Hàn Quốc, Ba Lan có tân Tổng thống

Tổng thống Lee Jae Myung bắt đầu nhiệm kỳ 5 năm từ sáng 4/6 sau khi Ủy ban Bầu cử quốc gia (NEC) xác nhận chiến thắng của ông trong cuộc bầu cử tổng thống trước thời hạn diễn ra trước đó một ngày. Cùng ngày, ông Lee Jae Myung chính thức tuyên thệ nhậm chức Tổng thống Hàn Quốc và có bài phát biểu tại buổi lễ được tổ chức tại Quốc hội.

Trong bài diễn văn trước Quốc hội và được truyền hình trực tiếp, tân Tổng thống Lee Jae Myung cam kết chấm dứt chia rẽ chính trị, vượt qua khủng hoảng bằng cách đoàn kết mọi tầng lớp trong xã hội. Ông cũng khẳng định nỗ lực để trở thành một tổng thống của người dân, phục vụ nhân dân.

Ngay sau khi chính thức nhậm chức, tân Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae Myung đã đề cử ông Kim Min Seok (61 tuổi) - thành viên Hội đồng tối cao của đảng Dân chủ (DP), làm thủ tướng trong chính phủ mới. Bên cạnh đó, Tổng thống cũng đề cử ông Kang Hoon Sik, nhà lập pháp thuộc đảng DP, làm Chánh văn phòng tổng thống. Ngoài ra, ông Lee Jae Myung cũng bổ nhiệm nhà ngoại giao kỳ cựu Wi Sung Lac làm Cố vấn an ninh quốc gia và đề cử cựu Bộ trưởng Thống nhất Lee Jong Seok làm Giám đốc Cơ quan tình báo quốc gia.

Về chính sách đối ngoại và chính sách an ninh, nhà lãnh đạo mới của Hàn Quốc tái khẳng định quan hệ liên minh Hàn - Mỹ cùng cam kết thắt chặt hơn nữa hợp tác 3 bên Hàn - Mỹ - Nhật.

Giảng viên Su-kyoung Hwang tại Đại học Sydney (Australia) đánh giá dưới thời chính quyền của ông Lee Jae Myung, mối quan hệ bền chặt của Hàn Quốc với Mỹ vẫn duy trì. Trong khi những chính khách bảo thủ Hàn Quốc có khuynh hướng ủng hộ Mỹ thì những người cấp tiến như ông Lee Jae Myung từ trước đến nay vẫn ủng hộ mối quan hệ cân bằng hơn. Giám đốc Viện Hàn Quốc tại Đại học Quốc gia Australia - ông Kyung Moon Hwang nhận xét: “Những nhân vật cấp tiến cởi mở hơn trong việc hợp tác với Trung Quốc và Triều Tiên”.

Hãng thông tấn Yonhap (Hàn Quốc) đưa tin, vào ngày 7/6, Tổng thống Lee Jae Myung đã nhận lời dự Hội nghị thượng đỉnh Nhóm các nước phát triển (G7) tại Canada sẽ diễn ra vào tháng này. Đây có thể là dịp để ông Lee Jae Myung ra mắt trên trường quốc tế với tư cách là nguyên thủ quốc gia. Một số nhà quan sát dự đoán rằng Tổng thống Lee Jae Myung có thể tổ chức các cuộc đàm phán song phương đầu tiên với người đồng cấp Mỹ Donald Trump và Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishib bên lề các cuộc họp này.

Theo ABC News, xuất thân từ một gia đình nghèo, ông Lee Jae Myung từng làm công nhân nhà máy khi còn ở tuổi vị thành niên. Sau đó, ông trở thành luật sư nhân quyền và tham gia chính trường. Ông là cựu thị trưởng thành phố Seongnam, thống đốc tỉnh Gyeonggi. Ông đã sống sót sau vụ ám sát vào tháng 1/2024 khi bị một người đàn ông đâm ông vào cổ tại sự kiện công cộng ở thành phố Busan.

Một cuộc bầu cử đáng chú ý khác đã diễn ra trong tuần qua tại Ba Lan. Theo hãng thông tấn AP (Mỹ), kết quả cuối cùng của cuộc bầu cử tổng thống Ba Lan chỉ ngã ngũ sau một đêm kiểm phiếu căng thẳng với cả hai ứng cử viên đều gần như ngang tài ngang sức. Ngày 2/6, nhà sử học Karol Nawrocki đã chính thức đắc cử Tổng thống Ba Lan sau khi 100% số phiếu được kiểm. Ông giành chiến thắng sít sao trước Thị trưởng Vácsava Rafal Trzaskowski.

Ông Karol Nawrocki là ứng cử viên độc lập được đảng Luật pháp và Công lý (PiS) hậu thuẫn. Do đó, quan điểm chính trị của Nawrocki được mô tả là bảo thủ và cánh hữu.

