Tuy nhiên, bên cạnh đó, cũng phát sinh một số bất cập, hạn chế khó tránh khỏi. Từ thực tế đó, TP Hồ Chí Minh cùng với sự hỗ trợ của Trung ương, các bộ, ngành liên quan đã từng bước điều chỉnh, đưa ra những giải pháp mới nhằm thực hiện tốt hơn trong thời gian tới.

Loay hoay chuyện giấy đi đường

Việc kiểm soát di chuyển của người dân là hết sức cần thiết để giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm khi vẫn còn rất nhiều F0 trong cộng đồng; đồng thời để tổ chức lấy mẫu, xét nghiệm, khoanh vùng, truy vết cũng như tổ chức tiêm vaccine nhanh, kịp thời, quyết liệt và hiệu quả hơn. Trước yêu cầu này, từ ngày 23/8, Thành phố siết chặt, áp dụng các biện pháp quyết liệt hơn để kiểm soát việc di chuyển của người dân. Qua 7 ngày thực hiện, có thể thấy đại đa số người dân chấp hành tốt.

Tuy nhiên, trong quá trình siết chặt việc ra đường cũng thể hiện phần nào sự lúng túng khi Thành phố ban hành nhiều văn bản, nhanh chóng có nhiều điều chỉnh trong thời gian rất ngắn, việc thực hiện thiếu nhất quán giữa các địa phương đã gây khó khăn cho người dân, doanh nghiệp. Thậm chí, xuất hiện một số đối tượng làm giả giấy đi đường để “thông chốt”, gây mất an ninh trật tự, tiềm ẩn nguy cơ lây nhiễm, gây áp lực lên công tác phòng, chống dịch COVID-19.

Để phục vụ cho việc thực hiện nghiêm giãn cách xã hội theo Chỉ thị 16/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ bắt đầu từ 0 giờ ngày 23/8, trước đó, ngày 21/8, UBND Thành phố ban hành văn bản về tăng cường kiểm soát các nhóm đối tượng được phép lưu thông. Thủ trưởng cơ quan, đơn vị nơi 17 nhóm đối tượng được phép ra đường sẽ cấp giấy đi đường. Tuy nhiên, đến ngày 22/8, UBND Thành phố ban hành văn bản điều chỉnh, bổ sung. Tiếp đến ngày 23/8, khi toàn Thành phố đang thực hiện tăng cường Chỉ thị 16/CT-TTg, UBND TP Hồ Chí Minh tiếp tục có văn bản điều chỉnh, bổ sung một số nội dung, bổ sung các đối tượng được ưu tiên và không yêu cầu có giấy đi đường khi qua chốt trạm đối với các đối tượng ưu tiên này. Đặc biệt, trong lần thay đổi này, Thành phố thống nhất giao Công an Thành phố là đơn vị in, ký cấp giấy đi đường cho toàn bộ các nhóm đối tượng được ra đường.

Đến ngày 24/8, Công an TP Hồ Chí Minh có thông báo hướng dẫn việc kiểm soát phương tiện được phép lưu thông trên đường theo các chỉ đạo trước đó của Ủy ban nhân dân Thành phố. Việc áp dụng mẫu giấy đi đường mới do Công an Thành phố cấp bắt đầu từ 0 giờ ngày 25/8. Kể từ lúc điều chỉnh đến khi áp dụng chỉ “vỏn vẹn” hơn 1 ngày, trong khi cả Thành phố đang giãn cách đã gây không ít khó khăn, thậm chí phiền toái cho người dân, cơ quan Nhà nước và doanh nghiệp.

Theo lý giải của ông Nguyễn Nguyên Phương, Phó Giám đốc Sở Công thương Thành phố, ngay ngày đầu tiên áp dụng nhân viên các doanh nghiệp ra đường phải có giấy đi đường, Sở Công Thương đã nỗ lực cấp được 80.000 giấy đi đường cho các hệ thống phân phối và các đối tượng liên quan, trong đó có doanh nghiệp kinh doanh gas, dịch vụ logistics, shipper… Tuy nhiên, do lượng hồ sơ đăng ký quá lớn, khó có thể giải quyết kịp thời cho tất cả các loại hình trên. “Quy định mới là từ ngày 25/8, tất cả giấy đi đường phải do Công an TP Hồ Chí Minh cấp phát, dẫn tới việc những giấy đi đường đã được Sở Công Thương cấp trước đó phải hủy hết, giải quyết lại từ đầu. Trong khi đó, Sở Công Thương đã nhận được khoảng 100.000 hồ sơ đề nghị cấp giấy đi đường của doanh nghiệp, nhưng chỉ nhận được 40.000 mẫu giấy đi đường từ cơ quan Công an TP Hồ Chí Minh, nên buộc phải cân nhắc, cắt giảm khoảng 60.000 hồ sơ. Hiện nay, Sở Công Thương đang nỗ lực giải quyết các hồ sơ còn lại, nếu thiếu sẽ có văn bản đề xuất Công an cấp thêm giấy đi đường để giải quyết cho doanh nghiệp”, đại diện Sở Công Thương TP Hồ Chí Minh cho biết.

