Trao đổi với phóng viên TTXVN tại Nhật Bản, bà Lê Thương - Phó Chủ tịch Liên hiệp hội người Việt tại Nhật Bản, Chủ tịch Hội người Việt vùng Kansai - đã chia sẻ ý kiến đóng góp đối với dự thảo văn kiện Đại hội, trong đó nhấn mạnh vai trò của cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài như cầu nối phát triển hợp tác quan hệ song phương.

Theo bà Lê Thương, dự thảo văn kiện Đại hội lần này có rất nhiều điểm mới như thay đổi về kinh tế tư nhân, ngoại giao nhân dân, cũng như về khoa học, công nghệ và hội nhập quốc tế. Bà cho rằng những điểm này rất phù hợp với cộng đồng kiều bào người Việt Nam ở nước ngoài, nhất là ở Nhật Bản. Việc tăng cường phát triển ngoại giao nhân dân sẽ đóng góp rất nhiều cho các hoạt động ngoại giao giữa Việt Nam và Nhật Bản. Ngoài đóng góp của cơ quan đại diện ngoại giao thì theo bà Lê Thương, những người Việt Nam ở nước ngoài, cụ thể là ở Nhật Bản, cũng sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường hợp tác giữa địa phương và doanh nghiệp hai nước đang có mong muốn đầu tư vào địa bàn của nhau. Bà Lê Thương nhận định kiều bào sẽ là cầu nối hợp tác dễ dàng và thuận tiện nhất khi nhiều người nắm rõ những thông tin, chủ trương, chính sách mới của Đảng và Nhà nước.

Bà Lê Thương lấy ví dụ, để tổ chức cuộc gặp của một doanh nghiệp Nhật Bản với cơ quan đại diện ngoại giao Việt Nam sẽ mất nhiều thời gian, nhưng nếu như thông qua các tổ chức hội và đoàn người Việt Nam ở sở tại, tiến trình này có thể được rút ngắn hơn nhiều. Đây có thể là một trong những điểm mới của hội nhập quốc tế khi sử dụng ngoại giao nhân dân để nâng cao vai trò, vị thế của người Việt Nam ở nước ngoài.

Liên quan đề xuất đưa vấn đề đối ngoại hội nhập quốc tế là nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên, bà Lê Thương cho rằng cần thu hút những chuyên gia trí thức tham gia vào tổ chức hội đoàn của người Việt Nam ở sở tại, vì chính họ sẽ là cầu nối rất vững chắc cho việc phát triển văn hóa cũng như ngoại giao nhân dân. Tuy nhiên, để nâng cao vai trò của những người làm công tác hội đoàn ở nước ngoài, bà Lê Thương đề xuất cần đưa ra quy định mới để tăng nguồn lực và tạo điều kiện cho những người này có thể đóng góp nhiều hơn nữa. Đơn cử, thay vì để các hội đoàn hoạt động tự phát thì nên có chính sách hay cơ chế thúc đẩy họ hoạt động lâu dài và bài bản hơn, qua đó đưa ra các sáng kiến hợp tác cho chính quyền địa phương.

Về vấn đề giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc trong hội nhập quốc tế, bà Lê Thương cho rằng để kêu gọi bà con gắn kết với quê hương thì cách làm hiệu quả và thiết thực nhất là tổ chức các chương trình, hoạt động gắn bó với địa phương như Ngày Việt Nam, Ngày Văn hóa, tổ chức kết nối giao lưu với các trường đại học Nhật Bản và các chương trình tiếng Việt cho trẻ em tại Nhật Bản. Ngoài ra, các chương trình như Xuân quê hương và Giỗ Tổ Hùng Vương cũng là những dịp đưa bà con hướng về quê hương, đất nước. Tất cả các hoạt động này đều nhận được sự hỗ trợ rất nhiệt tình từ chính quyền địa phương ở các vùng, chứ không chỉ ở một vài khu vực nhất định. Qua các chương trình này, người dân và chính quyền sở tại sẽ hiểu hơn về những phong tục văn hóa của Việt Nam. Tại triển lãm quốc tế Osaka-Kansai diễn ra gần đây, khu nhà Việt Nam đã quảng bá rất thành công văn hóa của Việt Nam. Vì thế, bà Lê Thương cho rằng cần có thêm nhiều các chương trình tương tự để trong nước có thể phối kết hợp với các hội đoàn ở nước ngoài trong việc tổ chức các hoạt động giao lưu văn hóa.

Bà Lê Thương mong muốn sẽ có một Trung tâm Văn hóa Việt Nam tại Nhật Bản. Bà cho biết cộng đồng người Việt Nam tại Nhật Bản còn trẻ, nguồn lực kinh tế chưa có nhiều, vì thế rất cần có sự chung tay từ trong nước để có thể hiện thực hóa mong muốn trên. Bà Lê Thương nhấn mạnh cộng đồng người Việt chính là cầu nối hữu hiệu nhất giữa hai nước, vì họ là những người đang sinh sống và học tập tại Nhật Bản, hiểu được sự giao thoa giữa hai nền văn hóa và từ đó có thể hỗ trợ cũng như đóng góp cho phát triển quan hệ ngoại giao song phương.

Cũng theo bà Lê Thương, cộng đồng người Việt Nam tại Nhật Bản ngày càng đông và các thế hệ thứ hai, thứ ba đều mong muốn được gìn giữ tiếng mẹ đẻ. Bà hy vọng trong tương lai, các trường đại học và cao đẳng của Việt Nam sẽ có Khoa Việt Nam học để có thể phối kết hợp với các hội đoàn ở Nhật Bản mở các khóa học về tiếng Việt cho bà con. Đây là điều rất quan trọng vì nếu các thế hệ thứ hai, thứ ba không biết tiếng mẹ đẻ, họ sẽ không hiểu nhiều về quê hương và văn hóa Việt Nam, từ đó khó có thể đóng góp hiệu quả cho việc phát triển ngoại giao nhân dân sau này.

Về định hướng kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế và khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo là động lực trung tâm, bà Lê Thương cho rằng điều này sẽ giúp thu hút lực lượng trí thức người Việt Nam ở nước ngoài, trong đó có mạng lưới trí thức Việt Nam tại Nhật Bản với nhiều người hiện đã là giáo sư, tiến sĩ ở các trường học, viện nghiên cứu, các chuyên gia trí thức trong từng lĩnh vực và các doanh nghiệp. Đây sẽ là đội ngũ hỗ trợ rất tốt cho việc kết nối và tổ chức các chương trình hội nghị, hội đàm giữa hai bên, đồng thời thúc đẩy cầu nối trong việc quảng bá và giới thiệu hình ảnh Việt Nam đến với bạn bè Nhật Bản thông qua các sự kiện văn hóa cũng như các hoạt động về khoa học - công nghệ và học thuật.  

Theo bà Lê Thương, lực lượng trí thức người Việt Nam ở nước ngoài nói chung và Nhật Bản nói riêng đóng vai trò thiết thực trong việc phát triển và ứng dụng khoa học - công nghệ. Cụ thể, các tầng lớp trí thức đã sinh sống ở Việt Nam rồi sau đó sang Nhật Bản tham gia vào lĩnh vực khoa học - công nghệ sẽ hiểu được Việt Nam cần gì để tư vấn những chính sách phù hợp với đất nước. Ngoài ra, bà cũng cho rằng cần tạo điều kiện cho những doanh nghiệp Việt Nam đang hoạt động thành công ở nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ để họ có thể trở về nước đầu tư, đóng góp vào công cuộc xây dựng và phát triển đất nước trong thời kỳ mới.