Trong chiến dịch tranh cử, ông phản đối việc tiêm chủng bắt buộc cho cả người lớn và trẻ em. Ông cũng không ủng hộ Ukraine gia nhập Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) và Liên minh châu Âu (EU) trừ khi các vấn đề song phương còn tồn đọng với quốc gia láng giềng được giải quyết.

Ngoài ra, ông còn cam kết không tăng thuế và giảm thuế VAT (giá trị gia tăng). Ông Nawrocki ủng hộ năng lượng hạt nhân nhưng vẫn cho rằng, cho đến khi Ba Lan có nhà máy điện hạt nhân riêng, vẫn cần duy trì khai thác và sử dụng than.

Theo hãng thông tấn Anadolu (Thổ Nhĩ Kỳ), nhiệm kỳ tổng thống của ông Karol Nawrocki dự kiến sẽ tạo nhiều thách thức đối với chính phủ ủng hộ EU của Thủ tướng Donald Tusk. Với tư cách là Tổng thống, ông Nawrocki nắm quyền phủ quyết luật, điều này có thể làm chậm hoặc ngăn cải cách.

Gaza vẫn chìm trong khổ đau

Trong bối cảnh khan hiếm lương thực nghiêm trọng tiếp tục hoành hành Gaza, gây thống khổ cho người dân, giao tranh vẫn diễn ra tại nhiều khu vực của Dải đất này. Tuần qua, người Palestine trên khắp vùng đất bị xung đột tàn phá này bắt đầu đón Eid al-Adha – một trong những ngày lễ quan trọng nhất của Hồi giáo – nhưng lực lượng Israel vẫn tiếp tục những chiến dịch quân sự mà họ tuyên bố nhằm truy quét và tiêu diệt các tay súng Hamas.

Ngày 2/6, Tổng thư ký Liên hợp quốc (LHQ) Antonio Guterres lên án vụ sát hại hơn 30 người Palestine đang chờ được phân phát lương thực tại một trung tâm phân phối viện trợ nhân đạo ở Gaza, đồng thời kêu gọi "điều tra độc lập và ngay lập tức" về vụ việc để buộc những người liên quan phải chịu trách nhiệm. Trung tâm phân phối này nằm dưới sự quản lý của Quỹ Nhân đạo Gaza (GHF) do Mỹ và Israel hậu thuẫn. GHF triển khai hệ thống phân phối viện trợ mới tại Gaza có phương thức hoạt động khác với cách tiếp cận truyền thống của LHQ. LHQ từ chối hợp tác với GHF do lo ngại về tính khách quan của tổ chức.

Hoạt động phân phối viện trợ tại Gaza đã ngưng lại vào ngày 6/6 với GHF đánh giá tình trạng quá tải không an toàn để tiếp tục. Theo hãng thông tấn Reuters (Anh), LHQ cảnh báo rằng phần lớn trong số 2,3 triệu người dân ở Gaza đang có nguy cơ rơi vào nạn đói nghiêm trọng sau 11 tuần Israel phong tỏa vùng đất này, với tỷ lệ trẻ em bị suy dinh dưỡng cấp tính tăng gần gấp ba lần.

Trong một diễn biến liên quan, phong trào Hamas ngày 31/5 thông báo đã gửi phản hồi tới các nhà trung gian hòa giải về đề xuất ngừng bắn ở Dải Gaza do Đặc phái viên của Tổng thống Mỹ về Trung Đông Steve Witkoff đưa ra.

Tuyên bố của Hamas cho biết theo một phần của thỏa thuận, “10 con tin Israel còn sống” đang bị giam giữ sẽ được phóng thích, “bên cạnh việc trao trả 18 thi thể con tin, để đổi lấy một số tù nhân Palestine đã được thống nhất từ trước”.

Hamas nhấn mạnh đề xuất trên “nhằm mục đích đạt được lệnh ngừng bắn vĩnh viễn, Israel rút hết quân khỏi Dải Gaza và đảm bảo dòng viện trợ được chuyển tới tay nhân dân của chúng tôi và gia đình của chúng tôi ở Dải Gaza”. Tuy vậy, tuyên bố của Hamas không đề cập đến việc lực lượng này có tìm cách thay đổi một số nội dung trong đề xuất của ông Witkoff hay không.

Tổng thống Trump điện đàm lãnh đạo Trung, Nga

Ngày 4/6, Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin đã tiến hành cuộc điện đàm thứ 4 kể từ khi ông Trump trở lại Nhà Trắng.

Đài NPR (Mỹ) đưa tin, Tổng thống Trump cho biết trên mạng xã hội vào cùng ngày rằng ông đã trao đổi với Tổng thống Nga Vladimir Putin trong 75 phút về các cuộc tấn công gần đây của Ukraine vào máy bay quân sự Nga và đàm phán hạt nhân với Iran. "Đó là một cuộc trò chuyện tốt, nhưng không phải là cuộc trò chuyện sẽ dẫn đến hòa bình ngay lập tức", ông Trump kết luận trong bài đăng của mình.

