Những mô hình sáng tạo trong “thời dịch”

Hưởng ứng lời kêu gọi và chỉ đạo của Chính phủ về việc hạn chế không tụ tập đông người, phòng tránh lây nhiễm bệnh, lần đầu tiên sau nhiều năm, Trung ương Đoàn và hầu hết các tỉnh, thành đoàn không tổ chức Lễ ra quân Tháng Thanh niên. Thay vào đó, các cấp bộ Đoàn đã triển khai, tuyên truyền, vận động đoàn viên, thanh niên thực hiện nhiều hoạt động sáng tạo, thiết thực, góp phần chung tay cùng cả hệ thống chính trị phòng, chống dịch COVID-19.

Đẩy mạnh tuyên truyền, các báo, tạp chí của Đoàn đã tập trung thông tin về dịch COVID-19 và cách phòng, chống. Nhiều báo và chuyên trang, website xây dựng mục riêng, cập nhật, đăng tải kịp thời, chuẩn xác thông tin về tình hình diễn biến dịch bệnh, các chỉ đạo của cấp trên và công tác phòng, chống dịch. Các cấp bộ Đoàn phát huy lực lượng thanh niên, phương tiện truyền thông và mạng xã hội để tuyên truyền tới đông đảo người dân, thanh thiếu nhi để chủ động phòng, chống dịch; phát tờ rơi cho nhân dân, tổ chức các điểm hướng dẫn 6 bước rửa tay diệt khuẩn tại nơi công cộng; dọn dẹp, phun thuốc khử trùng...

Nhiều tỉnh, thành đoàn thường xuyên cập nhật, chia sẻ các tin bài, mô hình hay trong phòng, chống dịch trên mạng xã hội; tổ chức thi thiết kế infographic với nội dung trực quan, sinh động, quay video clip tuyên truyền phòng, chống dịch COVID-19, trong đó có video “Vũ điệu rửa tay” tạo được hiệu ứng lan truyền rất tích cực… Bên cạnh đó, nhiều tỉnh, thành đoàn đã thành lập và duy trì hoạt động của đội hình thanh niên tình nguyện ứng phó với dịch bệnh; “Đội phản ứng nhanh phòng, chống dịch COVID-19”…

Trong Tháng Thanh niên hàng năm, các cơ sở Đoàn đều chủ động xây dựng những công trình mang dấu ấn của thanh niên, các mô hình sáng tạo, phù hợp với thực tiễn vùng miền và nhu cầu thiết yếu của cộng đồng. Trong Tháng Thanh niên năm 2020 mô hình xây dựng các “Điểm rửa tay” sáng tạo từ vật dụng tái chế để phục vụ người dân tại nơi công cộng được nhiều Đoàn cơ sở lựa chọn, với ưu điểm dễ thực hiện, cơ động và chi phí thấp - chỉ với những chiếc lốp xe tái chế, kết hợp chậu rửa inox và trang trí, sơn vẽ đẹp mắt.

Mô hình “Ba không, Bốn có” là giải pháp tuyên truyền đem lại hiệu quả tích cực, được nhiều tỉnh, thành đoàn triển khai tới các cơ sở đoàn trực thuộc và tới từng đoàn viên, thanh niên, để mỗi người là một tuyên truyền viên tới cộng đồng, làng xóm, gia đình mình.

“Ba không" gồm: Không tổ chức hoạt động tập trung đông người, hạn chế tối đa tham gia hoạt động tập thể, đám cưới, đám tang, lễ hội; Không chủ quan, hạn chế bắt tay ngăn ngừa lây lan dịch bệnh; Không chia sẻ, lan truyền thông tin thiếu chính xác về dịch bệnh.

"Bốn có" gồm: Có thông tin, nhận thức đúng về tình hình dịch bệnh và các biện pháp phòng, chống; Có khai báo y tế toàn dân; Có sử dụng khẩu trang, nước rửa tay, nước súc họng diệt khuẩn để bảo vệ sức khỏe; Có ý thức và hành động đúng trong việc cưới, việc tang, đảm bảo văn minh, an toàn trong tình hình dịch bệnh diễn biến phức tạp.

Phát khẩu trang, nước rửa tay tại các chợ dân sinh và đeo khẩu trang cho các em nhỏ, người già thờ ơ với dịch bệnh; thành lập đội hình phòng, chống dịch bệnh, hỗ trợ nhu yếu phẩm cho các hộ gia đình trong diện cách ly… chỉ là hai trong số rất nhiều những hoạt động của tuổi trẻ cả nước trong Tháng Thanh niên. Phát huy tinh thần sáng tạo của những người trẻ, “Thu đổi khẩu trang lấy phế liệu” cũng là mô hình nhận được sự ủng hộ của đa số người dân, bởi tính thiết thực trong thời điểm khan hiếm khẩu trang ở nhiều nơi.

