Hợp tác xã Nông Xanh (phường Vân Sơn, TX Mộc Châu, Sơn La) là một trong 30 hợp tác xã (HTX) tham gia dự án Tăng cường chuỗi giá trị cây trồng an toàn tại các tỉnh phía Bắc Việt Nam, do Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA) phối hợp với Trung tâm Khuyến nông Quốc gia triển khai từ năm 2022. 

Hiện, tổng diện tích sản xuất của HTX là khoảng 50 ha, có hơn 40 hộ dân cùng tham gia sản xuất, cây trồng chủ lực là dưa chuột, bí xanh và bí đỏ.

Điểm đặc biệt dễ nhận thấy trên cánh đồng rau ở đây là kỹ thuật sử dụng màng nilon phủ luống, giúp hạn chế sâu bệnh, dịch hại cho cây con, ngăn chặn chuột cắn phá, chặn cỏ dại, giữ độ ẩm cho đất, tiết kiệm nước tưới, hạn chế mất phân bón.

Mặt màu bạc của màng phủ được hướng lên trên, nhằm tăng lượng ánh sáng phản xạ, hạn chế sâu hại; mặt màu đen úp xuống dưới để che tối mặt đất, hạn chế cỏ dại. Trên ruộng rau cũng không có bóng dáng của bao bì, vỏ thuốc bảo vệ thực vật...

Bà Đinh Thị Thập, thành viên HTX Nông Xanh cho biết, trước đây, người dân trồng rau theo phương pháp truyền thống, không có kinh nghiệm, bón phân không đúng cách, không sử dụng màng phủ, cây nhiều sâu bệnh, đất bị chai cứng. Từ khi được chuyên gia Nhật Bản hướng dẫn, lựa chọn cây giống, áp dụng kỹ thuật màng phủ, năng suất cây trồng tăng 20-25%, chất lượng củ quả thơm ngon, đáp ứng các tiêu chuẩn cao của siêu thị, nhà hàng chay...

Anh Lưu Tùng Định, Giám đốc HTX Nông Xanh cho biết, khi tham gia dự án, các thành viên HTX được tập huấn, hướng dẫn về VietGAP, GAP cơ bản, khảo sát thị trường, marketing và bán hàng...

Năm 2022, khi HTX bắt đầu tham gia dự án, doanh thu đạt hơn 3 tỷ đồng, năm 2023 đạt gần 6 tỷ đồng và năm 2024 đạt hơn 14 tỷ đồng. Hiện nay, sản phẩm rau sạch của HTX được phân phối qua hệ thống siêu thị, cửa hàng thực phẩm sạch, công ty chế biến, chợ đầu mối, nhà hàng tại Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh, Nghệ An, Hà Tĩnh...

"Trong thời gian tới, HTX sẽ thiết kế bao bì riêng, xây dựng thương hiệu và logo nhận diện, đồng thời mở rộng hệ thống bao tiêu, ước đạt trên 100 ha diện tích sản xuất. Chúng tôi sẽ xây dựng chuỗi liên kết bền vững từ khâu quản lý sản xuất đến kênh phân phối, dự định xây dựng 2 nhà kho sơ chế nguyên liệu ở Tx Mộc Châu và huyện Vân Hồ", anh Định cho hay.

Theo ông Công Xuân Ngọc, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông tỉnh Sơn La, kết quả của dự án không chỉ dừng lại ở tăng năng suất hay thu nhập, điều quan trọng nhất là sự thay đổi tư duy sản xuất của người nông dân, từ sản xuất nhỏ lẻ sang làm theo chuỗi giá trị, có kế hoạch, có thị trường đầu ra. Tư duy “trồng để bán” thay cho “trồng rồi mới bán” đang dần ăn sâu vào nhận thức của bà con.

Ông Kayano Naoki, chuyên gia JICA, điều phối viên dự án cho biết, qua thực tế triển khai tại 7 tỉnh, thành phố: Hà Nội, Hưng Yên, Hà Nam, Nam Định, Bắc Ninh, Hải Dương và Sơn La, các tiến bộ kỹ thuật canh tác đã được các địa phương trong vùng dự án đón nhận, đánh giá cao, tích cực tự áp dụng và nhân rộng.

"Bên cạnh hướng dẫn các biện pháp canh tác phù hợp dựa trên GAP cơ bản và thị trường, dự án cũng tổ chức tập huấn cho đối tượng là cán bộ khuyến nông và hỗ trợ các HTX nông nghiệp khảo sát nhu cầu thị trường, lập kế hoạch sản xuất, thúc đẩy sản xuất nông sản an toàn. Dự án tập trung vào tăng cường năng lực quản lý của các HTX, nhằm thúc đẩy chuỗi giá trị cây trồng an toàn một cách bền vững", ông Kayano Naoki nhấn mạnh.