Nếu như năm 2024 chứng kiến tiền kỹ thuật số củng cố vị thế như một thành tố không thể bỏ qua của thị trường tài chính toàn cầu, thì năm 2025 được xem là năm “bản lề”, khi tiền kỹ thuật số dần thoát khỏi "vùng xám" pháp lý để bước vào giai đoạn được công nhận và quản lý có điều kiện. Ngày 18/7, tổng vốn hóa thị trường tiền số toàn cầu lần đầu vượt mốc 4.000 tỷ USD, trước khi hạ nhiệt về khoảng 3.000 tỷ USD vào cuối năm. Đà tăng này không chỉ phản ánh tâm lý đầu cơ, mà còn cho thấy sự dịch chuyển của dòng vốn tổ chức, cùng kỳ vọng vào một môi trường pháp lý minh bạch hơn cho tài sản số.

Một trong những yếu tố tạo cú hích lớn cho thị trường tiền kỹ thuật số năm 2025 là sự thay đổi chính sách tại Mỹ sau khi Tổng thống Donald Trump trở lại Nhà Trắng vào tháng 1. Là người công khai ủng hộ tiền số, ông Trump đã nhanh chóng tạo dấu ấn bằng việc ký ban hành Đạo luật Hướng dẫn và Thiết lập đổi mới quốc gia đối với Stablecoin (GENIUS) – văn bản pháp lý liên bang đầu tiên điều chỉnh toàn diện lĩnh vực stablecoin tại Mỹ. Đạo luật này tạo ra khuôn khổ rõ ràng cho việc phát hành, lưu hành và giám sát các đồng tiền ổn định neo theo tiền pháp định, được giới đầu tư đánh giá là bước đi then chốt nhằm khai mở tiềm năng ứng dụng của stablecoin trong thanh toán và tài chính xuyên biên giới. Cùng với đó, Hạ viện Mỹ thông qua thêm hai dự luật quan trọng: một thiết lập khung pháp lý tổng thể cho tài sản số, và một cấm phát hành đồng tiền kỹ thuật số của Ngân hàng Trung ương Mỹ (CBDC). Các dự luật này hiện đang chờ Thượng viện xem xét, song đã đủ để phát đi tín hiệu chính sách thân thiện với thị trường.

Tại châu Á, bức tranh chính sách thể hiện sự phân hóa rõ nét. Trung Quốc đại lục tiếp tục duy trì lệnh cấm nghiêm ngặt, coi tiền số là rủi ro đối với ổn định tài chính. Trái lại, Hong Kong (Trung Quốc) đang nổi lên như trung tâm tài sản số khu vực, với lộ trình 12 sáng kiến nhằm phát triển thị trường và việc thông qua Dự luật Stablecoin, tạo nền móng pháp lý cho các tổ chức phát hành tài sản số neo theo tiền pháp định.

Hàn Quốc bước vào giai đoạn mới khi cho phép các sàn giao dịch và tổ chức phi lợi nhuận tham gia thị trường theo khung pháp lý có hiệu lực từ tháng 6. Chính quyền Tổng thống Lee Jae Myung theo đuổi chính sách thân thiện với tiền số, đề xuất hợp pháp hóa các quỹ giao dịch trao đổi (ETF) tiền số giao ngay và xây dựng hệ sinh thái stablecoin neo theo đồng won.

Nhật Bản cũng có bước đi đáng chú ý khi chuyển giám sát tiền số từ Luật Dịch vụ Thanh toán sang Luật Công cụ tài chính và giao dịch chứng khoán (FIEA), chính thức công nhận tiền số như một sản phẩm đầu tư. Đồng stablecoin đầu tiên bằng đồng yen đã được phê duyệt, trong khi chính phủ xem xét giảm thuế để kích thích thị trường.

Tại Đông Nam Á, Thái Lan thử nghiệm chương trình TouristDigiPay cho phép du khách đổi tiền số sang baht để chi tiêu, vừa hỗ trợ du lịch, vừa thăm dò khả năng tích hợp tài sản số vào nền kinh tế thực. Australia cũng ban hành dự luật quản lý tiền số và stablecoin, kết hợp cấp phép với siết chặt chống rửa tiền.