Đoàn viên, thanh niên đã vận động các nguồn lực để được tài trợ hoặc huy động đóng góp kinh phí mua khẩu trang, sau đó tuyên truyền cho người dân thu gom rác thải nhựa để đổi lấy khẩu trang. Đây là mô hình được đánh giá có “tác dụng kép”, khi vấn đề về rác thải nhựa nói riêng và biến đổi khí hậu nói chung trên toàn cầu không hề vì dịch bệnh mà có dấu hiệu dừng lại.

Đi từng ngõ, gõ từng nhà vận động khai báo y tế

Ngày 9/3/2020, trước những diễn biến mới của dịch COVID-19, Bộ Thông tin và Truyền thông và Bộ Y tế đã cho ra mắt hai ứng dụng hỗ trợ phòng dịch, trong đó có ứng dụng khai báo y tế tự nguyện dành cho người dân Việt Nam NCOVI. Ứng dụng NCOVI được tạo ra để người dân chủ động cung cấp các thông tin cá nhân và tình hình sức khỏe của bản thân bằng cách khai báo y tế tự nguyện. Đây cũng là kênh chính thức để cơ quan nhà nước có thẩm quyền gửi các khuyến cáo tới người dân về tình hình dịch bệnh.

Sau 20 ngày triển khai, ứng dụng NCOVI được ghi nhận trở thành một trong các ứng dụng đứng đầu danh sách ứng dụng miễn phí trên nền tảng hệ điều hành iOS và nền tảng Android, song số lượng lượt khai báo y tế vẫn chưa đạt đúng mức kỳ vọng. 

Tại cuộc làm việc với Ban Bí thư Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh sáng 25/3, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc mong muốn, bên cạnh màu áo xanh của lực lượng Quân đội thì màu áo xanh thanh niên sẽ là một hình ảnh đẹp, “tấm gương quý” trong thời điểm này để thúc đẩy ngăn ngừa dịch bệnh ở nước ta.

Thủ tướng yêu cầu sự mạnh mẽ vào cuộc của đoàn viên, thanh niên trong các hoạt động phòng, chống dịch, nhân rộng các mô hình hay, cách làm hiệu quả, vận động nguồn lực xã hội hỗ trợ công tác phòng, chống dịch, trong đó có việc đẩy mạnh khai báo y tế và hỗ trợ khai báo y tế. “Không chỉ 6,3 triệu đoàn viên cần tham gia khai báo y tế tự nguyện một cách tốt nhất mà còn giúp người dân khai báo y tế”, Thủ tướng nêu rõ.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cũng nhấn mạnh: Khai báo y tế là biện pháp vô cùng quan trọng, thiết thực. Việc khai báo y tế chỉ là một khâu, song phải thực hiện đồng bộ các giải pháp thì mới chống dịch hiệu quả. Quan trọng là  phải khai báo thật, chính xác để giúp loại hết các trường hợp nguy cơ, khoanh vùng được những người cần cách ly.

Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng, ngay trong ngày 26/3, Ban Bí thư Trung ương Đoàn đã yêu cầu Ban thường vụ các tỉnh, thành đoàn và đoàn trực thuộc khẩn trương triển khai việc khai báo y tế trên ứng dụng NCOVI. Bí thư Thường trực Trung ương Đoàn Nguyễn Anh Tuấn cho biết, Trung ương Đoàn đã có các văn bản chỉ đạo, đôn đốc các tỉnh, thành Đoàn trên toàn quốc để huy động thanh niên tự khai báo và khai báo giúp người dân.

Nhấn mạnh đây là nhiệm vụ khẩn cấp, Trung ương Đoàn yêu cầu các đơn vị cơ sở đẩy mạnh tuyên truyền trong đoàn viên, thanh thiếu niên và người dân; thường xuyên đăng tải các thông tin chính thống phản ánh về hoạt động phòng, chống dịch COVID-19 của cả nước, mỗi địa phương và thanh niên.

Đoàn Thanh niên đặt mục tiêu 100% đoàn viên, hội viên thực hiện khai báo y tế và cập nhật thông tin y tế hằng ngày trên ứng dụng NCOVI; đồng thời vận động, hướng dẫn, giúp đỡ người thân trong gia đình, nơi cư trú thực hiện khai báo và cập nhật thông tin y tế. Đặc biệt ở những vùng khó khăn, không có điều kiện ứng dụng công nghệ thông tin thì lực lượng đoàn viên, thanh niên đến tận nhà dân để khai báo giúp.

