04:12 15/04/2021

Nhật Bản mất dấu người liên lạc chủ chốt tại Triều Tiên

Một nhà đàm phán bí mật người Triều Tiên - có liên hệ trực tiếp với giới lãnh đạo ở Bình Nhưỡng và đứng đằng sau những phát triển song phương lớn trong hai thập kỷ qua - đã mất liên lạc với Tokyo từ vài năm trước.

Báo Nikkei Asia dẫn các nguồn thạo tin cho biết nhân viên này được gọi là "Mr. Y" trong cộng đồng tình báo Nhật Bản. Ông từng nói với những người liên lạc ở Tokyo rằng ông ta bị ốm. Một số nguồn tin chính phủ cho biết Nhật Bản và Triều Tiên đã mất một “kênh đàm phán hậu trường".

Nhật Bản và Triều Tiên không có quan hệ ngoại giao và những nỗ lực bình thường hóa quan hệ đã trở nên căng thẳng vì những vụ bắt cóc công dân Nhật Bản trong quá khứ cũng như chương trình hạt nhân của Bình Nhưỡng.

Chú thích ảnh
Nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un dự phiên họp với các cán bộ chủ chốt tại Bình Nhưỡng. Ảnh: KCNA

Theo các nguồn tin, "Mr. Y" được biết đến là cấp dưới của "Mr. X" - một quan chức an ninh cấp cao của Triều Tiên, người đã mở đường cho hội nghị thượng đỉnh song phương lần đầu tiên được tổ chức vào năm 2002 giữa cố lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-il và Thủ tướng Nhật Bản khi đó là ông Junichiro Koizumi. 

Cùng với "Mr. X", nhân viên liên lạc này đã tham gia những cuộc đàm phán liên quan đến chuyến thăm Triều Tiên năm 2002 của ông Koizumi. Ông cũng phụ trách đàm phán về một thỏa thuận song phương năm 2014 được ký kết tại Stockholm về các nguyên tắc đàm phán nhằm giải quyết vấn đề bắt cóc trong quá khứ.

Năm 2014, ông thông báo với Nhật Bản rằng hai người đàn ông mất tích vào cuối những năm 1970 vẫn còn sống ở Triều Tiên. Hai người này là Minoru Tanaka, bị mất tích năm 28 tuổi sau khi lên máy bay đến Vienna tại sân bay Narita, và Tatsumitsu Kaneda làm việc tại cùng cửa hàng mì ramen với Tanaka. Trong khi đó, Bình Nhưỡng nhiều lần tuyên bố Tanaka chưa từng nhập cảnh vào Triều Tiên.

Nhật Bản chính thức liệt kê 17 người bị Triều Tiên bắt cóc, trong đó 5 người đã được hồi hương sau hội nghị thượng đỉnh mang tính bước ngoặt năm 2002, trong đó nhà lãnh đạo Kim Jong-il thừa nhận Triều Tiên đã bắt cóc các công dân Nhật Bản.

"Mr. Y" cũng đóng vai trò là người hòa giải cho một cuộc gặp bí mật ở Mông Cổ vào năm 2014 giữa ông Shigeru Yokota và bà Sakie Yokota, 85 tuổi, cha mẹ của nạn nhân bắt cóc Megumi Yokota cùng người cháu gái Megumi Kim Eun-gyong.

Megumi Yokota, người bị bắt cóc năm 1977 khi mới 13 tuổi và đang trên đường đi học về. Cô đã trở thành biểu tượng của những công dân Nhật Bản bị Triều Tiên bắt cóc.

Cùng với gia đình của những người bị bắt cóc khác, bà Sakie Yokota đã gặp Thủ tướng Yoshihide Suga vào tuần trước để kêu gọi sớm hồi hương người thân của họ trước thềm cuộc hội đàm giữa thủ tướng với Tổng thống Mỹ Joe Biden dự kiến diễn ra ngày 16/4 tại Washington.

Các nguồn tin cho biết người nhân viên không rõ lai lịch này đã kế nhiệm "Mr. X" khoảng 10 năm trước, và tham gia vào những cuộc đàm phán với Nhật Bản ở nước thứ ba như Trung Quốc và Mông Cổ.

Thông thạo tiếng Nhật, ông đã liên lạc với các quan chức Nhật Bản bằng điện thoại di động chống nghe lén. Ông được cho là đã mắc một căn bệnh liên quan đến não hoặc hệ tuần hoàn, nhưng có thể đã bị sa thải trong bối cảnh các cuộc đàm phán giữa Nhật Bản và Triều Tiên bị đình trệ.

Thủ tướng Suga, người từng là bộ trưởng phụ trách vấn đề bắt cóc dưới thời người tiền nhiệm Shinzo Abe, cho biết sau khi nhậm chức vào tháng 9 năm ngoái rằng ông sẵn sàng gặp gỡ nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un, con trai của Kim Jong Il mà không có điều kiện tiên quyết. 

Nhưng hiện nay, ông Suga đang vất vả tìm một kênh đàm phán mới khi Bình Nhưỡng đóng cửa biên giới để phòng đại dịch COVID-19.

Điều dường như là cánh cửa cơ hội duy nhất giờ đã bị đóng lại sau khi Triều Tiên quyết định không tham gia Thế vận hội Tokyo vào mùa hè này, cũng với lý do cần phải ngăn ngừa lây nhiễm virus. 
Văn phòng của Tổng thống Suga từ chối bình luận về vấn đề này.

Ông Song Il-ho là Đại sứ Triều Tiên phụ trách đàm phán bình thường hóa quan hệ với Nhật Bản. Tuy nhiên, nguồn tin chính phủ Nhật Bản cho biết ông không phải là một trong những nhà đàm phán bí mật có nhiều quyền quyết định hơn.

Hoàng Trang/Báo Tin tức