Nguyễn Xuân Khánh sinh ra, lớn lên và gắn bó với Hà Nội cả cuộc đời. Ông là tác giả của những cuốn tiểu thuyết đồ sộ như "Hồ Quý Ly", "Đội gạo lên chùa", "Miền hoang tưởng", "Mẫu Thượng ngàn", "Trư cuồng"…, được đón nhận nhiệt liệt từ cả giới chuyên môn và đông đảo bạn đọc suốt mấy chục năm qua, với các giải thưởng văn chương danh giá.

Nhà văn Nguyễn Xuân Khánh thân thiết với những tên tuổi lớn trong văn đàn Việt thế kỷ XX, và đã “vẽ” chân dung các tác giả này từ những câu chuyện rút ruột mà ra trong tập hồi ký chưa từng công bố Tiếng người trong văn (Nhà xuất bản Phụ nữ Việt Nam ấn hành). Trong tập sách "Nguyễn Xuân Khánh - Một nụ cười mỉm, một nghiệp văn xuôi”, chân dung của chính nhà văn lại được tái hiện bởi những bạn bè hiểu ông hơn ai hết.

Phần đầu cuốn sách, qua những bài viết của Châu Diên, Dương Tường, Trịnh Y Thư, Hồ Anh Thái, Phạm Xuân Nguyên, Hoàng Quốc Hải… người đọc có thể hình dung rất rõ tâm thế và nhân cách của ông, đồng thời hiểu biết thêm nhiều phần về sinh hoạt tư tưởng – văn nghệ một thời.

Phần sau của cuốn sách là những bài nghiên cứu của các cây bút lý luận văn học hàng đầu về các tác phẩm văn chương của ông. Đây là những bài nghiên cứu, bình luận sâu sắc về các tác phẩm nổi tiếng của nhà văn Nguyễn Xuân Khánh, là tài liệu quý giá cho những nhà nghiên cứu văn học Việt Nam.