Cách quốc lộ 4H chưa đầy 1km, con đường đi vào bản Mường Toong 4 và Mường Toong 5 (xã Mường Toong) lầy lội sau những ngày mưa. Hơn 1 năm trước, nơi đây vẫn chỉ là đồi núi trơ trọc, không một mái nhà. 

Đến nay, những ngôi nhà “3 cứng” đã mọc lên hai bên con đường đất cũng mới được làm từ lúc bắt đầu triển khai sắp xếp dân cư. Đây là điểm bản do Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh tổ chức di dời từ bản Cà Là Pá (xã Leng Su Sìn) về xã Mường Toong để ổn định cuộc sống, phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng an ninh. Khi di dời, mỗi hộ được hỗ trợ hơn 32 triệu đồng cùng 0,6 ha đất để làm nhà và 1,5 ha đất sản xuất nông nghiệp. Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh cũng tổ chức dỡ nhà, vận chuyển và dựng nhà cho bà con tại nơi ở mới.

Ông Vàng Sá Tủa, bản Mường Toong 5 cho biết: “Gia đình tôi được chuyển từ Cà Là Pá về đây tháng 11/2014. Đến đây, cơ bản cuộc sống cũng ổn định vì được Nhà nước quan tâm hỗ trợ nhà cửa. Tuy nhiên, cuộc sống vẫn khó khăn hơn ở Cà Là Pá vì nơi ở mới thiếu đất sản xuất, người dân không biết làm gì để phát triển kinh tế”.

Khó khăn hơn bản Mường Toong 5 là bản Mường Toong 4, cả bản có 17 hộ được chuyển từ bản Cà Là Pá về. Đến nay, người dân vẫn chưa được giao đất canh tác. Ông Vừ Ghe Hợ, Trưởng bản Mường Toong 4 cho biết: Nhà cửa khá khang trang, nhưng đất sản xuất chưa có, người dân không trồng được lúa, ngô. Thanh niên trai tráng còn đi làm thuê kiếm tiền được, chứ người lớn tuổi, phụ nữ không có đất sản xuất thì biết lấy gì mà ăn.

Đến thời điểm hiện tại, Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh Điện Biên đã sắp xếp được ở bản Mường Toong 5 là 27/30 hộ, Mường Toong 4 là 17/30 hộ, đạt trên 70%. Trong 44 hộ đã được sắp xếp, 42 hộ có nhà đạt tiêu chuẩn 3 cứng, nhà cửa khang trang. Cuộc sống của người dân từng bước dần ổn định. Đến nay, ở hai điểm bản Mường Toong 4 và Mường Toong 5 chưa xảy ra trường hợp người dân bỏ về nơi ở cũ.

So với mục tiêu của Đề án 79, đến thời điểm hiện tại, tỉnh Điện Biên vẫn còn một số chỉ tiêu chưa đạt, một số chỉ tiêu đạt kết quả thấp như: Di chuyển, bố trí sắp xếp dân cư để thành lập các bản mới và xen ghép, xây dựng cơ sở hạ tầng tại một số điểm bản.

Theo ông Lê Thành Đô, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Điện Biên, Trưởng ban Chỉ đạo Đề án 79, việc triển khai Đề án 79 chậm là do nhiều nguyên nhân như: Thiếu diện tích đất để phục vụ sản xuất, thiếu nguồn nước để phục vụ sinh hoạt và sản xuất; vướng mắc một số quy định mới của Luật Đất đai, Luật Xây dựng; một số chính sách hỗ trợ ổn định đời sống và phát triển sản xuất chưa được quy định rõ; tình trạng di cư tự do...

Để khắc phục tình trạng trên, lãnh đạo UBND tỉnh Điện Biên đã hỗ trợ các đơn vị đẩy nhanh tiến độ thu hồi đất để thực hiện việc bố trí đất ở, đất sản xuất, đặc biệt là chia đất sản xuất cho các hộ dân tại các điểm bản thành lập mới; đồng thời bố trí kịp thời các chế độ, chính sách cho các hộ dân đã đến ở các điểm đã được quy hoạch; kiến nghị với Chính phủ điều chỉnh Đề án 79, trong đó có điều chỉnh bổ sung kinh phí để thực hiện công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng, hỗ trợ đời sống, sản xuất và đầu tư cơ sở hạ tầng.