Mạng tin "Oil price" ngày 11/10 cho rằng, mọi thành tố của một cuộc xung đột khu vực lớn hơn đang dần xuất hiện tại Trung Đông, khi ngày "định mệnh" - ngày bầu cử tổng thống Mỹ 6/11 - đang tới gần.

Binh sĩ Thổ Nhĩ Kỳ canh gác khu vực Akcakale giáp giới với Xyri ngày 4/10.

Thứ nhất, Quốc hội Thổ Nhĩ Kỳ hồi tuần trước đã bỏ phiếu trao cho Thủ tướng quyền tiến hành chiến tranh chống lại Xyri. Trong vài tuần gần đây, đạn pháo và đạn cối từ Xyri đã nhiều lần bắn sang đất Thổ Nhĩ Kỳ. Ancara đang triển khai các lực lượng vũ trang dọc biên giới với Xyri, củng cố một số vị trí bằng pháo cao xạ và xe bọc thép. Khi quan hệ giữa Xyri và Thổ Nhĩ Kỳ - từng là những nước láng giềng thân thiện - xấu đi hàng tuần, tất cả những thành tố cho một cuộc đối đầu giữa hai nước đang xuất hiện. Một cuộc đụng độ lớn giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Xyri có nguy cơ xảy ra, châm ngòi và lôi kéo Ancara vào cuộc xung đột Xyri kéo dài suốt 19 tháng qua.

Quân đội Xyri sẽ khó có thể đẩy lùi một cuộc tấn công của Thổ Nhĩ Kỳ vào lãnh thổ của họ, nếu cuộc tấn công này diễn ra. Cho đến nay, quân đội Thổ Nhĩ Kỳ là mạnh nhất, được huấn luyện và trang bị tốt nhất ở Trung Đông. Do là một thành viên của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), nên nếu bị tấn công, Thổ Nhĩ Kỳ có thể dựa vào điều khoản rằng một cuộc tấn công vào một thành viên NATO tương đương với việc tấn công toàn bộ liên minh. Nhưng Ancara, bất chấp sức mạnh quân sự vượt trội của họ, đang muốn tránh một cuộc đụng độ công khai với Xyri vì sợ có thể châm ngòi cho các hoạt động bạo lực ở một số cộng đồng thiểu số của họ, trong đó có những người Alawites đang tạo thành một cộng đồng quan trọng ở miền nam Thổ Nhĩ Kỳ.

Thứ hai, xa hơn một chút về phía nam, Ixraen đã bắn hạ một máy bay không người lái. Đây là một diễn biến hoàn toàn mới trong cuộc khủng hoảng Trung Đông. Ngày 11/10, thủ lĩnh Hezbollah ở Libăng Hassan Nasrallah cho biết, phong trào vũ trang Hồi giáo dòng Shi'ite này đã đưa một chiếc máy bay không người lái do Iran chế tạo vào không phận Ixraen, quốc gia mà họ không công nhận. Phát biểu trên truyền hình, ông Nasrallah nói: “Một chiếc máy bay do thám tinh vi đã cất cánh từ lãnh thổ Libăng, vượt qua hàng trăm km trên biển trước khi bay qua các giới tuyến của kẻ thù và xâm nhập vùng lãnh thổ Palextin bị chiếm đóng”. Ông cũng cho biết chiếc máy bay này đã bay trên các cơ sở nhạy cảm ở miền nam Palextin và bị bắn hạ gần lò phản ứng hạt nhân Dimona.

Thứ ba, xa hơn nữa về phía nam, dọc biên giới phía nam của Ixraen, phong trào Hồi giáo Hamas của Palextin và nhóm Hồi giáo Jihad nhỏ hơn đang tiến hành "một cuộc tấn công khủng bố lớn" nhằm vào các thị trấn Ixraen. Hơn 55 quả rốckét và đạn cối đã được bắn vào nhà nước Do Thái trong vòng 24 giờ. Các quan chức Ixraen cho biết, đây là vụ pháo kích lớn nhất từ Dải Gaza kể từ cuối tháng 6/2012, khi hơn 80 quả rốckét được bắn trong 4 ngày và báo hiệu sự leo thang chiến sự của Hamas. Vụ tấn công này cũng là một chỉ số rõ ràng rằng Hamas không rời bỏ phe của Iran.

Ixraen cáo buộc Hamas đang quay lại quân sự hóa các thánh đường Hồi giáo và các tòa nhà công cộng khác. Trong cuộc chiến tranh tháng 12/2008, Hamas đã biến hơn 100 thánh đường Hồi giáo thành các nhà kho và căn cứ. Những tuyên bố đề cập đến đạn dược và vũ khí đang được cất ở bên trong các thánh đường Hồi giáo, đang bào chữa trước cho các cuộc tấn công trả đũa của Ixraen vào các địa điểm như vậy.

Vậy đâu là sự kết nối giữa tình trạng bạo lực ở phía bắc (giữa Xyri và Thổ Nhĩ Kỳ), những khó khăn ở phía nam (giữa Dải Gaza và Ixraen), vụ máy bay không người lái bị bắn hạ tại Ixraen và cuộc nội chiến bạo lực hơn tại Xyri? Và tại sao, ngày bầu cử tổng thống Mỹ lại là ngày định mệnh?

Sợi chỉ chung xuyên suốt tất cả các sự kiện này là Xyri và Iran. Cả Iran và Xyri đều mong muốn làm chệch hướng phần nào sức ép nhằm vào nước họ: Têhêran bị cáo buộc phát triển vũ khí hạt nhân và Đamát bị cáo buộc sử dụng bạo lực chống người dân. Căng thẳng leo thang giữa Xyri và Thổ Nhĩ Kỳ sẽ quốc tế hóa cuộc xung đột này, lôi kéo các cường quốc lớn tham gia. Tình trạng bạo lực giữa Ixraen và các nhóm Hồi giáo Palextin cũng có tác động tương tự. Tất cả những thành tố khác nhau này sẽ góp phần đẩy tình hình tới điểm mấu chốt, khi Mỹ tiến hành cuộc bầu cử tổng thống.

Thanh Hoa