Ngày 30/5, Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Gen Nakatani đã cảnh báo các hoạt động xây dựng đảo nhân tạo trái phép trên Biển Đông có nguy cơ đẩy khu vực vào hỗn loạn, đồng thời hối thúc Trung Quốc hành xử có trách nhiệm.

Phát biểu tại Hội nghị thượng đỉnh An ninh châu Á (còn gọi là Đối thoại Shangri-La) lần thứ 14 đang diễn ra ở Singapore, ông Gen Nakatani tuyên bố: “Nếu chúng ta để mặc mọi tình huống phi pháp, trật tự sẽ sớm bị đảo lộn, hòa bình và ổn định sẽ sụp đổ. Tôi hy vọng và trông đợi tất cả các quốc gia, trong đó có Trung Quốc, hành xử như một cường quốc có trách nhiệm”.


Tại hội nghị, Bộ trưởng Nakatani cũng đề xuất “Sáng kiến Đối thoại Shangri-La” gồm 3 giải pháp nhằm tăng cường an toàn hàng hải và hàng không trong khu vực, trong đó có việc các thành viên Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) giám sát 24/24 giờ không phận khu vực. Tuy nhiên, việc thiết lập bất kỳ hệ thống kiểm soát an toàn 24/24 giờ đối với 10 nước ASEAN sẽ cần có trình độ hội nhập nhất định mà hiện khối chưa thiết lập.

Theo phóng viên TTXVN tại Singapore, trước đó, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ahston Carter đã làm "nóng" phiên thảo luận buổi sáng ngày 30/5 khi khẳng định Mỹ có quyền can dự vào Biển Đông đồng thời lên án mạnh mẽ các hành động gây hấn, đe dọa an ninh an toàn ở vùng biển này.


Ông Ahston Carter tuyên bố "Mỹ quan ngại sâu sắc trước những căng thẳng ở Biển Đông, đặc biệt là những hoạt động gần đây của Trung Quốc trên các vùng biển tranh chấp cũng như phản đối bất kỳ giải pháp quân sự nào gây bất ổn trên Biển Đông". Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ hoan nghênh các nước ASEAN và Trung Quốc cùng ngồi lại bàn bạc để giải quyết tình hình.

Ông Ahston Carter cũng cho rằng yêu sách chủ quyền của Trung Quốc ở Biển Đông là "vô lý" và các lực lượng của Mỹ, nếu được lệnh, sẽ sẵn sàng để "chiến đấu để bảo vệ các quyền lợi của Mỹ trong vùng biển châu Á-Thái Bình Dương rộng lớn".

Nhằm đối phó với tình hình mới, người đứng đầu Lầu Năm góc cho biết Washington sẽ đẩy mạnh các hoạt động tăng cường xây dựng năng lực trên biển ở khu vực. Ông nhấn mạnh Mỹ sẽ đem các hệ thống do thám mới như máy bay do thám P-8 Poseidon, máy bay cảnh báo E-2D Hawkeye tới khu vực. Ông khẳng định “Mỹ luôn đứng bên cạnh các đồng minh và đối tác.., để duy trì hòa bình và ổn định của châu Á-Thái Bình Dương và sẽ tiếp tục làm vậy”.

Trong sáng 30/5, các đại biểu tham dự Đối thoại Shangri-La lần thứ 14 tập trung thảo luận vào ba chủ đề chính gồm: "Mỹ và những thách thức với khu vực châu Á-Thái Bình Dương", "Các hình thức hợp tác an ninh mới ở châu Á" và "Ngăn ngừa leo thang xung đột".

Được tổ chức bởi Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS) có trụ sở London (Anh), Đối thoại Shangri-La là diễn đàn để các nước thảo luận các chủ đề về đảm bảo an ninh trong khu vực, đặc biệt là làm thế nào để những mối căng thẳng ở Biển Đông có thể được xử lý một cách tốt hơn và làm thế nào để ngăn không cho căng thẳng leo thang.