Thượng tá Lê Mạnh Hà, Phó Trưởng phòng Tham mưu, Công an TP Hồ Chí Minh cho biết: Qua thực tế cấp giấy phép lưu thông cho các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp vẫn có những khó khăn, vướng mắc nhất định. Từ ngày 29/8, để tạo thuận lợi hơn cho hoạt động lưu thông nhằm thực hiện công vụ, Công an Thành phố đã có một số điều chỉnh. Cụ thể, những xe chở nhân viên của các cơ quan, doanh nghiệp đi thực hiện công vụ nhưng không có mã QR Code, chỉ cần 1 người trên xe có giấy phép lưu thông, khai báo y tế và đảm bảo các biện pháp chống dịch thì sẽ được lưu hành. Những tài xế đi xét nghiệm SARS-CoV-2 để phục vụ việc cấp mã "luồng xanh" cho phương tiện; người có vé máy bay để đi nước ngoài du học, về các tỉnh, thành phố khác… không cần giấy đi đường, chỉ cần chứng minh thuộc nhóm đối tượng này như hướng dẫn trước đây thì vẫn được phép lưu thông trên đường theo lộ trình “1 cung đường, 2 điểm đến”. Trong khi đó, những nhân viên vận chuyển gas (bình 12kg trở lên) lưu thông tại các vùng dân cư chỉ cần có giấy giao hàng, địa chỉ nơi nhận và khai báo y tế cũng được phép lưu thông.
       
Gỡ rối mô hình “đi chợ hộ”

Mặc dù đáp ứng phần nào nhu cầu của người dân trong thời gian thực hiện nghiêm giãn cách xã hội nhưng mô hình “đi chợ hộ” nhanh chóng bộc lộ hạn chế khi các siêu thị quá tải về đơn hàng dẫn đến thời gian giao hàng chậm, một bộ phận người dân có đặt hàng nhưng không nhận hàng và không thanh toán. Khi tạm ngưng hoạt động lực lượng shipper tại 8 địa bàn “vùng đỏ” đã dẫn tới quá tải đơn hàng "đi chợ hộ". Người dân phản ánh không được phản hồi đơn hàng, đơn vị kinh doanh tạm ngưng nhận đơn hàng mới để xử lý đơn hàng đã nhận...

Đánh giá sau một tuần triển khai "đi chợ hộ", ông Nguyễn Nguyên Phương, Phó Giám đốc Sở Công thương TP Hồ Chí Minh cho biết, do nhu cầu mỗi cá nhân khác nhau nên thiết kế danh mục, combo hàng hóa tiêu dùng thiết yếu đang là vấn đề gây trở ngại nhất định cho nhà bán lẻ, đơn vị kinh doanh. Ngoài ra cũng cần thời gian nhất định để triển khai việc trả đơn hàng "đi chợ hộ”. Trong những ngày qua, tiếp thu phản ánh của người dân ở một số địa bàn về combo "đi chợ hộ", lực lượng liên ngành đã và đang phối hợp cùng nhà bán lẻ, đơn vị kinh doanh để gỡ rối. Theo đó, Sở Công thương Thành phố đã yêu cầu nhà bán lẻ, doanh nghiệp khẩn trương điều chỉnh combo "đi chợ hộ" phù hợp nhu cầu người dân và đảm bảo cả về chủng loại, số lượng, chất lượng hàng hóa tiêu dùng thiết yếu.

“Dự kiến trong những ngày tới, khi lượng hàng hóa tiêu dùng thiết yếu trong dân giảm xuống, nhu cầu mua sắm tăng lên sẽ khiến lưu lượng hàng hóa luân chuyển rất lớn, càng tạo áp lực lên lực lượng "đi chợ hộ" và hệ thống bán lẻ, phân phối. Vì vậy, để hoạt động bán lẻ không bị mắc kẹt ở khâu phân phối, cần tính toán phương án để người dân đăng ký trực tiếp với nhà bán lẻ, đơn vị kinh doanh và giao hàng bằng shipper”, ông Nguyễn Nguyên Phương cho biết thêm.  

Trong khi đó, theo ông Nguyễn Anh Đức, Tổng Giám đốc Liên hiệp Hợp tác xã Thương mại TP Hồ Chí Minh (Saigon Co.op), Thành phố không thiếu mặt hàng thiết yếu theo yêu cầu của người dân. Vấn đề hiện nay là hoạt động bán lẻ bị mắc kẹt ở khâu phân phối, cụ thể là việc trả đơn hàng "đi chợ hộ" từ điểm bán đến tay người dân. Bên cạnh phối hợp với sở, ngành và chính quyền địa phương, Saigon Co.op đang chủ động tháo gỡ từng bước bằng giải pháp ưu tiên đơn hàng có liên quan người lớn tuổi, trẻ em và nhóm người yếu thế. Hiện nay, Saigon Co.op có gần 400 địa điểm phân phối tại TP Hồ Chí Minh, mỗi điểm có thể phục vụ 10.000 hộ, với 40.000 dân, trung bình 2.200 tấn hàng hóa mỗi ngày. 

