" mà họ khẳng định là ảnh hưởng không nhỏ đến việc họ thực hiện nhiệm vụ.
Để ứng phó với những cảnh báo về tình trạng của Bảo tàng Louvre, năm 2025, Tổng thống Emmanuel Macron đã công bố một dự án cải tạo khổng lồ, ước tính chi phí lên tới 930 triệu USD. Dự án sẽ lắp đặt một lối vào mới để giảm bớt tình trạng quá tải tại kim tự tháp kính nổi tiếng của bảo tàng vào năm 2031, và một phòng triển lãm dành riêng cho bức tranh Mona Lisa. Dự án cũng bao gồm một "kế hoạch tổng thể an ninh" mới, mà theo Bộ Văn hóa, sẽ bao gồm việc triển khai camera thế hệ mới.
Theo phóng viên TTXVN tại Paris, đây không phải là lần đầu tiên trộm nhắm đến viện bảo tàng được viếng thăm nhiều nhất thế giới này.
Năm 1911, bức tranh Mona Lisa nổi tiếng đã trở thành trung tâm của một vụ án ly kỳ. Thủ phạm là một thợ kính người Italy, suốt 2 năm giấu Mona Lisa trong căn hộ của mình trên phố Hôpital Saint-Louis. Tại phiên tòa, ông ta khai hành động của mình xuất phát từ “lòng yêu nước”, vì tin rằng Mona Lisa đã bị Hoàng đế Pháp Napoleon Bonaparte cướp khỏi nước Italy.
Sau đó, vào năm 1939, bức họa L’Indifférent của Watteau biến mất giữa ban ngày, trước mắt du khách. Thủ phạm sau đó đã bị kết án 4 năm tù.
Tháng 12/1976, thanh gươm của vua Charles X biến mất khỏi phòng trưng bày Apollon. 3 tên trộm đã đánh cắp vũ khí này, tấn công 2 bảo vệ rồi tẩu thoát. Thanh gươm chưa bao giờ được tìm thấy.
Đêm 31/5/1983, một mũ sắt và một tấm giáp ngực thế kỷ XVI – quà tặng của gia đình Rothschild - đã bị lấy cắp. Dù thủ phạm chưa bao giờ bị bắt, nhưng 2 món đồ khảm vàng, bạc, trang trí theo phong cách Phục Hưng này bất ngờ “tái xuất” 40 năm sau.
Bức Con đường đến Sèvres của Camille Corot cũng đã bị đánh cắp vào tháng 5/1998 ngay trước mắt du khách. Nhưng tác phẩm trị giá hàng trăm nghìn euro này vẫn đến nay vẫn chưa được tìm thấy.
Trong vòng chưa đầy 7 tháng của năm 1995, Louvre bị trộm tới 3 lần. Ngoài các vụ trộm, Bảo tàng Louvre còn là mục tiêu của các nhóm hoạt động môi trường. Tháng 1/2024, họ đã ném súp bí đỏ vào Mona Lisa, may mắn là bức tranh được bảo vệ bằng kính chống đạn.
Ngoài Louvre, các bảo tàng khác cũng từng là nạn nhân của những vụ trộm ngoạn mục. Tháng 11/2024, một kho báu trang sức trị giá hàng triệu euro bị đánh cắp tại bảo tàng Paray-le-Monial. Năm 2020, Cơ quan Trung ương chống buôn lậu hàng hóa văn hóa (OCBC) đã kịp thời ngăn chặn một vụ đột nhập vào lâu đài Fontainebleau (băng nhóm định lấy cắp nhiều bình sứ, nhưng bị bắt tại trận). Và chỉ mới 5 ngày trước, bảo tàng Tổng thống Jacques Chirac ở Corrèze cũng bị trộm - mất tiền mặt và ít nhất một chiếc đồng hồ sưu tầm.