Qua nghiên cứu Báo cáo của Chính phủ và quá trình giám sát tại các bộ, ngành, địa phương cho thấy trong giai đoạn 2011- 2016, thực hiện các chủ trương, nghị quyết của Đảng, việc cải cách tổ chức bộ máy hành chính nhà nước đã đạt được những kết quả bước đầu quan trọng: Hoàn thiện một bước cơ bản thể chế, luật pháp; nỗ lực trong việc hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ, tinh gọn cơ cấu, tổ chức bộ máy của các cơ quan hành chính nhà nước ở Trung ương và địa phương; tăng cường quản lý, tinh giản biên chế, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức trong bộ máy hành chính... Những kết quả này đã góp phần tích cực vào thành tựu chung của đất nước những năm vừa qua.

Theo Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu, qua giám sát còn nhiều bất cập, vướng mắc trong công tác cải cách tổ chức bộ máy hành chính nhà nước; có những hạn chế đã tồn tại qua nhiều nhiệm kỳ như chưa khắc phục triệt để như tình trạng chồng chéo về chức năng, nhiệm vụ; tổ chức bộ máy hành chính còn cồng kềnh, nhiều tầng nấc, nhiều đầu mối bên trong; việc phân cấp, phân quyền tuy chủ trương đã rõ nhưng thực hiện chưa thực sự hiệu quả, chưa đi vào cuộc sống...

Nhất trí với dự thảo Báo cáo kết quả giám sát, một số ý kiến cho rằng, những nhận định, đánh giá và kiến nghị của Đoàn giám sát cần đặt trong bối cảnh hiện nay, các cơ quan Đảng đang tích cực chuẩn bị cho Hội nghị Trung ương 6, khóa XII, trong đó có nội dung rất quan trọng là thảo luận và dự kiến ban hành Nghị quyết về việc tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng, xây dựng tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả. 

Bộ Chính trị cũng đang chỉ đạo sơ kết 2 năm thực hiện Nghị quyết 39 về tinh giản biên chế, cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức và chuẩn bị ra kết luận về vấn đề này. Một số ý kiến cho rằng, dự thảo Báo cáo kết quả giám sát phải đưa ra được những kiến nghị, những tư duy mới về cải cách tổ chức bộ máy hành chính nhà nước để đề xuất với Trung ương, với Quốc hội. 

Báo cáo của Đoàn giám sát tại phiên họp cho thấy: Từ năm 2011 - 2016, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của tổ chức bộ máy hành chính nhà nước đã được rà soát để phân định rõ thẩm quyền của từng cơ quan, khắc phục những vấn đề còn chồng chéo, giao thoa hoặc bỏ trống. Cơ cấu tổ chức của Chính phủ tiếp tục được giữ ổn định, không tăng bộ, cơ quan ngang bộ thuộc Chính phủ. 

Từ năm 2007 đến nay, cơ cấu tổ chức của Chính phủ đã được sắp xếp theo hướng thu gọn đầu mối, gồm 18 bộ và 4 cơ quan ngang bộ và 8 cơ quan thuộc Chính phủ. Hệ thống các đơn vị sự nghiệp công lập cũng từng bước được sắp xếp giảm dần đầu mối, bước đầu triển khai thực hiện cơ chế tự chủ ở một số lĩnh vực.

Tuy nhiên, Đoàn giám sát đánh giá tổ chức bộ máy bên trong bộ, cơ quan ngang bộ còn cồng kềnh, nhiều tầng nấc trung gian, số đầu mối đơn vị hành chính tăng lên; xu hướng nâng cấp vụ lên cục diễn ra ở nhiều bộ. Phó Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Lê Mạnh Hà cho rằng tuy gọn đầu mối các bộ nhưng nhiều các bộ trong bộ, tổng cục nhiều hơn, cục nhiều hơn có nghĩa là các địa phương vẫn bị phiền hà, nhân dân vẫn bị phiền hà.

Đoàn giám sát đánh giá vẫn còn mất cân đối giữa số lượng người giữ chức danh lãnh đạo, quản lý với số công chức tham mưu; việc thực hiện quy định về quản lý tinh giản biên chế ở nhiều bộ, ngành, địa phương chưa nghiêm, chưa đi vào thực chất và không đúng mục tiêu đề ra. Số lượng biên chế trong các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc bộ, ngành, địa phương tăng nhanh. Tình trạng sử dụng lao động hợp đồng làm công việc chuyên môn không đúng quy định tại các bộ, ngành, địa phương diễn ra khá phổ biến.

Đoàn giám sát đề nghị cần tập trung rà soát, hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và mối quan hệ công tác của Chính phủ theo hướng đẩy mạnh phân cấp, phân quyền hợp lý cho các bộ, ngành, địa phương; thực hiện nguyên tắc một cơ quan làm nhiều việc nhưng một việc chỉ giao cho một cơ quan chủ trì thực hiện, chịu trách nhiệm chính; tổ chức, sắp xếp các cơ quan trong tổ chức bộ máy hành chính nhà nước gọn nhẹ, giảm cấp trung gian, rõ ràng về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn; tinh giản biên chế gắn với nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức.

Trên cơ sở ý kiến tại phiên họp này, Đoàn giám sát sẽ tiếp thu để hoàn thiện dự thảo Báo cáo kết quả giám sát, các phụ lục và tài liệu kèm theo để báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến tại Phiên họp thứ 13 sắp tới.