Australia vừa qua đã trở thành nước đầu tiên trên thế giới buộc các nền tảng mạng xã hội lớn như Facebook, Instagram, YouTube, Snapchat và TikTok phải chặn người dùng dưới 16 tuổi. Luật mới yêu cầu các công ty công nghệ xác minh độ tuổi và đình chỉ tài khoản vi phạm, trong bối cảnh chính phủ Australia lo ngại trẻ em tiếp xúc với nội dung bạo lực, khiêu dâm, bắt nạt trực tuyến và nguy cơ nghiện màn hình.

Theo France24 ngày 12/12, tại Pháp, một dự luật theo hướng tương tự đang được chuẩn bị để đưa ra tranh luận tại Quốc hội vào ngày 19/1/2026. Dự luật do nghị sĩ Laure Miller đề xuất, với sự ủng hộ của 121 nghị sĩ, chủ yếu thuộc đảng Ensemble pour la République của Tổng thống Emmanuel Macron.

Theo đề xuất, trẻ em dưới 15 tuổi sẽ bị cấm sử dụng hầu hết các nền tảng mạng xã hội, ngoại trừ các dịch vụ nhắn tin. Các nền tảng sẽ phải xác minh độ tuổi người dùng và đình chỉ các tài khoản không tuân thủ. Ngoài ra, dự luật còn đưa ra ý tưởng áp dụng “giờ giới nghiêm kỹ thuật số” đối với thanh thiếu niên từ 15 đến 18 tuổi, chặn quyền truy cập mạng xã hội từ 22h đến 8h sáng hôm sau nhằm cải thiện giấc ngủ và hạn chế việc sử dụng mang tính gây nghiện vào ban đêm.

Dự luật cũng đề xuất mở rộng lệnh cấm sử dụng điện thoại thông minh trong trường học. Hiện tại, Pháp đã cấm học sinh từ 11 đến 15 tuổi sử dụng điện thoại tại các trường trung học cơ sở. Nếu được thông qua, lệnh cấm này sẽ áp dụng thêm với học sinh từ 15 đến 18 tuổi tại các trường trung học phổ thông. Một điểm đáng chú ý khác là việc đưa vào khái niệm “sơ suất kỹ thuật số”, theo đó phụ huynh có thể bị xử phạt trong những trường hợp nghiêm trọng nếu không kiểm soát việc sử dụng mạng xã hội của con cái.

Động lực chính của dự luật đến từ kết luận của một cuộc điều tra nghị viện về tác động tâm lý của TikTok đối với trẻ vị thành niên được triển khai hồi đầu năm 2025. Báo cáo công bố vào đầu tháng 9 đã cảnh báo về sự lan tràn của các nội dung nguy hiểm, bao gồm video kích động tự làm hại bản thân, tự sát và rối loạn ăn uống, vốn dễ dàng tiếp cận đối với người dùng trẻ tuổi.

Cuộc điều tra cũng chỉ ra rằng các cơ chế như cuộn vô hạn và đề xuất nội dung cá nhân hóa được thiết kế để tăng tính gây nghiện của nền tảng. Báo cáo ghi nhận mối liên hệ giữa việc sử dụng TikTok quá mức với các vấn đề sức khỏe tâm thần như lo âu, rối loạn giấc ngủ, rối loạn ăn uống và ý nghĩ tự tử.

Những người ủng hộ dự luật cho rằng phần lớn nội dung trên mạng xã hội không được kiểm soát chặt chẽ, trong khi các nền tảng bị chi phối bởi lợi ích thương mại. Theo nghị sĩ Miller, các thuật toán ưu tiên nội dung gây sốc và gây nghiện, trong khi nội dung tích cực ít được quảng bá. Các tổ chức xã hội dân sự như Lève les Yeux cũng cho rằng giới trẻ dễ bị “mắc kẹt trong thuật toán” và khó có khả năng tự điều tiết việc sử dụng.

Ngược lại, các tập đoàn công nghệ phản đối lệnh cấm toàn diện. TikTok cho rằng việc tăng cường kiểm duyệt nội dung, sử dụng trí tuệ nhân tạo và áp đặt giới hạn thời gian sử dụng có thể là giải pháp hiệu quả hơn. Công ty cũng gợi ý mô hình tương tự Douyin tại Trung Quốc, nơi thời gian sử dụng của người dùng trẻ bị giới hạn ở mức 40 phút mỗi ngày. Meta đề xuất cho phép thanh thiếu niên tiếp tục sử dụng mạng xã hội nếu có sự đồng ý của phụ huynh.

Tuy nhiên, dự luật cũng làm dấy lên lo ngại về quyền riêng tư, đặc biệt trong vấn đề xác minh độ tuổi. Tại Australia, người dùng phải cung cấp giấy tờ tùy thân hoặc sử dụng công nghệ nhận diện khuôn mặt, điều mà các tổ chức bảo vệ quyền cá nhân cho là xâm phạm dữ liệu cá nhân.

Dù vậy, dư luận tại Pháp tỏ ra cởi mở hơn dự kiến. Theo khảo sát của Acadomia, 67% thanh thiếu niên cho rằng việc cấm trẻ dưới 15 tuổi sử dụng mạng xã hội là hợp lý. Các nhà lập pháp cho rằng mục tiêu không phải là cấm đoán toàn diện, mà là bảo vệ nhóm trẻ dễ bị tổn thương nhất trong bối cảnh thời gian sử dụng màn hình của trẻ em Pháp từ 6 đến 17 tuổi đã vượt quá bốn giờ mỗi ngày.