Về phía Nga, Điện Kremlin mô tả cuộc điện đàm giữa hai nhà lãnh đạo Nga và Mỹ là “tích cực và mang tính xây dựng”. Tổng thống Putin đã chia sẻ chi tiết với người đồng cấp Mỹ về kết quả vòng đàm phán thứ 2 giữa Nga và Ukraine tại Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ) hôm 2/6, cho rằng đây là một cuộc thảo luận mang tính xây dựng và hữu ích.

Cũng trong tuần này, Tổng thống Trump đã điện đàm với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Trong cuộc điện đàm tối 5/6, ông Tập Cận Bình cho rằng muốn điều chỉnh phương hướng cho “con thuyền lớn” quan hệ Trung - Mỹ đi đúng hướng, hai nước cần giữ vững tay lái và xác định rõ hướng đi, đặc biệt là phải loại bỏ các yếu tố tác động đến quan hệ song phương. Trong khi đó, Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết, quan hệ Mỹ - Trung vô cùng quan trọng, và Mỹ mong muốn chứng kiến nền kinh tế Trung Quốc tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ. Theo ông Trump, hợp tác Mỹ - Trung có thể mang lại rất nhiều điều tích cực, đồng thời nhấn mạnh Mỹ sẽ tiếp tục thực hiện chính sách “Một Trung Quốc”. Bên cạnh đó, Mỹ hoan nghênh du học sinh Trung Quốc đến học tập tại Mỹ.

Ngoài những cuộc điện đàm với lãnh đạo Nga và Trung Quốc, tuần qua truyền thông quốc tế cũng đặc biệt quan tâm đến mối quan hệ rạn nứt giữa Tổng thống Trump và đồng minh thân cận là tỷ phú Elon Musk. Chỉ mới hôm 30/5, khi tỷ phú Musk chia tay Ban Hiệu Quả Chính Phủ (DOGE), nhà lãnh đạo Mỹ chia sẻ rằng CEO của Tesla “sẽ luôn ở bên chúng ta”.

Tuy nhiên, gần đây tỷ phú Musk bắt đầu chỉ trích "dự luật lớn, đẹp" của Tổng thống Trump. Cuộc cãi vã lên đến đỉnh điểm vào ngày 5/6 và ông Trump thừa nhận: “Tôi và ông Musk từng có quan hệ tốt đẹp, nhưng hiện tại không chắc liệu điều đó còn tiếp diễn hay không”. Đáp lại, trên nền tảng mạng xã hội X, tỷ phú Musk phản bác rằng ông Trump sẽ không thể đắc cử tổng thống nếu không có sự ủng hộ từ ông.

Ngày 6/6, Tổng thống Trump cho biết ông không có kế hoạch nói chuyện với CEO Tesla Elon Musk. Đây là tín hiệu cho thấy nhà lãnh đạo Mỹ và đồng minh cũ sẽ không sớm giải quyết được bất đồng.

Nga-Ukraine diễn biến khó lường

Tổng thống Trump tiết lộ rằng người đồng cấp Putin trong cuộc điện đàm ngày 4/6 đã cam kết sẽ đáp trả cuộc tấn công bằng thiết bị bay không người lái của Ukraine hôm 1/6 nhằm vào các căn cứ không quân ở Nga.

Theo CNN (Mỹ), đến sáng 6/6, Nga đã phóng một loạt thiết bị bay không người lái và tên lửa đạn đạo nhằm vào nhiều vị trị trên khắp Ukraine, khiến ít nhất 6 người thiệt mạng và hàng chục người bị thương.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết Nga đã sử dụng hơn 400 thiết bị bay không người lái và 40 tên lửa trong cuộc tấn công. Ông cho biết cuộc tấn công khiến 80 người bị thương và nhắm vào "gần như toàn bộ" Ukraine, bao gồm 9 khu vực, từ Lviv ở phía Tây đến Sumy ở phía Đông Bắc.

Ngày 5/6, người phát ngôn Điện Kremlin, ông Dmitry Peskov cho biết Tổng thống Nga Vladimir Putin ủng hộ quan điểm rằng cần duy trì các cuộc tiếp xúc cấp chuyên viên với phía Ukraine bất chấp những diễn biến mới trong cuộc xung đột hiện nay.

Ông Peskov đưa ra thông báo trên khi trả lời câu hỏi về việc Nga có đình chỉ các cuộc đàm phán với Ukraine trong trường hợp xảy ra thêm các cuộc tấn công hay không. Ông Peskov cho biết thêm tại cuộc họp một ngày trước đó, Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov đã nhấn mạnh rằng bất chấp các cuộc tấn công của phía Ukraine, điều quan trọng là phải tiếp tục các cuộc tiếp xúc ở cấp chuyên gia với Kiev.