Gần tới Tết Nguyên đán, sức mua các mặt hàng như: mứt Tết, lạp xưởng, tôm khô… tăng cao. Vì vậy, vào thời điểm này các cơ sở sản xuất kinh doanh mứt Tết cũng rầm rộ sản xuất. Tuy nhiên, đa số các loại mứt Tết này được sản xuất trong điều kiện không đảm VSATTP khiến cho người tiêu dùng lo ngại về chất lượng của các loại hàng Tết truyền thống này.

Hiện các cơ sở sản xuất bánh, kẹo, mứt Tết thủ công truyền thống trên địa bàn TP Hồ Chí Minh như: khu vực quận 3, quận Tân Bình, quận 6… cũng đã bắt đầu vào mùa sản xuất. Đa số những cơ sở sản xuất bánh, kẹo, mứt này đều cung cấp ra thị trường với một điểm chung là hàng “3 không” (không hạn sử dụng, không ngày sản xuất, không nhãn mác). Do không có nhà xưởng và chủ yếu làm theo thời vụ nên hầu hết các lò sản xuất mứt tại các khu vực trên chủ yếu tại các ngôi nhà ẩm thấp.

Bên cạnh đó, các chủ lò mứt còn tận dụng cả nhà vệ sinh để rửa nguyên liệu, phơi mứt trên mái nhà và dùng sàn nhà, giường ngủ, bếp để làm mặt bằng đóng gói mứt Tết. Điểm chung của các cơ sở này là chỉ làm ăn vào mùa Tết, do vậy việc đăng ký với cơ quan chức năng đảm bảo ATVSTP đa số không được thực hiện.

Mứt Tết được sản xuất thủ công tại những cơ sở không đảm bảo ATVSTP (ảnh chụp tại khu vực làm mứt Tết ở quận 3, TP Hồ Chí Minh).

Tại khu vực chung cư đường Sắt (Lý Thái Tổ, quận 3) được xem là nơi chuyên sản xuất mứt cung ứng cho các chợ trên địa bàn TP Hồ Chí Minh. Ở khu vực này, điều kiện sản xuất tạm bợ, mất vệ sinh; hầu hết các gia đình đều tận dụng khu vực đường đi của con hẻm làm nơi sơ chế ban đầu. Cụ thể, tất cả nguyên liệu chế biến nằm giải dưới vỉa hè, xô chậu ngổn ngang xung quanh, những chậu mứt đã nhào trộn chất thành từng đống không che đậy và rất nhiều ruồi bu quanh. Bên cạnh đó, dọc các các đường đi của con hẻm này đều có các thùng phi cáu bẩn, mùi chua bốc lên nồng nặc…

Theo người dân ở đây, những thùng phi này dùng để ngâm me. Sau khi được sơ chế và đóng gói tại những lò sản xuất này, mứt Tết sẽ được vận chuyển về các chợ bán buôn, bán lẻ trên địa bàn thành phố và đi các tỉnh.

Chi cục ATVSTP TP Hồ Chí Minh, thừa nhận: Vào những dịp lễ, Tết, các cơ sở sản xuất kinh doanh theo thời vụ lại nở rộ vì làm theo mùa nên các quy định về VSATTP hầu hết các cơ sở này đều “phớt lờ”. Bởi thế, để đảm bảo sức khỏe cho chính mình, người tiêu dùng không nên mua những mặt hàng không nguồn gốc, không nhãn mắc, không hạn sử dụng… Bên cạnh các loại mứt Tết được sản xuất thủ công, mất ATVSTP thì các loại thực phẩm phục vụ thị trường Tết như lạp xưởng, tôm khô… “ba không” cũng được bày bán công khai tại các chợ bán buôn, bán lẻ.

Tại chợ đầu mối Bình Tây (quận 6) thời điểm này, các tiểu thương bắt đầu bày bán lạp xưởng, tôm khô, dưa hành muối… Theo chị Mai Hương, tiểu thương chuyên kinh doanh lạp xưởng tại chợ này: Hiện có rất nhiều tiểu thương từ các tỉnh ĐBSCL, miền Trung, Tây Nguyên tới gom mứt, lạp xưởng, tôm khô… chuẩn bị nguồn hàng Tết. Trong số đó, mứt Tết và lạp xưởng, tôm khô được tiểu thương mua nhiều nhất.

Theo quan sát của chúng tôi, các sạp hàng bày bán lạp xưởng rất mất vệ sinh. Khi thì treo hàng chùm, lơ lửng mà không che đậy, có sạp hàng thì chất thành đống dưới đất, chỉ đậy sơ qua bằng vài cái bịch nilon bé tí. Mặt hàng tôm khô cũng không được che đậy, vì vậy mà ruồi, kiến tha hồ “hoành hành”. Trên các bịch tôm khô, lạp xưởng đóng gói sẵn không có bất kỳ nhãn mác, cơ sở sản xuất, hạn sử dụng hay hướng dẫn bảo quản.

Một chủ sạp chuyên bán lạp xưởng trấn an khi thấy khách hàng tỏ ra nghi ngại về nguồn gốc xuất xứ của mặt hàng này: “Khi mua hàng của chị, em sẽ được đảm bảo về nguồn gốc vì hàng này lấy ở cơ sở sản xuất có tiếng của thành phố. Vả lại, ở đây ai cũng bán buôn, đóng từng bao lớn chở về các tỉnh, làm sao có thể dán nhãn mác như các bịch nhỏ được. Giá của các mặt hàng này cũng khá rẻ, chỉ từ 80 – 200 ngàn đồng/kg. Nếu em mua loại đóng hộp, có bao bì, hạn sử dụng thì phải vài trăm nghìn trở lên, mà hàng chưa chắc đảm bảo đâu”.

Ông Phạm Kim Bình, Thanh tra Sở Y tế TP Hồ Chí Minh cho biết: Để ngăn chặn và kiểm soát tình trạng mất VSATTP, Sở Y tế thành phố đã lập kế hoạch thanh tra VSATTP trong dịp Tết Nguyên đán nhằm kịp thời phát hiện, chấn chỉnh xử lý nghiêm các vi phạm về VSATTP, trong sản xuất chế biến, kinh doanh nhập khẩu thực phẩm, phụ gia thực phẩm. Đặc biệt thanh tra trọng tâm vào các mặt hàng phụ vụ Tết Nguyên đán như: các cơ sở chế biến, sản xuất các mặt hàng bia, rượu, bánh, mứt, giò, chả, thịt đông lạnh.

Đan Phương  - H.Tuyết