Ngày 3/4, Tổng thống Mỹ Donald Trump ký bản ghi nhớ về việc điều lực lượng Vệ binh Quốc gia tới biên giới với Mexico. Đây là động thái đang gây chú ý nhưng ông Trump không phải là Tổng thống đầu tiên ra quyết định như vậy.
Năm 2006, Tổng thống Mỹ George W. Bush phát biểu: “Mỹ sẽ không quân sự hóa biên giới phía Nam. Mexico là hàng xóm và bạn hữu của chúng ta”. Nhưng ở thời điểm đó, ông Bush cũng quyết định tăng số lượng nhân viên tuần tra biên giới và cử 6.000 thành viên Vệ binh Quốc gia phục vụ chiến dịch có khuôn khổ 2 năm mang tên “Jump Start” ở biên giới Mỹ-Mexico vốn tiêu tốn 1,2 tỉ USD.
Thành viên lực lượng Vệ binh Quốc gia tại biên giới Mỹ - Mexico năm 2006. Ảnh: AP |
Lực lượng Vệ binh Quốc gia đã xây dựng các cơ sở hạ tầng như đường và hàng rào, tiến hành giám sát trên bộ lẫn trên không ở khu vực biên giới Mỹ và Mexico. Riêng nhiệm vụ bắt giữ người vượt biên trái phép lại thuộc về lực lượng tuần tra biên giới.
Bốn năm sau đó, ông chủ Nhà Trắng thứ 44 Barack Obama cử 1.200 thành viên lực lượng Vệ binh Quốc gia đến biên giới Mexico để mạnh tay hơn trong xử lý vấn đề vận chuyển ma túy và người nhập cư trái phép. Chiến dịch này có tên Phalanx với chi phí cho năm đầu tiên là 110 triệu USD.
Tuy nhiên, trong năm 2012, Văn phòng Giải trình trách nhiệm của Chính phủ Mỹ đã đưa ra báo cáo đặt nghi vấn về tính hiệu quả của hai chiến dịch tại biên giới dưới thời chính quyền của cựu Tổng thống Bush và ông Obama vốn tiêu tốn 1,35 tỉ USD từ ngân sách.
Theo báo cáo, tuy có lợi ích như xây dựng quan hệ giữa các lực lượng hành pháp nhưng sự hộ trợ của quân đội ở biên giới là “đối phó” và thiếu vai trò chính xác trong chiến thuật được định nghĩa rõ ràng.
Hãng NBC News cho biết các vụ bắt giữ người nhập cư trái phép tại biên giới giữa Mỹ với Mexico đã tăng trong năm 2018, từ 23.555 trường hợp vào tháng 2/2017 lên 36.695 trường hợp trong tháng 2/2018.
Số trường hợp nhập cư trái phép từ Mexico vào Mỹ từng giảm mạnh trong tháng đầu ông Trump giữ vị trí tổng thống. Điều này bắt nguồn từ quan điểm cứng rắng với vấn đề này của ông Trump từ thời gian vận động tranh cử.
Nhưng trong những tháng gần đây, tình trạng nhập cư trái phép lại theo đà gia tăng, điều này khiến Tổng thống Trump lên mạng xã hội Twitter tuyên bố cần phải dừng dòng người nhập cư vượt biên và ông đồng thời chủ trương không muốn “tiến xa” hơn đối với đàm phán về Chương trình Trì hoãn hành động đối với người nhập cảnh vào Mỹ khi còn nhỏ (gọi tắt là DACA). Chương trình DACA có mục tiêu bảo trợ những người nhập cư trái phép được đưa đến Mỹ từ khi còn nhỏ, tránh cho việc họ bị trục xuất.