Ưu điểm nổi bật của nhà ở xã hội là giá bán thấp hơn thị trường nhờ được Nhà nước hỗ trợ về quỹ đất, thuế và chi phí xây dựng. Điều này giúp người có thu nhập thấp hoặc trung bình có cơ hội sở hữu căn hộ, đáp ứng nhu cầu sinh hoạt cơ bản của một gia đình.

Bên cạnh đó, người mua nhà ở xã hội thường được tiếp cận các gói vay ưu đãi từ Chính phủ hoặc Ngân hàng Chính sách với thời gian vay kéo dài, lãi suất cố định và đúng cam kết. Điều này giúp giảm áp lực trả nợ, tạo sự chủ động trong kế hoạch tài chính dài hạn.

Luật sư Nguyễn Hùng Quân, Đoàn Luật sư TP Hồ Chí Minh cho biết, theo Điều 76 Luật Nhà ở 2023, đối tượng được hưởng chính sách nhà ở xã hội gồm: Người có công với cách mạng hoặc thân nhân liệt sĩ; hộ nghèo, cận nghèo; người có thu nhập thấp ở nông thôn hoặc đô thị; công nhân làm việc trong doanh nghiệp hoặc hợp tác xã; sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, hạ sĩ quan trong quân đội hoặc công an; cán bộ, công chức, viên chức; người trả lại nhà công vụ; người bị thu hồi đất, giải tỏa, đền bù; học sinh, sinh viên các trường; doanh nghiệp, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã trong khu công nghiệp.

Tại Điều 88 Luật Nhà ở 2023, nguyên tắc bán, cho thuê mua, cho thuê nhà ở xã hội yêu cầu chủ đầu tư phải chọn đúng đối tượng thụ hưởng; có đầy đủ hồ sơ đầu tư, thiết kế, phê duyệt, giấy phép; hoàn thành phần móng, hệ thống giao thông, điện, nước, vệ sinh; có văn bản thông báo của cơ quan quản lý nhà ở cấp tỉnh xác nhận đủ điều kiện giao dịch.

Để được xét duyệt mua nhà ở xã hội, người dân cần chuẩn bị đầy đủ hồ sơ theo quy định, bao gồm: Đơn đăng ký mua nhà ở xã hội theo mẫu do chủ đầu tư hoặc cơ quan quản lý cung cấp; giấy tờ chứng minh thu nhập thuộc diện thu nhập thấp hoặc không phải nộp thuế thu nhập cá nhân; giấy tờ xác nhận chưa sở hữu nhà ở, chưa được Nhà nước hỗ trợ nhà ở, đất ở; Căn cước công dân hoặc giấy xác nhận tạm trú dài hạn; giấy tờ chứng minh đối tượng ưu tiên (nếu có) như: giấy xác nhận người có công, hộ nghèo, công nhân, cán bộ, viên chức…

Sau khi nộp hồ sơ, cơ quan chức năng hoặc chủ đầu tư sẽ thẩm định, xét duyệt theo tiêu chí pháp luật quy định. Người mua đủ điều kiện sẽ được ký hợp đồng mua bán hoặc hợp đồng thuê mua, đồng thời thực hiện các nghĩa vụ tài chính liên quan.

Cũng theo Luật sư Nguyễn Hùng Quân, người mua nhà ở xã hội cũng cần lưu ý, theo Điều 89, việc mua bán nhà ở xã hội giữa người mua và chủ đầu tư phải lập thành văn bản theo nội dung bắt buộc. Việc ứng tiền trước của người mua phải phù hợp với tiến độ dự án, trong đó lần đầu không vượt quá 30% giá trị hợp đồng (kể cả đặt cọc), tổng số tiền thanh toán không vượt quá 70% trước khi bàn giao và không quá 95% trước khi được cấp Giấy chứng nhận.

"Người mua nhà ở xã hội không được bán lại nhà ở trong thời hạn tối thiểu 5 năm kể từ ngày thanh toán đủ, trừ trường hợp bán lại cho chủ đầu tư hoặc cho đối tượng đủ điều kiện mua nhà ở xã hội, với giá bán bằng giá của chủ đầu tư và phải nộp thuế thu nhập cá nhân theo quy định", Luật sư Nguyễn Hùng Quân lưu ý.

Bên cạnh ưu điểm, nhà ở xã hội cũng có một số hạn chế như căn hộ này không thể dùng để thế chấp vay vốn cho các mục đích khác, trừ trường hợp vay mua chính căn hộ đó. Ngoài ra, do đặc thù quy hoạch, nhà ở xã hội thường không nằm ở vị trí trung tâm hay khu vực có hạ tầng, tiện ích đồng bộ như chung cư thương mại cao cấp nên người mua cần xem xét kỹ lưỡng các điều kiện đi lại, khoảng cách tới nơi làm việc, trường học, bệnh viện… để đảm bảo thuận tiện trong việc sinh sống lâu dài.