Đoạn sông Đáy giáp ranh giữa xã Hoàng Nam, huyện Nghĩa Hưng (tỉnh Nam Định) và xã Khánh Tiên, huyện Yên Khánh (tỉnh Ninh Bình) nay rộng hơn nhiều “nhờ” hiện tượng sạt lở nghiêm trọng vùng bãi bồi thuộc địa phận xã Hoàng Nam. Nguyên nhân gây ra tình trạng sạt lở này là do nạn "cát tặc".

Tàu hút cát trên sông Đáy, đoạn chảy qua địa phận xã Hoàng Nam (Nghĩa Hưng). Ảnh: Dương Đức

Xã Hoàng Nam nằm ngay ngã ba Lục Bộ, điểm giao giữa sông Đào và sông Đáy. Bên kia sông Đáy là địa phận xã Khánh Tiên, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình. Bãi bồi ven ngã ba Lục Bộ của 5 xóm Châu Thành Tây, Châu Thành Đông, Phủ, Phố, Bơn thuộc xã Hoàng Nam có tổng diện tích khoảng 70 mẫu. Từ năm 1993, bãi bồi này đã được giao cho nhân dân 5 xóm của xã Hoàng Nam canh tác. Tuy nhiên, ông Trần Duy Nhiệm, Chủ tịch UBND xã Hoàng Nam cho biết, 10 năm trở lại đây, khi nhu cầu về vật liệu xây dựng tăng mạnh thì tình trạng khai thác cát trái phép tại đoạn sông Đáy qua địa phận xã Hoàng Nam diễn ra ngang nhiên hơn. Đỉnh điểm là vào khoảng tháng 5, tháng 6 năm nay, các phương tiện hút cát liên tục, bất kể ngày đêm, thậm chí các phương tiện còn áp sát chân bãi bồi để khai thác, gây sạt lở nghiêm trọng. Vào lúc cao điểm có tới 6 - 7 thuyền sắt (trọng tải trên 150 tấn) không rõ biển số đến hút cát thường xuyên tại khu vực 2 xóm Châu Thành Đông và Châu Thành Tây.

Chính quyền địa phương đã nhiều lần ra ngăn cản nhưng các phương tiện không chấp hành, thậm chí còn mang theo hung khí đe dọa người dân. Theo Chủ tịch UBND xã Hoàng Nam, hơn 5 ha đất bãi bồi bị trôi xuống sông. Xã đã nhiều lần gửi công văn đề nghị đến các cơ quan chức năng, trong đó có Công an tỉnh Nam Định, nhưng không có cơ quan nào đến giải quyết. Sau đó mới biết toàn bộ tuyến sông Đáy là do lực lượng cảnh sát giao thông đường thủy tỉnh Ninh Bình quản lý, kiểm soát.

Ông Ngô Xuân Hương, Trưởng xóm Châu Thành Tây, xã Hoàng Nam bức xúc: Các phương tiện đến khai thác ồ ạt nhất là vào khoảng giữa năm nay. Các tàu sử dụng máy cuốc, máy hút để hút cát dưới lòng sông Đáy. Khi dân ra xua đuổi thì các phương tiện lại chạy ra xa để hoạt động.

Mới đây, sau khi UBND xã Hoàng Nam tiếp tục gửi văn bản tới chính quyền các cấp và cả Công an tỉnh Ninh Bình, tình trạng khai thác cát tạm lắng trong vài tuần. Nhưng sau đó, một số tàu lại tiếp tục xuất hiện, khai thác cát đen trái phép tại ngã ba sông Đáy - sông Đào. Ngày nào cũng thế, các tàu thường chọn thời điểm 3 - 4 giờ và 12 - 13 giờ để hoạt động. Sau một thời gian mật phục, trưa 10/9, lực lượng cảnh sát giao thông đường thủy Nam Định đã bắt giữ, xử lý một tàu xi măng có trọng tải trên 150 tấn đang hút cát trái phép tại ngã ba Lục Bộ thuộc địa phận sông Đào.

Nguyễn Trường