Ban Thường vụ các tỉnh, thành đoàn và đoàn trực thuộc còn có trách nhiệm báo cáo với Ban Chỉ đạo phòng chống dịch COVID-19 tại các địa phương, phối hợp với ngành y tế triển khai các đội hình thanh niên tình nguyện thường xuyên nắm bắt tình hình sức khỏe, hỗ trợ người cao tuổi, người yếu thế, người có bệnh nền thực hiện khai báo và cập nhật thông tin y tế qua mạng, trực tiếp tại gia đình hoặc nơi làm việc; tổ chức các đội hình tình nguyện hỗ trợ các nơi cách ly, vận động ủng hộ nguồn lực, đề xuất sáng kiến tham gia phòng, chống dịch…

Tại xã Duy Phú (huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam), trên nhiều tuyến đường, chợ dân sinh và những khu vực đông dân cư, mỗi khi có người đi qua, các bạn trẻ trong một đội hình tình nguyện lại nhanh tay đến phát tờ rơi tuyên truyền hoặc tặng khẩu trang miễn phí và hướng dẫn cách đeo. Đặc biệt, các bạn chia từng nhóm nhỏ, từ 2-3 người, được trang bị khẩu trang y tế, đến từng nhà, gặp từng người dân hướng dẫn khai báo y tế.

Anh Hồ Tấn Oanh, Bí thư Đoàn xã Duy Phú, cho biết, sau khi Chính phủ kêu gọi toàn dân khai báo y tế để kiểm soát dịch COVID-19, đoàn xã đã đến từng ngõ, gõ từng nhà để giúp người dân thực hiện khai báo y tế. Chỉ trong hai ngày cuối tuần, hầu hết cán bộ đoàn, hội, đội huyện Duy Xuyên đã hoàn thành việc khai báo y tế và cập nhật thông tin y tế hằng ngày trên ứng dụng NCOVI cho cá nhân, gia đình. Ngoài ra, các cấp bộ đoàn toàn huyện còn tập trung hướng dẫn đối với những người đi làm ăn xa trở về địa phương, những người đi từ vùng có người nghi nhiễm và nhiễm dịch bệnh.

Nhờ sự chung tay của đoàn viên thanh niên, số lượt tải và bản khai y tế trên ứng dụng NCOVI đã tăng mạnh. Theo thống kê của Tập đoàn Bưu chính - Viễn thông Việt Nam, đến 18 giờ ngày 29/3/2020, số lượng khai báo y tế toàn dân tăng gấp 7 lần so với con số ngày 25/3/2020 (từ 319.438 người khai báo lên hơn 2,12 triệu người). Trong đó, số người dưới 40 tuổi là hơn 1,68 triệu, chiếm hơn 79%.

Đặc biệt, ở các tỉnh, thành miền núi phía Bắc từ chỗ số lượng khai báo chỉ vài trăm người, đã tăng nhanh như Lạng Sơn tăng từ 458 lên 21.197 người; Cao Bằng tăng từ 612 lên 14.582 người; Bắc Kạn từ 414 lên 11.928 người; Hà Giang từ 612 lên 6.777 người..., trong số đó có khoảng 80% là người trẻ.

Những con số ấn tượng trên đã phần nào thể hiện sự nỗ lực chung tay của toàn thể cán bộ, đoàn viên, thanh niên Việt Nam để cùng cả nước đẩy lùi dịch bệnh COVID-19. Tuy nhiên, mục tiêu 6,3 triệu đoàn viên, thanh niên khai báo y tế hiện vẫn chưa đạt. Vì vậy, theo Bí thư Thường trực Trung ương Đoàn Nguyễn Anh Tuấn, Ban Bí thư Trung ương Đoàn sẽ tiếp tục chỉ đạo các cơ sở Đoàn thực hiện quyết liệt hơn nữa để phấn đấu đạt được chỉ tiêu này.

Tại cuộc đối thoại trực tuyến với đoàn viên, thanh niên trong và ngoài nước về chủ đề “Khát vọng thanh niên Việt Nam” diễn ra vào đúng dịp kỷ niệm thành lập Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh 26/3, Bí thư thứ Nhất Trung ương Đoàn Lê Quốc Phong đã khẳng định, nói đến thanh niên là nói đến tinh thần cống hiến, tình nguyện. Những bạn trẻ đang tham gia chống dịch ở tuyến đầu hiện nay chính là những hình ảnh đẹp, thuyết phục nhất, chứng minh cho khát vọng của giới trẻ lúc này.

Đó là các y, bác sĩ hết lòng chăm sóc, chữa trị cho người bệnh; bộ đội bảo vệ, chăm sóc, che chở người dân ở khu cách ly. Đó là hình ảnh người chiến sỹ trẻ ở cửa khẩu, dù đối diện với nguy cơ dịch bệnh nhưng vẫn làm việc hết mình để ngăn dịch bệnh. Thanh niên tình nguyện ở khu cách ly làm nhiều việc giúp cho người thực hiện cách ly. Đó là hình ảnh trí thức trẻ bằng khả năng, kiến thức của mình, nghiên cứu sản phẩm dung dịch sát khuẩn, buồng khử khuẩn... giúp cho công tác phòng bệnh.