Theo Euronews, bài đăng của Bộ trưởng Ngoại giao Thụy Điển Maria Malmer Stenergard lan truyền mạnh trên mạng từ ngày 20/11, trong đó bà cho rằng tổng giá trị nhập khẩu của EU từ Nga kể từ khi Nga mở chiến dịch quân sự đặc biệt toàn diện tại Ukraine đã vượt mức viện trợ mà châu Âu dành cho Ukraine.

Theo bà Stenergard, các quốc gia châu Âu nói chung đã hỗ trợ Ukraine 187 tỉ euro. Bà nói: “Trong cùng giai đoạn, chúng ta đã nhập khẩu dầu và khí đốt từ Nga trị giá 201 tỉ euro. Nếu cộng thêm các mặt hàng nhập khẩu khác, tổng cộng là 311 tỉ euro”.

Bà nói với các phóng viên tại Brussels (Bỉ) rằng con số này đồng nghĩa với việc hỗ trợ cho Ukraine âm 124 tỉ euro.

Châu Âu nhập khẩu bao nhiêu từ Nga?

Kể từ khi Nga mở chiến dịch quân sự đặc biệt toàn diện, EU đã áp lệnh trừng phạt lên các sản phẩm năng lượng của Nga nhằm giảm phụ thuộc nặng nề vào dầu khí Nga.

Theo Eurostat, nhập khẩu từ Nga giảm khoảng 89% so với trước xung đột, nhưng vẫn còn đáng kể.

Nghiên cứu của Trung tâm Nghiên cứu Năng lượng và Không khí Sạch (CREA) cho thấy các quốc gia EU đã chi hơn 216 tỉ euro để mua nhiên liệu hóa thạch của Nga, bao gồm dầu thô, sản phẩm tinh chế, khí đốt chuyển qua đường ống và khí tự nhiên hóa lỏng (LNG), kể từ tháng 2/2022.

CREA cho biết doanh thu xuất khẩu nhiên liệu hóa thạch hàng tháng của Nga vào tháng 10/2025 giảm xuống mức thấp nhất kể từ khi chiến sự bùng nổ.

Tuy nhiên, EU vẫn là thị trường lớn nhất của LNG Nga. Chỉ riêng trong tháng 10/2025, năm quốc gia nhập khẩu hàng đầu gồm Hungary, Slovakia, Pháp, Bỉ và Romania đã chi tổng cộng 938 triệu euro để mua nhiên liệu hóa thạch Nga.

Hội đồng châu Âu cho biết trong tháng 10, khí đốt Nga vẫn chiếm khoảng 13% tổng nhập khẩu của EU năm 2025, giảm so với 18% năm trước nhưng vẫn đáng kể.
Khí đốt tự nhiên chưa bị trừng phạt và EU đặt hạn chót đến năm 2027 để 27 nước thành viên ngừng tất cả các giao dịch còn lại, nhưng lộ trình này đang bị thách thức, đặc biệt là Hungary, nước tìm cách được miễn trừ.

Ông Isaac Levi, trưởng nhóm phân tích năng lượng tại CREA, bình luận rằng các mặt hàng nhập khẩu ngoài khung trừng phạt như LNG, khí chuyển qua đường ống TurkStream, dầu thô qua đường ống Druzhba tới Hungary và Slovakia vẫn tiếp diễn hoặc thậm chí tăng, giúp Nga duy trì nguồn doanh thu đáng kể.

Nếu tính cả dầu khí và các mặt hàng nhập khẩu khác, dữ liệu Eurostat cho thấy EU nhập khẩu hàng hóa trị giá tổng cộng 297 tỉ euro kể từ tháng 2/2022, bao gồm phân bón, niken và sắt thép.

Châu Âu viện trợ cho Ukraine bao nhiêu?

So sánh của bà Stenergard gần đúng khi dùng số liệu chính thức của Ủy ban châu Âu và dữ liệu ước tính tổng nhập khẩu.

Theo tổng hợp của Ủy ban châu Âu, EU và các nước thành viên đã hỗ trợ Ukraine hơn 187 tỉ euro kể từ tháng 2/2022, trong đó khoảng 35% là khoản vay ưu đãi.

Nghiên cứu của Viện Kiel (chuyên theo dõi tổng mức hỗ trợ phân bổ cho Ukraine) cho thấy con số này còn thấp hơn nếu tính theo định nghĩa “hỗ trợ đã phân bổ”. “Phân bổ” là số tiền các chính phủ đã đồng ý cấp, không phải số tiền thực tế đã chi. Việc chi trả thực tế có thể thấp hơn hoặc mất thời gian.

Viện Kiel cho biết các tổ chức thuộc EU và các nước thành viên đã phân bổ 150 tỉ euro cho Ukraine kể từ đầu chiến sự.
Nếu tính toàn bộ châu Âu về mặt địa lý, bao gồm các nước không thuộc EU như Na Uy, Thụy Sĩ, Iceland và Anh, tổng viện trợ phân bổ là 177 tỉ euro.

Con số này bao gồm hỗ trợ tài chính, quân sự và nhân đạo song phương, được tổng hợp từ ngân sách chính phủ, thông báo chính thức và các nguồn công khai khác.

Ngoài các phân bổ, các chính phủ châu Âu còn cam kết viện trợ thêm nhưng chưa phân bổ.
Tổng cam kết viện trợ của EU và các nước thành viên là 214 tỉ euro. Tổng cam kết toàn châu Âu lên đến 273 tỉ euro.

Điều này giảm bớt chênh lệch giữa nhập khẩu hàng hóa Nga và viện trợ cho Ukraine, nhưng vẫn chưa hoàn toàn cân bằng.

Viện Kiel cũng không tính chi phí tiếp nhận người tị nạn Ukraine mà các nước châu Âu đã chịu.
Trong ước tính giả định cực đại, nếu tất cả người tị nạn dựa vào hỗ trợ công, châu Âu đã chi khoảng 160 tỉ euro từ năm 2022. Con số thực tế có thể thấp hơn.
Các khoản này bao gồm nhà ở, giáo dục, y tế và hỗ trợ xã hội, chi trả từ ngân sách trong nước của các nước châu Âu.

Do đó, so sánh của bà Stenergard khá chính xác nếu dùng số liệu Ủy ban châu Âu về viện trợ và so sánh với tổng nhập khẩu từ Nga.
Tuy nhiên, nếu tính cả các số tiền cam kết tương lai và ít nhất một phần hỗ trợ cho người tị nạn Ukraine, thì khoảng cách do Bộ trưởng Thụy Điển nêu sẽ thu hẹp.

Bù đắp khoảng trống trong tương lai

Dù viện trợ nhân đạo vẫn ổn định, nhưng Viện Kiel cho thấy viện trợ quân sự cho Kiev đã giảm mạnh từ mùa hè.
Phân bổ viện trợ quân sự từ châu Âu cho Ukraine giảm 57% so với nửa đầu năm, khi châu Âu mở rộng hỗ trợ quân sự để bù đắp khoảng trống do Mỹ để lại.

Tuần trước, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen kêu gọi các nước EU đạt thỏa thuận vào tháng 12 để đảm bảo nhu cầu quân sự và tài chính cho Ukraine trong hai năm tới.
Theo một lá thư gửi ngày 24/11, số tiền này ước tính 135,7 tỉ euro, trong đó có ba phương án chính mà các nước thành viên có thể dùng để hỗ trợ Kiev.