Tổng thống Pháp Emmanuel Macron ngày 27/11 công bố kế hoạch triển khai một dạng nghĩa vụ quân sự tự nguyện dành cho thanh niên 18-19 tuổi, trong nỗ lực củng cố năng lực phòng thủ khi châu Âu đối mặt rủi ro an ninh từ Nga sau chiến sự Ukraine. Kế hoạch được giới thiệu trong bài phát biểu tại căn cứ Varces, vùng Alps, trong đó ông cho biết chương trình sẽ vận hành thử nghiệm từ mùa hè năm sau và kéo dài khoảng 10 tháng.

Theo mô tả của ông Macron, lực lượng tình nguyện sẽ phục vụ trong nước và tại các vùng lãnh thổ hải ngoại của Pháp, không tham gia chiến dịch quân sự ở nước ngoài. Ông nhấn mạnh đây là lựa chọn bổ sung cho giới trẻ, không phải khôi phục chế độ nghĩa vụ bắt buộc đã chấm dứt từ năm 1996. Nhà lãnh đạo Pháp lặp lại cảnh báo rằng Nga tiếp tục mở rộng ảnh hưởng khi nhận thấy điểm yếu từ các quốc gia châu Âu, trong bối cảnh chiến sự Ukraine đặt EU trong tình trạng báo động.

Trong năm 2025, ông Macron đã đề xuất gói tăng chi tiêu quốc phòng trị giá 6,5 tỷ euro trong hai năm. Mục tiêu của Pháp là nâng ngân sách quốc phòng lên 64 tỷ euro vào năm 2027, gấp đôi mức 32 tỷ euro khi ông nhậm chức năm 2017. Pháp hiện có khoảng 200.000 quân nhân thường trực và hơn 40.000 quân dự bị. Chính phủ đặt mục tiêu nâng số quân dự bị lên 100.000 người vào năm 2030.

Cảnh báo an ninh gần đây của tân Tổng tham mưu trưởng Fabien Mandon đã thu hút nhiều sự chú ý. Ông cho rằng nước Pháp phải sẵn sàng cho tổn thất nếu xảy ra xung đột với Nga, đồng thời nhắc lại việc Moskva từng sáp nhập 20% lãnh thổ Georgia năm 2008, Crimea năm 2014 và mở chiến dịch quân sự toàn diện ở Ukraine năm 2022. Theo ông, Nga đang tổ chức và chuẩn bị cho một cuộc đối đầu với phương Tây vào khoảng năm 2030, coi NATO là đối thủ sống còn.

Tổng thống Macron cho biết cần làm rõ để tránh mọi nhầm lẫn rằng chương trình này không phải là kế hoạch đưa thanh niên Pháp tới Ukraine. Mục tiêu của chương trình là củng cố lực lượng trong nước chứ không phải triển khai lực lượng ra tiền tuyến.

Một loạt quốc gia châu Âu cũng đang tìm cách mở rộng lực lượng quân sự. Đức vừa qua thúc đẩy mô hình phục vụ tự nguyện mới và chờ Quốc hội thông qua. Chính phủ Bỉ gửi thư đến thanh niên 17 tuổi để thu hút 500 ứng viên cho khóa nhập ngũ từ tháng 9 năm sau. Ba Lan triển khai chương trình tập huấn quân sự tự nguyện với mục tiêu đào tạo 100.000 người mỗi năm từ 2027, hướng tới xây dựng lực lượng dự bị lớn trong bối cảnh lo ngại Nga gia tăng.

Hiện có 10 nước EU duy trì nghĩa vụ quân sự bắt buộc gồm Áo, Síp, Croatia, Đan Mạch, Estonia, Phần Lan, Hy Lạp, Latvia, Litva và Thụy Điển với thời gian phục vụ từ hai tháng đến 19 tháng tùy từng quốc gia. Na Uy, không thuộc EU, cũng áp dụng chế độ bắt buộc cho cả nam và nữ.