Khi cơ hội việc làm trở nên khan hiếm, một số người thất nghiệp chấp nhận chi tiền để được vào văn phòng thay vì chỉ quanh quẩn ở nhà.

Anh Shui Zhou (30 tuổi) từng kinh doanh thực phẩm thất bại vào năm 2024. Đến tháng 4 năm nay, anh bắt đầu trả 30 nhân dân tệ (khoảng 110.000 đồng) mỗi ngày để được đến văn phòng mô phỏng do doanh nghiệp có tên Pretend To Work điều hành tại thành phố Đông Hoản. Tại đây, anh có 5 "đồng nghiệp" khác. Zhou chia sẻ với BBC (Anh): "Tôi thấy rất vui. Cứ như chúng tôi đang làm việc nhóm vậy".

Hình thức tương tự đang xuất hiện ở các thành phố lớn trên khắp Trung Quốc, bao gồm Thâm Quyến, Thượng Hải, Nam Kinh, Vũ Hán, Thành Đô và Côn Minh. Những nơi này thường trông giống như những văn phòng đầy đủ chức năng, được trang bị máy tính, kết nối internet, phòng họp và phòng trà. Nhưng thay vì chỉ ngồi một chỗ, người tham dự có thể sử dụng máy tính để tìm kiếm việc làm hoặc thử sức khởi nghiệp kinh doanh.

Phí tham gia hàng ngày, thường từ 30 đến 50 nhân dân tệ, bao gồm bữa trưa, đồ ăn nhẹ và đồ uống. Tiến sĩ Christian Yao, giảng viên cao cấp tại Trường Quản lý thuộc Đại học Victoria Wellington ở New Zealand phân tích: “Hiện tượng giả vờ làm việc nay đã trở nên rất phổ biến. Do quá trình chuyển đổi kinh tế và sự lệch pha giữa giáo dục với thị trường lao động, giới trẻ cần những không gian như thế để suy nghĩ về bước đi tiếp theo, hoặc làm những công việc tạm thời như một giai đoạn chuyển tiếp. Các công ty cung cấp ‘văn phòng giả’ là một trong những giải pháp tạm thời”.

Anh Zhou tình cờ biết đến công ty Pretend To Work khi đang lướt mạng xã hội Xiaohongshu. Zhou cho biết môi trường làm việc ở đây sẽ giúp anh rèn luyện tính kỷ luật. Anh đã làm việc tại văn phòng giả hơn ba tháng. Zhou còn gửi ảnh văn phòng cho bố mẹ. Theo anh, họ đã cảm thấy yên tâm hơn.

Trong khi người tham dự có thể đến và rời đi bất cứ lúc nào họ muốn, anh Zhou thường đến văn phòng trong khoảng thời gian từ 8 đến 9 giờ sáng. Đôi khi anh ấy rời khỏi “văn phòng” lúc 11 giờ tối. Zhou nói rằng đối với anh những người khác tại văn phòng giả giờ đây giống như bạn bè. Có lúc họ bận rộn tìm việc, nhưng khi rảnh rỗi, họ trò chuyện, đùa giỡn và chơi trò chơi. Và họ thường ăn tối cùng nhau sau giờ làm việc. Anh Zhou nói rằng anh ấy thích hoạt động xây dựng đội nhóm này và cảm thấy vui vẻ hơn nhiều so với trước.

Tại Thượng Hải, Xiaowen Tang đã đến một văn phòng giả từ đầu năm nay. Cô gái 23 tuổi này tốt nghiệp đại học từ năm ngoái và vẫn chưa tìm được việc làm toàn thời gian. Trường đại học của cô có một quy định bất thành văn rằng sinh viên phải ký hợp đồng lao động hoặc trình bằng chứng thực tập trong vòng một năm sau khi tốt nghiệp; nếu không, họ sẽ không được cấp bằng.

Cô đã gửi ảnh văn phòng giả đến trường làm bằng chứng thực tập. Thực tế, Xiaowen Tang phải trả phí hàng ngày và ngồi trong văn phòng viết tiểu thuyết trực tuyến để kiếm chút tiền tiêu vặt.

Theo chủ sở hữu của công ty Pretend To Work, anh bắt đầu quảng bá về dịch vụ này vào tháng 4 và chỉ trong 1 tháng, tất cả các văn phòng giả đều kín chỗ. Anh cho biết 40% khách hàng là cử nhân mới tốt nghiệp đại học đến chụp ảnh để chứng minh kinh nghiệm thực tập với các giảng viên cũ. Một số ít khác đến để giải tỏa áp lực từ cha mẹ. 60% còn lại là những người làm việc tự do, nhiều người trong số họ là dân du mục kỹ thuật số, bao gồm những người làm việc cho các công ty thương mại điện tử lớn và các nhà văn mạng. Độ tuổi trung bình của "nhân viên" tại các văn phòng giả này khoảng 30.

Tiến sĩ Biao Xiang, Giám đốc Viện Nhân học Xã hội Max Planck tại Đức, đánh giá xu hướng giả vờ làm việc này xuất phát từ "cảm giác thất vọng và bất lực" trước tình trạng thiếu cơ hội việc làm.

Ông Biao Xiang nhấn mạnh: "Giả vờ làm việc là vỏ bọc mà những người trẻ tuổi tự tìm cho họ, tạo ra một khoảng cách nhỏ với xã hội chính thống đồng thời cho bản thân không gian riêng".

Anh Zhou đang dành phần lớn thời gian để cải thiện kỹ năng AI. Zhou chia sẻ rằng anh nhận thấy một số công ty yêu cầu trình độ thành thạo các công cụ AI khi tuyển dụng. Vì vậy, anh nghĩ rằng việc nắm được những kỹ năng AI như vậy sẽ hỗ trợ nhiều cho anh trong tìm kiếm một công việc toàn thời gian.