12:10 31/12/2025

Pháp chính thức cấm 'hoá chất vĩnh cửu' trong mỹ phẩm và quần áo

Kể từ ngày 1/1/2026, Pháp sẽ cấm sản xuất và kinh doanh mỹ phẩm cũng như phần lớn các mặt hàng quần áo có chứa những hóa chất gây ô nhiễm và đe dọa sức khỏe, thường được gọi là “hóa chất vĩnh cửu”.

Chú thích ảnh
Ngành công nghiệp mỹ phẩm Pháp có giá trị hơn 30 tỷ euro mỗi năm. Ảnh: AFP

Theo hãng tin AFP, các chất per- và polyfluoroalkyl (PFAS) là nhóm hóa chất nhân tạo được con người sử dụng từ cuối những năm 1940. Ngành công nghiệp dùng PFAS để sản xuất các lớp phủ chống dính, chống thấm nước và chống bám bẩn, xuất hiện trong nhiều sản phẩm quen thuộc như chảo rán, ô dù, thảm trải sàn hay chỉ nha khoa.

Do PFAS mất rất nhiều thời gian để phân hủy trong môi trường, giới khoa học gọi chúng là “hóa chất vĩnh cửu”. Ngay cả khi bị thải bỏ, các chất này vẫn dễ dàng ngấm vào đất và nước ngầm, sau đó xâm nhập vào chuỗi thực phẩm và nguồn nước sinh hoạt.

Các nhà nghiên cứu đã phát hiện PFAS ở hầu như khắp mọi nơi trên Trái đất, từ đỉnh núi Everest cho tới trong máu và não người. Nhiều nghiên cứu cho thấy việc tiếp xúc lâu dài với PFAS, kể cả ở nồng độ thấp, có liên quan đến tổn thương gan, tăng cholesterol, suy giảm hệ miễn dịch, trẻ sơ sinh nhẹ cân và một số loại ung thư.

Luật của Pháp, được Quốc hội thông qua vào tháng 2, quy định từ tháng 1/2026 sẽ cấm sản xuất, nhập khẩu và buôn bán mọi sản phẩm có chứa PFAS trong những trường hợp đã có chất thay thế phù hợp. Các sản phẩm thuộc diện cấm bao gồm mỹ phẩm, sáp trượt tuyết và quần áo chứa PFAS, ngoại trừ một số loại vải công nghiệp được coi là “thiết yếu”.

Trong quá trình soạn thảo luật, Pháp đã loại bỏ lệnh cấm đối với nồi chống dính sau khi chủ sở hữu hãng sản xuất Tefal tiến hành vận động hành lang mạnh mẽ.

Ngoài ra, luật cũng yêu cầu chính quyền Pháp thường xuyên kiểm tra nước uống nhằm phát hiện tất cả các loại PFAS.

Hiện có hàng nghìn hợp chất PFAS khác nhau. Một số trong số này đã bị cấm từ năm 2019 theo Công ước Stockholm về các chất ô nhiễm hữu cơ khó phân hủy. Tuy nhiên, Trung Quốc và Mỹ không nằm trong hơn 150 quốc gia ký kết công ước này.

Những chất bị cấm theo Công ước Stockholm bao gồm axit perfluorooctanoic (PFOA), hợp chất mà tập đoàn DuPont của Mỹ sử dụng từ những năm 1950 để sản xuất lớp phủ chống dính Teflon cho hàng dệt may và nhiều sản phẩm tiêu dùng. Công ước cũng cấm axit perfluorooctane sulfonic (PFOS), từng được tập đoàn 3M dùng làm chất chống thấm nước, và đã hạn chế nghiêm ngặt việc sử dụng từ năm 2009.

Tại Mỹ, một số bang, trong đó có California, sẽ cấm sử dụng PFAS trong mỹ phẩm từ năm 2025. Nhiều bang khác dự kiến áp dụng các biện pháp tương tự vào năm 2026.

Đan Mạch sẽ cấm sử dụng PFAS trong quần áo, giày dép và một số sản phẩm tiêu dùng có tính năng chống thấm nước kể từ ngày 1/7/2026. Trước đó, nước này đã cấm PFAS trong bao bì thực phẩm từ năm 2020.

Liên minh châu Âu hiện vẫn đang nghiên cứu khả năng áp đặt lệnh cấm PFAS đối với các sản phẩm tiêu dùng, song đến nay chưa ban hành hay thực thi quy định chung trên toàn khối.

Bảo Hà/Báo Tin tức và Dân tộc