Theo nhận định của hãng thông tấn Anadolu (Thổ Nhĩ Kỳ) và trang web tin tức New York Sun, sau cuộc bầu cử gay cấn vào cuối tuần trước, chính trường Nhật Bản đang chuẩn bị chào đón một bước ngoặt lịch sử: Sanae Takaichi, chính trị gia 64 tuổi theo đường lối bảo thủ cứng rắn, đã giành chiến thắng chức Chủ tịch Đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền. Với chiến thắng này, bà gần như chắc chắn sẽ được Hạ viện Nhật Bản bầu làm nữ Thủ tướng đầu tiên của quốc gia Đông Á trên, đồng thời là Thủ tướng thứ 104 của Nhật Bản, trong bối cảnh LDP đang trải qua giai đoạn rối loạn và mất thế đa số tại quốc hội.

Được mệnh danh là "bà đầm thép" Nhật Bản vì ý chí sắt đá và sự ngưỡng mộ dành cho Margaret Thatcher của Anh, sự trỗi dậy của bà Takaichi báo hiệu một sự hồi sinh tiềm năng của Nhật Bản thành một cường quốc quyết đoán hơn, sẵn sàng áp dụng chính sách cứng rắn trong khu vực.

Bà Takaichi sinh năm 1961, tốt nghiệp Đại học Kobe và từng làm tác giả, trợ lý lập pháp và phát thanh viên trước khi tham gia chính trường. Bà lần đầu được bầu vào Hạ viện năm 1993 với tư cách ứng cử viên độc lập, sau đó gia nhập LDP.

Trong sự nghiệp của mình, bà Takaichi đã giữ nhiều vị trí quan trọng như Bộ trưởng An ninh Kinh tế, Bộ trưởng Nội vụ và An sinh Xã hội, và đặc biệt là Bộ trưởng Nội vụ và Truyền thông dưới thời cố Thủ tướng Shinzo Abe từ năm 2019 đến năm 2020. Bà Takaichi tự nhận mình là người kế nhiệm chính trị của ông Abe, người bị ám sát năm 2022.

Chiến thắng của bà Takaichi diễn ra trong vòng bầu cử thứ hai kịch tính, khi bà giành được 185 phiếu bầu, vượt qua đối thủ Shinjiro Koizumi với 156 phiếu. Cuộc bầu cử lãnh đạo LDP được đẩy lên sớm sau khi Thủ tướng sắp mãn nhiệm Shigeru Ishiba tuyên bố từ chức vào ngày 7/9, sau thất bại của liên minh trong cuộc bầu cử Thượng viện hồi tháng 7.

Với tư cách là thành viên của Nippon Kaigi - nhóm cực đoan và bảo thủ lớn nhất Nhật Bản - quan điểm của bà Takaichi về ngoại giao và an ninh được mô tả là cứng rắn, làm dấy lên những ký ức không mấy dễ chịu ở những nơi khác tại châu Á về sự cai trị khắc nghiệt của Nhật Bản trong Thế chiến II.

Về đối ngoại: Bà Takaichi tuyên bố tầm nhìn về sự trỗi dậy của Nhật Bản như một cường quốc cạnh tranh về quân sự và kinh tế với Trung Quốc. 

Về an ninh quốc phòng: Bà có thể viếng thăm đền Yasukuni gây tranh cãi và muốn xóa bỏ những ràng buộc trong hiến pháp "hòa bình" của Nhật Bản, vốn cấm quân đội tham chiến vì bất kỳ lý do nào khác ngoài bảo vệ tổ quốc. Chuyên gia Nhật Bản Tobias Harris nhận định bà Takaichi "muốn tiến xa hơn ông Abe trong việc xây dựng một cơ quan an ninh có thể bảo vệ người dân Nhật Bản khỏi nhiều mối đe dọa hơn".

Về thương mại: Bà Takaichi cũng đã chỉ trích mức thuế quan của Tổng thống Mỹ Donald Trump và tuyên bố Tokyo "phải giữ vững lập trường" nếu có điều gì "bất công và không phù hợp với lợi ích của Nhật Bản" trong thỏa thuận thương mại với Mỹ. Bà không loại trừ khả năng đàm phán lại thỏa thuận.

Chiến lược kinh tế và quan điểm xã hội

Về kinh tế, bà Takaichi hy vọng "sẽ phục hồi nền kinh tế thông qua việc cắt giảm thuế có mục tiêu và đầu tư vào chất bán dẫn cùng các lĩnh vực chiến lược khác," theo tờ Nikkei Asia.

Tuy nhiên, những quan điểm xã hội của bà cũng gây nhiều tranh cãi. Bà đã chỉ trích làn sóng người nước ngoài đổ vào Nhật Bản, một quan điểm bị chỉ trích là bài ngoại và cô lập. Về các vấn đề phụ nữ, dù ngưỡng mộ bà Margaret Thatcher, bà Takaichi "từ lâu đã phản đối luật cho phép phụ nữ giữ tên thời con gái sau khi kết hôn, cho rằng điều đó đi ngược lại truyền thống", và bà cũng "phản đối hôn nhân đồng giới".

Ngay sau chiến thắng, bà Takaichi đã kêu gọi sự đoàn kết của đảng đang bị chia rẽ nghiêm trọng, trình bày tầm nhìn về sự trỗi dậy của Nhật Bản như một cường quốc. Bà tuyên bố sẽ "từ bỏ quan niệm về sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống" và kêu gọi các nhà lập pháp "làm việc không mệt mỏi trong lĩnh vực của mình vì lợi ích của Nhật Bản và để xây dựng lại LDP".

Thách thức trước mắt đối với bà Takaichi bao gồm ứng phó với chính quyền Trump, mối quan hệ với Hàn Quốc và Trung Quốc, cũng như sự phân cực chính trị và các vấn đề kinh tế trong nước. Thậm chí, đối tác liên minh của LDP, đảng Komeito, cũng đã bày tỏ mong muốn có một thủ tướng ôn hòa hơn, điều mà bà Takaichi có thể không đại diện. Mặc dù vậy, với ý chí của mình, "bà đầm thép" này đang sẵn sàng định hình lại bối cảnh chính trị và địa chính trị của Nhật Bản trong nhiệm kỳ kéo dài hai năm còn lại, cho đến tháng 9/2027.