Liên minh châu Âu (EU) tập trung vào việc đưa các quy định đã ban hành vào thực thi. Đạo luật Thị trường tài sản điện tử (MiCA) chính thức có hiệu lực từ cuối năm 2024, đặt ra chuẩn mực thống nhất cho các nhà cung cấp dịch vụ tài sản số trong toàn khối. Song song với MiCA, Đạo luật Phục hồi Hoạt động Kỹ thuật số (DORA) có hiệu lực từ ngày 17/1/2025, buộc các công ty tài chính - bao gồm doanh nghiệp tiền số – phải tăng cường năng lực phòng thủ trước rủi ro công nghệ và tấn công mạng.
Bên cạnh sự bùng nổ của thị trường, năm 2025 cũng chứng kiến sự gia tăng đáng báo động của tội phạm tài sản số. Từ đầu năm đến nay, các vụ tấn công và lừa đảo đã gây thiệt hại khoảng 2,54 tỷ USD – tăng gần 50% so với năm 2024, dù số vụ việc chỉ bằng một nửa. Điển hình là vụ nhóm tin tặc Lazarus đánh cắp 1,5 tỷ USD Ether từ sàn Bybit vào tháng 2, sau đó nhanh chóng chuyển đổi sang Bitcoin thông qua các nền tảng hoán đổi. Cùng thời điểm, nhiều tài khoản nạp của Binance ghi nhận dòng tiền Ether tăng đột biến, cho thấy mức độ tinh vi và tốc độ luân chuyển đáng lo ngại của dòng tiền phi pháp.

Các chuyên gia cảnh báo rằng việc nới lỏng quản lý, trong khi thiếu chuẩn mực toàn cầu thống nhất, đang tạo ra “cửa hậu” cho các mạng lưới tội phạm xuyên quốc gia lợi dụng. Trong báo cáo mới nhất, Ủy ban ổn định tài chính (FSB) của G20 thừa nhận tiến bộ trong xây dựng khung pháp lý tiền số, song cảnh báo việc triển khai vẫn phân mảnh và thiếu phối hợp. Đặc biệt, hầu như chưa có quốc gia nào sở hữu khuôn khổ hoàn chỉnh cho stablecoin, trong khi các đồng tiền ổn định neo theo USD ngày càng gắn chặt với hệ thống tài chính truyền thống.

Theo Tổng Thư ký FSB John Schindler, các giao dịch tài sản số có thể di chuyển qua hàng chục quốc gia chỉ trong vài giây, vượt xa khả năng phản ứng của các cơ quan quản lý quốc gia. Chuyên gia về rủi ro tài chính Linda Moreno nhận định khoảng cách giữa tốc độ vận hành của dòng tiền và năng lực quản trị đang ngày càng nới rộng.

Là một trong những quốc gia có tỷ lệ chấp nhận tiền số cao, Việt Nam năm 2025 đã có bước tiến quan trọng về thể chế. Việc Quốc hội thông qua Luật Công nghiệp Công nghệ số 2025 (Luật số 71/2025/QH15) và Chính phủ ban hành Nghị quyết 05/2025/NQ-CP triển khai thí điểm thị trường tài sản mã hóa tại Việt  đã mở ra hành lang pháp lý chính thức, đặt nền móng cho quản lý và phát triển thị trường từ năm 2026. Cách tiếp cận “thí điểm có kiểm soát” được đánh giá là phù hợp trong bối cảnh thị trường biến động nhanh, cho phép cơ quan quản lý vừa theo dõi rủi ro, vừa tận dụng tiềm năng đổi mới. Mục tiêu là quản lý chặt chẽ, bảo vệ nhà đầu tư và minh bạch hóa thị trường số, từ đó tạo dựng niềm tin và khơi thông tiềm năng của dòng tiền kỹ thuật số.

Có thể thấy năm 2025 ghi nhận sự thay đổi rõ rệt với những quy định thông thoáng hơn, góp phần “cởi trói” cho tiền kỹ thuật số. Tuy nhiên, “nút thắt” lớn nhất hiện nay đối với các nhà quản lý là xây dựng khung pháp lý thống nhất, vừa hạn chế rủi ro tài chính vừa khơi thông sự đổi mới sáng tạo. Giới chuyên gia khẳng định niềm tin vào thị trường tiền kỹ thuật số chỉ tồn tại khi tính an toàn và minh bạch được đảm bảo bằng luật pháp và công nghệ. Dự báo năm 2026, lĩnh vực tiền kỹ thuật số tiếp tục đà tăng trưởng đáng kể nhờ khung pháp lý rõ ràng hơn, những tiến bộ về công nghệ, cơ sở hạ tầng và các điều kiện kinh tế vĩ mô thuận lợi.