Nhằm khắc phục hiện trạng trên, ngày 29/8, UBND TP Hồ Chí Minh đã cho phép lực lượng shipper theo danh sách của Sở Công Thương Thành phố được lưu thông ra đường theo phạm vi một quận, huyện, thành phố Thủ Đức trong thời gian thực hiện giãn cách xã hội với yêu cầu tiêm ít nhất 1 mũi vaccine phòng, chống COVID-19 và xét nghiệm nhanh âm tính (1 ngày/lần) tại 8 quận "vùng đỏ". Ngoài ra, UBND TP Hồ Chí Minh cũng giao Công an Thành phố phân bổ cho Sở Công Thương 20.000 giấy đi đường cho nhân viên hệ thống bán lẻ để bổ sung thêm lực lượng chuẩn bị đơn hàng, thực hiện các gói combo, đảm bảo phục vụ kịp thời nhu cầu của người dân. Thời gian thực hiện từ ngày 30/8 cho đến khi có thông báo mới.

Hiện, bình quân mỗi ngày nhu cầu lương thực, thực phẩm của người dân trên địa bàn Thành phố khoảng 10.964 tấn. Ngoài ra, nhu cầu thiết yếu một số mặt hàng khác như nước uống khoảng 19 triệu lít/ngày, khẩu trang 628.969 cái/ngày. Hiện, trên địa bàn Thành phố có 2.302 điểm bán hàng duy trì hoạt động, giảm 699 điểm bán so với trước khi thực hiện quy định về giãn cách xã hội.

Phó Giám đốc Sở Công thương TP Hồ Chí Minh Nguyễn Nguyên Phương cho biết: Thực tế thời gian qua cho thấy đã phát sinh một số vấn đề khó khăn trong việc vận chuyển cung ứng hàng hóa. Trong điều kiện hiện nay, nếu huy động được 25.000 shipper, (tính đến 0 giờ ngày 28/8 có 17.449 shipper đã tiêm mũi một vaccine phòng COVID-19) có khả năng phục vụ nhu cầu khoảng 500.000 - 650.000 hộ gia đình. Đội ngũ shipper vốn thông thạo mạng lưới giao thông sẽ giúp vận chuyển hàng hóa đến từng hộ dân tốt hơn khi được hoạt động trên toàn Thành phố với năng lực mỗi shipper có thể giao nhận 20-25 đơn hàng/ngày.

Cùng với sớm giải quyết vấn đề "đi chợ hộ", TP Hồ Chí Minh cũng đang nỗ lực khắc phục hạn chế trong triển khai chăm lo cho các đối tượng lao động tự do bị ảnh hưởng bởi dịch COVID-19, cung cấp các túi an sinh kịp thời đến người dân, cũng như các gói hỗ trợ đến tay các đối tượng được hưởng thụ một cách sớm nhất. Qua đó, tránh phát sinh những vấn đề về an ninh trật tư, đảm bảo an toàn phòng, chống dịch COVID-19 trong những ngày tới.

Chưa bao giờ nhiệm vụ phòng, chống dịch tại TP Hồ Chí Minh nói riêng, cả nước nói chung lại trở nên nặng nề, khó khăn như lúc này. Thành phố đã nỗ lực và quyết tâm triển khai nhiều giải pháp, thu được những kết quả quan trọng. Trong quá trình đó, tất yếu sẽ nảy sinh những vấn đề mới cần bình tĩnh và quyết liệt điều chỉnh phù hợp với thực tiễn. Đúng như lưu ý của Thủ tướng Phạm Minh Chính tại cuộc họp trực tuyến Ban Chỉ đạo quốc gia phòng, chống dịch COVID-19 mới đây: Các giải pháp phòng, chống dịch như hiện nay đang thực hiện là đúng hướng. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện nếu có những phát sinh hoặc chưa phù hợp với từng địa phương cụ thể thì kịp thời rút kinh nghiệm, bổ sung, hoàn thiện, với tinh thần không cầu toàn, không nóng vội.

Với sự chỉ đạo và hỗ trợ sát sao từ Trung ương, cả hệ thống chính trị TP Hồ Chí Minh đã và đang khẩn trương vào cuộc, huy động mọi nguồn lực tham gia chống dịch. Người dân có thể hy vọng và tin tưởng trong những ngày tới, dịch bệnh tại TP Hồ Chí Minh sẽ được kiểm soát, Thành phố sẽ sớm xác lập trạng thái bình thường mới để ổn định và tiếp tục phát triển.