Tội danh này được ghép bởi 2 tội gần nhau là: Tội cố ý làm lộ bí mật Nhà nước; tội chiếm đoạt, mua bán hoặc tiêu hủy vật hoặc tài liệu bí mật Nhà nước. Tội phạm này xâm phạm đến hoạt động quản lý hành chính Nhà nước về những bí mật quốc gia, xâm phạm sự an toàn của những thông tin mà Nhà nước chưa công bố hoặc không công bố.

“Đối với tội chiếm đoạt, mua bán hoặc tiêu hủy vật hoặc tài liệu bí mật Nhà nước, nhà làm luật quy định 3 hành vi phạm tội cho cùng tội danh: Chiếm đoạt tài sản Nhà nước là hành vi dùng các thủ đoạn lén lút, gian dối, uy hiếp thể chất hoặc tinh thần của người quản lý tài liệu bí mật Nhà nước để lấy các tài liệu đó hoặc lợi dụng chức vụ quyền hạn trực tiếp quản lý tài liệu bí mật Nhà nước để lấy các tài liệu đó”, Luật sư Đỗ Minh Hiển nói.

Mua bán tài liệu bí mật Nhà nước là hành vi dùng tiền hoặc tài sản để mua tài liệu bí mật Nhà nước để cất giữ, để bán lại cho người khác hoặc bán tài liệu bí mật Nhà nước mà mình quản lý, cất giữ cho người khác để lấy tiền hoặc tài sản.

Tiêu hủy vật hoặc tài liệu bí mật Nhà nước là làm cho vật hoặc tài liệu bí mật Nhà nước không còn giá trị sử dụng được nữa. Hậu quả của tội chiếm đoạt, mua bán hoặc tiêu hủy vật hoặc tài liệu bí mật Nhà nước không phải là yếu tố định tội.

Nhà làm luật cũng quy định, hành vi chiếm đoạt, mua bán hoặc tiêu hủy vật hoặc tài liệu bí mật Nhà nước không thuộc trường hợp quy định tại Điều 110 Bộ Luật hình sự ( Tội gián điệp) thì mới thuộc trường hợp quy định tại Điều 337- Bộ Luật hình sự. Trong tội danh này người phạm tội thực hiện hành vi phạm tội với lỗi cố ý. Chủ thể của tội phạm là người có năng lực chịu trách nhiệm hình sự.

Về hình phạt, theo Luật sư Đỗ Minh Hiển, điều luật quy định có 3 khung hình phạt chính và một hình phạt bổ sung. Theo đó, khung 1 có mức hình phạt từ : 2 - 7 năm tù; khung 2 có hình phạt từ 5 đến 10 năm tù áp dụng đối với hành vi phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau: a, Bí mật Nhà nước thuộc loại tối mật; b, Lợi dụng chức vụ, quyền hạn; c, Gây tổn hại về quốc phòng, an ninh, đối ngoại, kinh tế, văn hóa. Khung 3: có hình phạt từ 10 đến 15 năm tù áp dụng đối với hành vi phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau: a, Có tổ chức; b, Bí mật Nhà nước thuộc độ tuyệt mật; c, Phạm tội hai lần trở lên; d, Gây tổn hại về chế độ chính trị, độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ. Hình phạt bổ sung: Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10 triệu đến 100 triệu đồng; cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 năm đến 5 năm.

Về quy định pháp luật liên quan đến “bí mật Nhà nước”, Luật sư Đỗ Minh Hiển cho biết: Hiện nay, quy định về bí mật Nhà nước, bảo vệ bí mật Nhà nước được quy định cụ thể tại Luật Bảo vệ bí mật Nhà nước năm 2018 (có hiệu lực từ ngày 1/7/2020) và Nghị định 26/2020/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ bí mật Nhà nước.

Theo quy định tại khoản 1 Điều 2 Luật Bảo vệ bí mật Nhà nước thì “bí mật Nhà nước”: “Thông tin có nội dung quan trọng do người đứng đầu cơ quan, tổ chức có thẩm quyền xác định căn cứ vào quy định của Luật này, chưa công khai, nếu bị lộ, bị mất có thể gây nguy hại đến lợi ích Quốc gia, dân tộc. Hình thức chứa bí mật Nhà nước bao gồm tài liệu, vật, địa điểm, lời nói, hoạt động hoặc các dạng khác”.

Cũng theo Luật sư Đỗ Minh Hiển, về phạm vi bí mật Nhà nước được quy định cụ thể tại Điều 7 Luật Bảo vệ bí mật Nhà nước gồm các thông tin quan trọng trong các lĩnh vực khác nhau chưa công khai, nếu bị lộ, bị mất có thể gây nguy hại đến lợi ích Quốc gia, dân tộc bao gồm các lĩnh vực: Thông tin về chính trị; thông tin về quốc phòng, an ninh, cơ yếu; thông tin về lập hiến, lập pháp, tư pháp; thông tin về đối ngoại; thông tin về kinh tế; thông tin về tài nguyên và môi trường bao gồm tài nguyên nước, môi trường, địa chất, khoáng sản, khí tượng thủy văn, đất đai, biển, hải đảo, đo đạc và bản đồ.

Thông tin về khoa học và công nghệ; thông tin về giáo dục và đào tạo; thông tin về văn hóa, thể thao; lĩnh vực thông tin và truyền thông; thông tin về y tế, dân số; lao động, xã hội; thông tin về tổ chức, cán bộ; thông tin về thanh tra, kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng; thông tin về kiểm toán Nhà nước.